Đây là lý do Nga đưa quân lính đến Kazakhstan?

Một sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) đã được triển khai tới Kazakhstan khi quốc gia này đang đấu tranh để kiểm soát bạo lực đường phố. Dưới đây là các mục tiêu và phạm vi của sứ mệnh đa quốc gia.

CSTO, chính xác là gì?

Khối an ninh CSTO bao gồm 6 quốc gia thuộc Liên Xô cũ - Armenia, Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Nga và Tajikistan - được thành lập vào năm 1992, sau khi Liên Xô sụp đổ. Với việc Hồng quân đi vào lịch sử, CSTO đã đảm nhận vai trò cung cấp an ninh tập thể cho các thành viên của mình.

Khối có trụ sở chính tại Moscow , nhưng do lãnh đạo của mỗi nước thành viên lần lượt chủ trì, được gọi là chủ tịch luân phiên. Nó đưa ra quyết định trên cơ sở nhất trí. Những người tham gia tổ chức các cuộc tập trận chung hàng năm và không thể là thành viên của các khối quân sự khác, chẳng hạn như NATO do Mỹ lãnh đạo.

CSTO đã triển khai một sứ mệnh gìn giữ hòa bình chung tới Kazakhstan trong tuần này, với các đơn vị của mỗi nước sẽ đến riêng trong hai ngày 6 và 7/1.

Tại sao chính phủ Kazakhstan lại yêu cầu lực lượng gìn giữ hòa bình?

Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev đã yêu cầu sự hỗ trợ của CSTO vào ngày 5/1, khi tình trạng bất ổn bạo lực bao trùm đất nước. Ông cho biết lời kêu cứu là "phù hợp và kịp thời", nhấn mạnh rằng các nhà chức trách không chỉ phải đối mặt với những người biểu tình, mà còn là "mối đe dọa khủng bố" có tổ chức cao, nhằm "phá hoại sự toàn vẹn lãnh thổ" của Kazakhstan.

Các cuộc biểu tình hàng loạt dựa trên bất bình kinh tế đã bắt đầu ở nước này vào đầu năm mới, sau khi giá khí hóa lỏng tăng mạnh. Tuy nhiên, bất chấp sự nhượng bộ của chính phủ, họ dường như đã sớm bị tấn công bởi các nhóm đòi thay đổi chế độ, cũng như các băng nhóm bạo động và cướp bóc. Cơ quan thực thi pháp luật Kazakhstan dường như không thể đối phó với tình trạng bạo lực ngày càng leo thang.

Lời kêu cứu đã được CSTO chấp nhận trong vòng vài giờ. Vào cuối ngày 5/1 theo giờ địa phương, Chủ tịch đương nhiệm của khối, Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan, xác nhận rằng sự hỗ trợ sẽ được gửi đến.

Căn cứ pháp lý là gì?

Theo Điều 2 của Hiệp ước An ninh Tập thể: "Trong trường hợp đe dọa đến sự an toàn, ổn định, toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của một hoặc một số quốc gia thành viên… các quốc gia thành viên khác sẽ ngay lập tức khởi động cơ chế tham vấn chung…". Trong khi đó, Điều 4 tuyên bố rằng trong trường hợp có sự đe dọa như vậy, "tất cả các quốc gia thành viên khác theo yêu cầu của quốc gia thành viên này sẽ ngay lập tức cung cấp sự giúp đỡ cần thiết cho quốc gia đó, bao gồm cả viện trợ quân sự."

Đáp lại lời cầu xin của Tổng thống Tokayev, các đồng minh đã tổ chức các cuộc đàm phán khẩn cấp và cùng đồng ý rằng một cuộc can thiệp quân sự (như được ghi trong một thỏa thuận gìn giữ hòa bình riêng) là chính đáng, vì các sự kiện đang diễn ra ở Kazakhstan thực sự "đặt ra một mối đe dọa thực sự đối với an ninh, sự ổn định của đất nước và toàn vẹn lãnh thổ",  Tổng thư ký CSTO Stanislav Zas cho biết.

Những quốc gia nào đã gửi quân đến Kazakhstan?

Tất cả các thành viên của CSTO đều đã cử người tham gia sứ mệnh gìn giữ hòa bình. Lực lượng này có tổng cộng khoảng 2.600 quân nhân.

Binh lính và khí tài của Nga là những người đầu tiên đến Kazakhstan vào ngày 6/1. Belarus đã triển khai một lực lượng đặc nhiệm vào ngày 7/1.

Armenia, Kyrgyzstan và Tajikistan đã cử từ 100 đến 200 nhân viên mỗi bên, đồng thời triển khai một số khí tài quân sự.

Điều đó có nghĩa là lính Nga sẽ tham gia vào các trận chiến đường phố với những kẻ bạo loạn?

Mục tiêu chính của lực lượng gìn giữ hòa bình là bảo vệ "chính phủ và các cơ sở chiến lược quan trọng", Tổng thư ký CSTO cho biết. Những người lính cũng sẽ giúp các lực lượng địa phương "duy trì trật tự" trên đất nước.

Việc triển khai sẽ không được sử dụng để tham gia trực tiếp với những người biểu tình và bạo loạn, và các nhiệm vụ thực thi pháp luật sẽ tiếp tục được thực hiện bởi cảnh sát địa phương và chính quyền sở tại.

"Các quân nhân của lực lượng gìn giữ hòa bình tập thể CSTO không tham gia vào các hoạt động tác chiến và hoạt động của các cơ quan thực thi pháp luật địa phương và các đơn vị quân đội để thiết lập luật pháp và trật tự trong nước," Bộ Quốc phòng Nga cho biết ngày 7/1.

Lực lượng gìn giữ hòa bình sẽ được triển khai ở đâu?

Mặc dù không có danh sách chính xác về "các cơ sở chiến lược" mà các binh sĩ sẽ bảo vệ đã được cung cấp, các quan chức quân sự Nga đã tiết lộ một số ít trong số đó. Theo phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng, Thiếu tướng Igor Konashenkov, lực lượng gìn giữ hòa bình của Nga sẽ được sử dụng để bảo vệ các lãnh sự quán của đất nước, cũng như sân bay quốc tế của thành phố Almaty lớn nhất Kazakhstan.

Nga cũng có một số địa điểm có tầm quan trọng chiến lược mà nước này thuê từ Kazakhstan, chẳng hạn như Sân bay vũ trụ Baikonur nổi tiếng. Trong khi vẫn chưa xác nhận liệu có bất kỳ lực lượng gìn giữ hòa bình nào sẽ được triển khai tới Baikonur hay không, chính quyền địa phương đã tăng cấp độ "mối đe dọa khủng bố" và đưa ra một số hạn chế nhất định.

Toàn bộ nhiệm vụ sẽ mất bao lâu?

Theo ông Zas, những người gìn giữ hòa bình sẽ ở lại Kazakhstan chừng nào đất nước này còn cần sự trợ giúp của họ. Không có khung thời gian chính xác cho nhiệm vụ được cung cấp, nhưng các nhân viên được cho là đã được triển khai trong "một khoảng thời gian ngắn" tới quốc gia Trung Á.