Doanh nghiệp gây “sốt giá ảo” cho người trồng lúa

TS Nguyễn Trí Ngọc

Về tình trạng nông dân ồ ạt gieo lúa IR 50404 vụ hè thu ở ĐBSCL, trao đổi với phóng viên NTNN, TS Nguyễn Trí Ngọc, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT) cho rằng: “Doanh nghiệp đang tạo ra “cơn sốt giá ảo” gây tâm lý không tốt cho người trồng lúa nhằm trục lợi”.

Thưa ông, mặc dù trước khi bước vào vụ hè thu Bộ NNPTNT đã có chỉ thị, khuyến cáo các địa phương bố trí cơ cấu giống hợp lý, đặc biệt không gieo quá 20% lúa IR 50404. Tuy nhiên, thực tế, IR 50404 vẫn được nông dân ĐBSCL đổ xô gieo trồng?

- Tôi khẳng định lại, bản thân IR 50404 không có tội tình gì cả. Đây là giống lúa dễ tính, năng suất cao. Tuy nhiên, xét về giá trị đây là giống lúa cho phẩm cấp gạo trung bình. Đặc biệt, khi thu hoạch trong vụ hè thu thường gặp mưa, lượng máy sấy ở ĐBSCL lại có hạn. Phẩm cấp đã trung bình, lại không được đảm bảo ở khâu phơi sấy gạo càng kém chất lượng. Vì thế, nông dân sẽ rất khó bán lúa, DN dễ lợi dụng thực tế này để ép giá nông dân.

Hiện nay giá bán lúa IR 50404 cũng được thương lái mua với giá xấp xỉ các loại giống lúa chất lượng cao. Ông có thể lý giải thực tế trên?

- Một số DN đã thu mua IR 50404 với giá khá cao trước thời điểm nông dân xuống giống vụ hè thu, cộng với lượng thóc trong dân không còn nhiều, đã tạo ra tâm lý IR 50404 vẫn được thị trường ưa chuộng. Vì thế, nông dân lại đổ xô gieo IR 50404, vượt quá quy định và khuyến cáo của Bộ NNPTNT và ngành nông nghiệp các địa phương.

Rõ ràng lợi dụng yếu tố thị trường, đã có DN tạo ra những “cơn sốt ảo” nhằm trục lợi. Ông có nghĩ rằng, cần có chế tài xử phạt đối với những DN này?

- Trước hết, nông dân cần tỉnh táo để xuống giống một cách hợp lý, dứt khoát không gieo vượt quá 15-20% mỗi giống, trong đó có IR 50404. Về vấn đề này, chúng tôi thường xuyên và liên tục khuyến cáo. Tuy nhiên, nếu thực sự có sự lợi dụng nhằm trục lợi của DN thì tùy theo mức độ có thể xử phạt bằng các quy phạm pháp luật khác.

Theo tôi, việc xây dựng các mô hình cánh đồng mẫu lớn hiện nay sẽ là một trong những giải pháp quan trọng, hiệu quả để gắn kết nông dân với DN tránh được những thực tế trên đồng thời giúp nông dân và DN cùng xây dựng và phát triển một nền sản xuất nông nghiệp hiện đại, bền vững.

Xin cảm ơn ông!

Hữu Thông (thực hiện)