Độc đáo: Về nơi người đầu tiên dệt lụa bằng tơ sen thành công ở Việt Nam

Dương Thế Thứ hai, ngày 07/06/2021 19:00 PM (GMT+7)
Những cuống sen trước đây được người dân vứt đi, giờ lại là nguyên liệu chính của một nghề mới ở làng Phùng Xá (Mỹ Đức, Hà Nội) đem lại thu nhập cho người dân và tạo ra thứ mà chị em phụ nữ nào cũng muốn sở hữu.
Bình luận 0

Nằm cách Hà Nội khoảng 40 km về phía Nam, Phùng Xá (Mỹ Đức, Hà Nội) là một làng nghề truyền thống lâu đời nổi danh với nghề "canh cửi" thuộc đất Hà Tây (cũ). Ngày ngày, trong xưởng dệt nằm ven bờ sông Đáy, rộn ràng tiếng thoi đưa lách cách. 

Tìm về địa chỉ nhà nghệ nhân Phan Thị Thuận – người đầu tiên dệt vải thành công từ những cuống sen, chúng tôi được chia sẻ và tận mắt chứng kiến những điều thú vị về cách làm ra những tấm lụa đắt đỏ, độc đáo nhất thế giới tại Việt Nam.

Sinh ra trong một gia đình đã bốn đời làm nghề dệt tại Phùng Xá, từ nhỏ bà Thuận đã gắn bó với nghề ươm tơ dệt lụa nên có rất nhiều kinh nghiệm và am hiểu các công đoạn của nghề dệt truyền thống. 

Từ năm 2017, bà kỳ công nghiên cứu dệt lụa từ tơ sen, nhưng cũng phải hơn một năm sau bà mới có thể làm ra những chiếc khăn lụa tơ sen đầu tiên. Sau những ngày miệt mài gắn bó với cây sen, những sợi tơ sen mỏng manh đã trở thành thân quen, gắn bó quấn quýt với đôi tay bà.

Thông thường, để làm ra 250g sợi đủ để dệt một chiếc khăn sen có kích thước như chiếc khăn thường, một người làm phải mất khoảng 10 ngày để rút tơ từ gần 3000 cuống sen. Để dệt được một mét lụa, cần khoảng 15.000 cuống sen.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 1.

Những cuống sen trước đây được người dân vứt đi, giờ lại là nguyên liệu chính của một nghề mới ở làng nghề Phùng Xá do chính nghệ nhân Nguyễn Thị Thuận mò mò, nghiên cứu nhiều năm... và truyền lại cho con cháu thế hệ sau.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 2.

Ngay từ khâu xử lý nguyên liệu, cuống sen nhập về sẽ phải rửa sạch bùn và gai để sợi tơ được trắng đẹp nhất.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 3.

Các công đoạn làm tơ sen rất cầu kì và hoàn toàn phải làm thủ công. Tất cả cuống sen sẽ phải được xử lý trong vòng 24 tiếng đồng hồ nếu không cuống sẽ bị khô, tơ bị rút sợi và hỏng.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 4.

Để lấy được tơ, người thợ phải dùng dao khứa xung quanh cuống sen, sau đó dùng tay kéo tơ, đồng thời vê cho sợi tơ sen tròn lại. Mọi công đoạn phải thực hiện khéo léo nếu không sẽ làm đứt sợi tơ bên trong.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 5.

Tách sợi tơ sen từ 3, 4 cuống sen cùng lúc sẽ giúp người thợ có thể se và bện thành 1 sợi có kích thước đủ lớn để dệt thành vải.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 6.

Công đoạn rút sợi từ cuống sen rất kỳ công, tạo nên những sợi sen độc đáo.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 7.

Công đoạn quay tơ được làm cẩn thận bởi sợi sen khá mong manh, thô ráp.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 8.

Thông thường, để làm ra 250g sợi đủ để dệt một chiếc khăn sen có kích thước như chiếc khăn thường, một người làm phải mất khoảng 10 ngày để rút tơ từ gần 3000 cuống sen. Để dệt được một mét lụa, cần khoảng 15.000 cuống sen.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 9.

Sợi sen thu được rất mảnh, bông, nhẹ và có mùi thơm tự nhiên.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 10.

Sau đó, sợi sen được đưa vào khung dệt lụa tằm truyền thống để tạo ra sản phẩm.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 11.

Bởi tơ sen mỏng manh nên người thợ dệt Phùng Xá lâu năm này phải mày mò chỉnh khung dệt lại cho phù hợp, dệt đi dệt lại hàng tuần mới thành.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 12.

Một năm chỉ có một mùa sen nên việc dệt lụa từ tơ sen vẫn chỉ là việc làm thời vụ đối với người dân nơi đây.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 13.

Với ưu điểm thân thiện với môi trường và sự kỳ công trong chế tác nên một chiếc khăn sen chiều dài 1,7 m, ngang 20 cm ở Phùng Xá giá bán không dưới 5 triệu đồng.

Độc đáo: Từ cọng sen vứt đi "hô biến" thành thứ mà phụ nữ nào cũng muốn có  - Ảnh 14.

Các mẫu khăn lụa tơ sen được tạo ra ở làng dệt truyền thống Phùng Xá. Có thể nói, đây là loại lụa độc đáo trên thế giới, những sợi tơ được lấy từ trong cuống của mỗi lá sen được kéo ra, se lại và dệt. Trước đây, trên thế giới, loại lụa tơ sen này mới được duy nhất một vùng ở Myanmar dệt thành công.


Mời các bạn đồng hành cùng báo Dân Việt trên mạng xã hội Facebook để nhanh chóng cập nhật những tin tức mới và chính xác nhất.
Tin cùng chuyên mục
Xem theo ngày Xem