Đột phá số lượng, sâu sắc nội dung, tôn vinh ngòi bút viết nên khát vọng nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam

Một bức tranh đa sắc về nông thôn Việt Nam

Giải báo chí toàn quốc về "Nông nghiệp, Nông dân, Nông thôn Việt Nam" lần thứ II - năm 2024 đã khép lại, trong số hàng nghìn tác phẩm gửi về, đã có 70 tác phẩm xuất sắc nhất được lựa chọn tham gia vòng chung khảo. Đây là minh chứng cho sự quan tâm sâu sắc và nhiệt huyết của đội ngũ nhà báo và cộng đồng trong việc tôn vinh và phản ánh những chuyển biến vượt bậc của nông nghiệp, nông dân và nông thôn Việt Nam.

Hầu hết các cơ quan báo chí lớn và uy tín như VTV, VOV, Báo Nhân Dân, Thông tấn xã Việt Nam, và nhiều báo địa phương, đài phát thanh – truyền hình từ 63 tỉnh thành đều gửi bài tham dự giải. Điều này không chỉ cho thấy sức hút của giải thưởng mà còn khẳng định mối quan tâm sâu sắc của báo chí với các vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Giải báo chí không chỉ ghi nhận sự đóng góp của báo chí trong việc truyền tải thông tin, mà còn khích lệ sáng tạo, phát huy vai trò của báo chí trong việc đề xuất các giải pháp, phản ánh những thực tiễn thành công để lan tỏa các mô hình hiệu quả, bền vững.

Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp - nông dân - nông thôn năm nay là minh chứng sống động cho sự đa dạng trong phong cách thể hiện và chủ đề. Từ các bài phóng sự điều tra, ký sự giàu cảm xúc đến những phân tích, bình luận sâu sắc, các tác phẩm đã vẽ nên một bức tranh phong phú, phản ánh trọn vẹn đời sống nông nghiệp, nông thôn và con người lao động.

Không chỉ dừng lại ở các vấn đề kinh tế, những tác phẩm dự thi còn khai thác cả các khía cạnh xã hội, môi trường, văn hóa, tín ngưỡng, tạo nên một không gian chân thực và giàu cảm xúc. Hình ảnh người nông dân vượt khó, tận tụy lao động hay những mô hình kinh tế sáng tạo đã được thể hiện sinh động qua các bài viết, phóng sự, và cả những câu chuyện đời thường giàu ý nghĩa nhân văn.

Một điểm sáng của giải năm nay là sự nổi bật của những tác phẩm về nông nghiệp hiện đại. Nhiều bài viết đã đề cập đến việc ứng dụng công nghệ cao, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn vào sản xuất nông nghiệp, mở ra con đường phát triển bền vững và hiệu quả.

Những phóng sự như "Đánh thức tiềm năng nuôi trồng hải sản vùng biển Việt Nam" hay "Kho vàng" trên biển Khánh Hòa", "Hướng đi nào giúp du lịch nông nghiệp, nông thôn TP.HCM giữ chân du khách",.. không chỉ nêu bật sự thay đổi trong tư duy sản xuất mà còn là nguồn cảm hứng mạnh mẽ, giúp người nông dân nhìn thấy tiềm năng vô tận của chính mình.

Bên cạnh đó, các tác phẩm không quên tôn vinh bản sắc văn hóa, tín ngưỡng và tinh thần đoàn kết của các làng quê Việt Nam. Loạt bài "Đi tìm những làng quê đáng sống" đã khắc họa sự chuyển mình mạnh mẽ của nhiều vùng nông thôn, nơi mà tình làng nghĩa xóm vẫn keo sơn giữa nhịp sống hiện đại.

Giải báo chí được tổ chức đúng vào năm đầu tiên cán bộ, hội viên nông dân cả nước ra sức phấn đấu, thi đua thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội VIII Hội Nông dân Việt Nam (nhiệm kỳ 2023- 2028) với 17 chỉ tiêu, 7 giải pháp nhiệm vụ, 3 đột phá; đặc biệt là các chỉ đạo quan trọng của Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Nông dân Việt Nam lần thứ VIII.

Năm 2024 cũng là năm bản lề thực hiện Văn kiện Nghị quyết Đại hội XIII (nhiệm kỳ 2021- 2026) của Đảng về "nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh"; là năm giữa nhiệm kỳ thực hiện các Nghị quyết 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 20- NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong tình hình mới.

Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn lần thứ II- năm 2024 dành cho các tác giả chuyên và không chuyên cả nước với nội dung chính tập trung phản ánh về các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; đặc biệt là các quan điểm, mục tiêu, kế hoạch hành động được nêu tại Nghị quyết 19- NQ/TW. 

Trong đó, trọng tâm là: Nâng cao vai trò, vị thế, năng lực làm chủ, cải thiện toàn diện đời sống vật chất, tinh thần của nông dân và cư dân nông thôn; Phát triển nền nông nghiệp hiệu quả, bền vững theo hướng sinh thái, ứng dụng khoa học - công nghệ tiên tiến, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng; Phát triển mạnh công nghiệp, dịch vụ, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm tại chỗ cho lao động nông thôn; Xây dựng nông thôn theo hướng hiện đại gắn với đô thị hoá

Để tổ chức thực hiện Giải báo chí, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam đã có các Quyết định thành lập: Ban Chỉ đạo Giải do đồng chí Bùi Thị Thơm- Phó Chủ tịch BCH Trung ương Hội Nông dân Việt Nam làm Trưởng Ban; các đồng chí: Phan Xuân Thủy- Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Nguyễn Đức Lợi- Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam làm Ủy viên.

Ban Chỉ đạo đã có Quyết định thành lập Ban Tổ chức Giải do nhà báo Nguyễn Văn Hoài- Tổng Biên tập Báo Nông thôn Ngày nay làm Trưởng Ban; các đồng chí: Nguyễn Văn Phan- Trưởng ban Tuyên giáo (Trung ương Hội Nông dân Việt Nam); Tống Văn Thanh- Vụ trưởng Vụ Báo chí- Xuất bản (Ban Tuyên giáo Trung ương); PGS-TS. Đinh Thị Thúy Hằng- Trưởng ban Nghiệp vụ (Hội Nhà báo Việt Nam); Phùng Thị Bình- Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) làm ủy viên.

Trên cơ sở đó, Ban Tổ chức đã thành lập Hội đồng Chung khảo Giải báo chí, gồm các nhà báo, nhà văn, chuyên gia có uy tín đại diện từ các cơ quan báo chí như: Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Báo Nhân Dân, Báo Nông thôn Ngày nay… tham gia Hội đồng Chung khảo.

Các tác giả đặc biệt và những bước chuyển mình ngoạn mục

Giải năm nay còn ghi dấu ấn bởi sự tham gia của nhiều cây bút không chuyên nhưng đầy tâm huyết. Từ một cụ bà 82 tuổi, người từng là vợ liệt sĩ, đến những thầy cô giáo, nhà văn, nhà thơ hay chuyên gia nghiên cứu, mỗi tác giả đều mang đến một góc nhìn mới mẻ và sâu sắc.

Bài viết "Cụ bà nông dân với nhiều ý tưởng độc đáo ở Tiền Giang" hay những tác phẩm về các mô hình kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ là những câu chuyện cá nhân mà còn là minh chứng cho tinh thần đoàn kết, lòng yêu quê hương và ý chí vượt khó của người Việt.

Năm nay, các tác phẩm báo điện tử, phát thanh và truyền hình đã có bước chuyển mình ngoạn mục. Những bài báo dạng long-form, mega story, kết hợp hình ảnh, video và đồ họa tương tác, đã giúp độc giả "trải nghiệm" thay vì chỉ đọc thông tin.

Các chương trình phát thanh và truyền hình với âm thanh, hình ảnh sống động đã góp phần truyền tải các vấn đề nông nghiệp một cách hấp dẫn, từ câu chuyện về những vùng đất chống chọi bão lũ, hạn hán, đến những sáng kiến xanh giúp bảo vệ môi trường.

Giải thưởng năm 2024 không chỉ dừng lại ở việc vinh danh những tác phẩm xuất sắc mà còn đặt ra mục tiêu lớn hơn: Đưa báo chí trở thành động lực thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, nâng cao năng lực hội nhập và hiện đại hóa nền nông nghiệp. 

Một trong những điểm nhấn nổi bật là các tác phẩm khai thác vai trò của chuyển đổi số và công nghệ trong sản xuất nông nghiệp. Các tác giả đã khắc họa những câu chuyện ứng dụng công nghệ 4.0 vào quản lý đất đai, canh tác thông minh và thương mại hóa nông sản với loạt các tác phẩm đến từ các cơ quan báo, đài như: "Chuyển đổi số trong quản lý lễ hội ở Hà Nội: Hiệu quả từ tư duy đột phá và hành động quyết liệt" (Báo Tuổi trẻ Thủ đô); "Chàng trai viết tên mình lên bản đồ số của Agribank" (Tạp chí Lao động và Công đoàn); "Đưa năng lượng tái tạo vào canh tác nông nghiệp ở ĐBSCL" (VietnamPlus); "Nông dân trí thức, nông nghiệp bền vững" (Đài PT-TH Sơn La),...

Những tác phẩm này đã khắc họa rõ nét bức tranh chuyển đổi của nền nông nghiệp Việt Nam, từ truyền thống sang hiện đại, tận dụng công nghệ cao để tăng năng suất và giảm chi phí sản xuất.

Với nhóm các bài viết về chủ đề tích tụ đất đai và kinh tế tuần hoàn. Các bài viết nhóm này phản ánh các vấn đề thời sự liên quan đến tích tụ đất nông nghiệp, tái cơ cấu ngành nông nghiệp, và kinh tế tuần hoàn. Phải kể đến những tác phẩm như: "Tích tụ, tập trung đất nông nghiệp tại Thái Bình: Quả ngọt và những vấn đề đặt ra" (Báo Quân đội Nhân dân); "Đường tuần hoàn của… rơm" (Báo Hải Dương); "Biến rơm thành tiền" (Truyền hình Hậu Giang); "Đánh thức tiềm năng đất đai nông nghiệp từ Luật Đất đai 2024" (Báo Công an Nhân dân),...

Các tác phẩm đã phân tích những giải pháp cụ thể giúp phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và tăng giá trị gia tăng cho sản phẩm nông nghiệp.

Năm nay, nhóm các tác phẩm về chương trình xây dựng nông thôn mới tiếp tục là một chủ đề hấp dẫn, với các bài viết đi sâu vào các điển hình tiêu biểu và mô hình giảm nghèo hiệu quả. Có thể kể đến các bài viết như: "Cuộc sống vào Nghị quyết – Nghị quyết vào cuộc sống: Kinh nghiệm từ mô hình phát triển cây hồng Gia Thanh" (Tạp chí NTM); "Nam Định bảo tồn, phát huy di sản thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ" (Đài Nam Định); "Gác kèo ong mật" (Hãng phim TFS – HTV); "Vững vàng trước thiên tai" (VOV1),...

Những tác phẩm này không chỉ đề cao sự đổi mới trong xây dựng nông thôn mà còn nhấn mạnh vai trò của cộng đồng trong việc nâng cao chất lượng đời sống và bảo tồn bản sắc văn hóa.

Với các tác phẩm về cương nông dân điển hình và câu chuyện đời sống nông thôn, nhóm này tập trung vào những câu chuyện đời thực, khắc họa chân dung những người nông dân xuất sắc, sáng tạo, như: "Giàng A Hiếu – Người đánh thức 'xứ sở hạnh phúc' Suối Giàng" (Báo Đầu tư); "Những người miền núi vượt miền xuôi" (Báo Nông nghiệp Việt Nam); "Người Rắclây viết tiếp giấc mơ Cha-pi dưới chân núi Chúa" (TTPT-TH Quân đội); "Tấm gương mẫu mực ở ngã ba biên giới" (Báo Biên Phòng),...

Những câu chuyện này không chỉ truyền cảm hứng mà còn khẳng định vai trò quan trọng của nông dân trong việc dẫn dắt và lan tỏa các giá trị tích cực.

Hơi thở của nông thôn Việt Nam qua từng thể loại

Các tác phẩm dự giải năm nay đã làm nổi bật những thành tựu đáng ghi nhận nhưng cũng chỉ ra những thách thức lớn mà nông nghiệp, nông dân và nông thôn Việt Nam đang đối mặt, từ vấn đề biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, đến bài toán lao động nông thôn trong bối cảnh đô thị hóa.

Việc duy trì sức hút và ý nghĩa của giải thưởng trong các năm tiếp theo đòi hỏi sự đổi mới trong cách tiếp cận, tập trung vào các vấn đề chiến lược dài hạn như ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong nông nghiệp, phát triển kinh tế xanh, và đảm bảo an ninh lương thực bền vững.

Với thể loại báo in và báo điện tử: Ở hạng mục này, các tác phẩm đã khắc họa sống động đời sống nông thôn, những đổi mới trong sản xuất nông nghiệp và vai trò của nông dân trong thời kỳ hội nhập. Nổi bật là loạt bài viết về chuyển đổi số trong quản lý lễ hội, tích tụ đất đai, nâng tầm thương hiệu nông sản, và những câu chuyện đầy cảm xúc từ các vùng nông thôn khắp cả nước.

Với thể loại truyền hình: Các tác phẩm truyền hình tạo dấu ấn nhờ góc nhìn sáng tạo và những thước phim sống động. Những chương trình như "Con đường nông sản – Vị thế nông nghiệp," "Biến rơm thành tiền," hay "Trắng tay sau bão dữ" không chỉ phản ánh thực tế sinh động mà còn đề xuất giải pháp thiết thực, mang lại cảm hứng mạnh mẽ cho người xem.

Với thể loại phát thanh: Phát thanh tiếp tục là kênh truyền tải chân thực và sâu sắc với các chương trình như "Làm nông thời chuyển đổi số" hay "Nông dân trí thức, nông nghiệp bền vững." Các tác phẩm không chỉ mang lại thông tin bổ ích mà còn truyền tải cảm hứng, lan tỏa khát vọng làm giàu từ nông nghiệp của người dân.

Với thể loại Podcast: Các tác phẩm như "Chàng phù thủy du lịch trên cao nguyên Bắc Hà" hay loạt bài về phát triển du lịch nông thôn, bảo tồn văn hóa vùng miền đã khai thác tối đa tiềm năng của loại hình truyền thông hiện đại, tạo sự gần gũi và dễ tiếp cận đối với khán giả trẻ.

Những sản phẩm truyền thông tích hợp hình ảnh, âm thanh, và dữ liệu, như các phóng sự ảnh về vùng nông thôn đổi mới, đã góp phần lan tỏa mạnh mẽ thông điệp về phát triển bền vững và đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp.

Giải Báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam lần thứ II năm 2024 không chỉ là nơi ghi nhận những câu chuyện đáng nhớ mà còn mang trong mình sứ mệnh kết nối trái tim, khơi dậy ý thức trách nhiệm xã hội. Qua từng dòng viết, từng thước phim, giải thưởng năm nay đã thể hiện một cách trọn vẹn sự trân trọng dành cho những người nông dân – những người vừa là "người chiến sĩ" thầm lặng trên mặt trận nông nghiệp, vừa là người gìn giữ bản sắc văn hóa, bảo vệ từng tấc đất quê hương.

Hơn cả một cuộc thi, đây là lời tri ân tới những con người gắn bó với đất đai, thiên nhiên, góp phần xây dựng nền nông nghiệp bền vững, tạo dựng tương lai cho đất nước. Giải thưởng đã, đang và sẽ tiếp tục là nguồn động lực lớn lao, để những cây bút trên khắp cả nước tiếp tục viết nên những câu chuyện đẹp, thắp sáng niềm tin và hy vọng vào một làng quê Việt Nam ngày càng phát triển và giàu đẹp hơn.

Hãy cùng chờ đón những tác phẩm dự thi xuất sắc nhất trong Lễ trao giải cuối năm 2024, nơi chúng ta không chỉ vinh danh người làm báo, những cây bút không chuyên mà còn tri ân những người nông dân - những "anh hùng thầm lặng" trên hành trình dựng xây đất nước.