Gắn bó với Việt Nam đến hơi thở cuối cùng

Sinh năm 1921 ở Hải Phòng, ông Condominas bắt đầu sự nghiệp nghiên cứu dân tộc học ở vùng Tây Nguyên của Việt Nam, tại làng Sar Luk của người Mnông Gar và từ đó đã có nhiều phát kiến về văn hóa và công trình nhân chủng học nổi tiếng. Được trao giải thưởng Phan Châu Trinh tháng 3.2010, ông cũng là nhân vật của Pháp có nhiều liên hệ với Việt Nam và cũng ủng hộ phe tả Pháp, lên án cuộc chiến của Mỹ ở Đông Dương.

Ông Georges Condominas

G.Condominas được người Việt Nam gọi là ông già Công Đô, đã bắt đầu cuộc nghiên cứu thực địa tại Tây Nguyên năm 1948, sau khi có bằng cử nhân luật và cao đẳng mỹ thuật tại Hà Nội, cử nhân văn chương rồi tiến sĩ khoa học học nhân văn ở Sorbonne (Pháp) vào năm 1947. Không chỉ là một nhà dân tộc học nổi tiếng, ông Condominas đã cống hiến rất nhiều trong nhiều lĩnh vực khác nhau như ngôn ngữ học, ngành canh nông, đặc biệt về du canh, du cư. Các công trình nghiên cứu này được ông xuất bản trong 2 cuốn “Chúng tôi ăn rừng đá thần Gôo” (xuất bản năm 1957), và “Kỳ lạ mỗi ngày” (1965).

Nhận xét về Condominas, Giáo sư nhân học Oscar Salemink thuộc Đại học Copenhagen (Đan Mạch) nói: “Với tôi - giống như nhiều nhà nhân học khác ở Pháp và các nước, Condo là người thầy và là nguồn cảm hứng, một người vô cùng rộng lòng với sinh viên và các học giả trẻ”. Vị Giáo sư này cũng cho biết thêm: “Georges Condominas là một học giả đầy cảm hứng và rộng lượng, một người có tài năng nghệ sĩ và lòng dũng cảm chính trị”.

Condominas có ảnh hưởng lớn ở Pháp và Việt Nam, mặc dù ông không được biết đến nhiều trong thế giới khoa học nói tiếng Anh.

Ông Georges Condominas đã làm nghiên cứu ở Togo và Madagascar, và làm Ủy viên thông tấn của Viện Viễn Đông Bác Cổ trong các năm 1947, 1951 và 1954. Ông cũng làm phái viên của UNESCO ở Thái Lan, Lào và Campuchia và giữ chức Giám đốc Nghiên cứu ở chi nhánh của Trường Cao đẳng Thực hành (Ephe) nơi ông tham gia thành lập Trung tâm Tư liệu và Nghiên cứu về Đông Nam Á và vùng Insulien (CeDRASEMI) năm 1962.

Theo trang Diễn đàn, ông Condominas có bố là một hạ sĩ quan người Pháp và mẹ lai Bồ Đào Nha - Trung Quốc - Việt Nam.

Hạ Anh