Giải mã hành động câu giờ của Mỹ với Triều Tiên

Hai nhà lãnh đạo Mỹ-Triều Tiên.

Thứ nhất, sau thời gian ngưng trệ khá dài hai bên mới lại đàm phán với nhau, dự định dùng 2 ngày cho lần đàm phán này mà rồi chưa đầy một ngày đã chấm dứt đàm phán.

Thứ hai, phía Triều Tiên tuyên bố đàm phán thất bại và không đề cập gì đến việc hai bên rồi sẽ lại tiếp tục đàm phán trong khi Mỹ quả quyết là vòng đàm phán này đạt được tiến bộ và hai bên hẹn gặp lại nhau để tiếp tục đàm phán. Hai nghịch lý này hàm chứa sự khác biệt rất cơ bản và rõ nét giữa chủ ý của hai bên khi nối lại đàm phán và cho thấy việc vòng đàm phán này thất bại thật ra không có gì là khó hiểu, không phải là điều bất ngờ hay lạ mà thậm chí còn là không thể tránh khỏi. Phía Mỹ chỉ cần có được hình ảnh và cảm nhận là tiến trình hoà bình và hoà giải giữa hai bên vẫn tiếp tục tiến triển chứ không còn ngưng trệ và lại càng không phải đã bị đẩy lùi trong khi phía Triều Tiên muốn có được chuyển biến thật sự, Mỹ chỉ coi trọng danh nghĩa trong khi Triều Tiên kỳ vọng thực chất.

Có hai lý do khiến Mỹ chịu tiến hành vòng đàm phán này với Triều Tiên. Thứ nhất là tổng thống Mỹ Donald Trump đã thoả thuận với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un trong cuộc gặp nhau ở Bàn Môn Điếm hồi cuối tháng 6 vừa qua là đàm phán giữa hai bên được nối lại. Ông Trump muốn tiếp tục tranh thủ cá nhân ông Kim Jong-un, không để cho người này bị mất thể diện và có nhu cầu gây dựng hình ảnh về người thực hiện thoả thuận.

Thứ hai là Triều Tiên trong thời gian đàm phán giữa hai bên ngưng trệ đến nay đã 9 lần phóng tên lửa hoặc vật thể bay, đều với tầm bắn không xa đến mức khiến Mỹ phải lo ngại như trước nhưng đủ để Triều Tiên chứng tỏ thực lực hiện tại và tiềm lực trong tương lai về sức mạnh quân sự. Cách hành xử này của Triều Tiên phản ánh tâm trạng sốt ruột của Triều Tiên về mưu tính dền dứ của Mỹ. Mỹ buộc phải có động thái xoa dịu Triều Tiên trước khi Triều Tiên vượt quá giới hạn của khả năng kiên nhẫn.

Triều Tiên không thiếu lý do xác đáng để lo ngại về chủ ý dền dứ của Mỹ, về việc Mỹ chơi con bài thời gian với chuyện đàm phán và về việc Mỹ không còn dành mức độ ưu tiên chính sách như trước nữa cho việc xử lý quan hệ của Mỹ với Triều Tiên. Xung khắc thương mại với Trung Quốc, đối địch với Iran và vướng mắc trong nội bộ với việc bị phe Đảng Dân chủ tiến hành điều tra và thu thập chứng cứ để nhằm tới quyết định có tiến hành luận tội và phế truất tổng thống đương nhiệm, ông Trump hiện đâu còn lòng dạ nào mà thúc đẩy tiến trình đàm phán hoà bình và hoà giải đã được khởi xướng giữa Mỹ và Triều Tiên khi biết rất rõ là không thể dễ dàng và nhanh chóng đạt được mục tiêu đề ra là phi hạt nhân hoá Triều Tiên. Việc giải quyết vấn đề hạt nhân của Triều Tiên vì thế không còn cấp thiết thuộc diện hàng đầu nữa đối với Mỹ nên phía Mỹ hiện chỉ có thể câu giờ trong khi lại còn cần có thêm thời gian để suy tính đối pháp thích hợp mới.

Nhìn nhận như thế sẽ thấy trong môi quan hệ giữa Mỹ và Triều Tiên thời gian vừa qua cũng như cả trong thời gian tới tuy đã và sẽ còn có diễn biến mới nhưng lại không lạ. Phía Triều Tiên đã được lợi lớn về chính trị từ ba lần gặp nhau giữa ông Trump và ông Kim Jong-un và từ sự định hình của tiến trình hoà bình và hoà giải giữa Mỹ và Triều Tiên, nhưng trong thực chất thì lại chưa đạt được mục tiêu cấp thiết là Mỹ dỡ bỏ những biện pháp trừng phạt và chấm dứt hoàn toàn tập trận chung với Hàn Quốc. Ông Trump đã giúp Triều Tiên nâng cao vị thế nhưng đổi lại là Triều Tiên không còn thử hạt nhân và phóng tên lửa đạn đạo liên lục địa.

Chỉ có điều là tiến trình đàm phán này giữa hai nước càng trì trệ lâu và càng không thực chất thì chỉ càng thêm bất lợi cho Triều Tiên nhiều hơn cho Mỹ. Triều Tiên vừa rồi quyết định ngừng đàm phán giữa chừng chính là để Mỹ không tiếp tục cách chơi như thế được nữa. Có vẻ như Triều Tiên hiện đã đến giới hạn của khả năng kiên nhẫn đối với Mỹ trong khi những cách thức ngoại giao cá nhân giữa ông Trump và ông Kim Jong-un nếu không phải là đang dần không còn phát huy tác dụng thì cũng ngấp nghé giới hạn tác dụng của chúng.