Giám đốc người Mỹ trốn nợ, nhóm ngân hàng Việt mất 360 tỷ đồng

Viện KSND Tối cao vừa ra cáo trạng truy tố 7 bị can là cựu cán bộ một ngân hàng thương mại quốc doanh về tội "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng" theo Điều 179 Bộ luật Hình sự năm 1999.

Số này gồm Đỗ Quốc Hùng, nguyên giám đốc và 4 thuộc cấp là: Lưu Thị Bích Thủy, nguyên Phó giám đốc; Phạm Anh Tài, nguyên Trưởng phòng tín dụng; Nguyễn Văn Hà, nguyên Phó phòng tín dụng; Lại Minh Ngọc, nguyên Trưởng phòng thẩm định;

Hai bị can còn lại là Lê Vũ Thanh, nguyên Giám đốc của ngân hàng thương mại quốc doanh nêu trên có chi nhánh Tây Nam Quảng Ninh; Đỗ Xuân Khoan nguyên Phó phòng tín dụng.

Viện kiểm sát cáo buộc nhóm người trên đã làm sai quy định, giúp Công ty Đầu tư và Phát triển Kenmark vay từ một ngân hàng thương mại quốc doanh, SHB và Habubanh (nay sát nhập vào SHB) hơn 52,8 triệu USD cùng 57 tỷ đồng dù không đủ điều kiện dẫn tới thiệt hại 360 tỷ đồng tại thời điểm khởi tố vụ án, tháng 9/2020.

Lễ ký kết hợp đồng cho vay giữa một ngân hàng thương mại quốc doanh và Công ty Kenmark. Ảnh: NĐH.

Cáo trạng thể hiện, Công ty Kenmark là doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài, do một doanh nghiệp từ nước Samao (thuộc Châu Đại Dương) thành lập ở Hải Dương để thực hiện dự án Khu công nghiệp Việt Hòa – Kenmark trên khu đất 46ha.

Công ty Kenmark có người đại diện theo pháp luật kiêm Giám đốc là Hwang Jonathan Cheng Yu (quốc tịch Mỹ). Năm 2007, vị giám đốc này gửi đề nghị vay vốn tới một ngân hàng thương mại quốc doanh với số tiền 69 triệu USD thời hạn 84 tháng.

Một số chi nhánh của các ngân hang làm đồng tài trợ, thành lập Tổ thẩm định chung.

Hồ sơ vay vốn của Kenmark không đủ điều kiện, cơ quan tố tụng cáo buộc. Các yếu tố thiết sót gồm không có tài liệu phê duyệt thiết kế cơ sở các hạng mục nhà xưởng theo Luật Xây dựng năm 2003; vốn chủ sở hữu không đủ 20% tổng đầu tư dự án.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cung cấp tài liệu thể hiện Công ty Kenmark có "chỉ số rủi do cao" và không tồn tại văn phòng hoạt động, chưa có kinh nghiệm thực hiện các dự án tại Việt Nam.

Đơn vị bảo lãnh vay vốn cho Kenmark là Công ty Kenmark Industrial (ở Đài Loan) cũng chỉ có hạn mức tín dụng tối đa là 350.000 USD trong vòng 90 ngày.

Dự án Khu công nghiệp Việt Hòa – Kenmark khi đó có 6 doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài ký hợp đồng thuê nhà xưởng nhưng đây đều là doanh nghiệp thuộc sở hữu của Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Kenmark.

Viện kiểm sát cho rằng, dù Kenmark không đủ điều kiện vay vốn, năng lực trả nợ trong hạn không có nhưng Tổ thẩm định vẫn đề xuất cho doanh nghiệp này vay tối đa hơn 67 triệu USD.

Từ đó, Tổng giám đốc của một ngân hàng thương mại quốc doanh đồng ý cho Kenmark vay tối đa 68 triệu USD; lãnh đạo SHB đồng ý cho vay 18 triệu USD còn lãnh đạo Habubank đồng ý cho vay 10 triệu USD.

Từ năm 2008 – 2010, các ngân hàng đồng tài trợ đã cho Kenmark vay gần 53 triệu USD và 57 tỷ đồng, đạt trên 80% giá trị hợp đồng tín dụng. Trong đó, ngân hàng thương mại quốc doanh nêu trên bị giới hạn mức tín dụng nên "rủ" các chi nhánh Bắc Kạn, Tây Nam Quảng Ninh, Đông Hà Nội cùng cho vay tổng cộng hơn 30 triệu USD.

Năm 2009, Công ty Kenmark dừng hoạt động và các ngân hàng sau đó chỉ thu được hơn 33 triệu USD tiền nợ, lãi. Dư nợ còn lại hơn 15,5 triệu USD (tương đương 360 tỷ đồng) không có khả năng thu hồi.

Lý do, Giám đốc doanh nghiệp này là Hwang Jonathan Cheng Yu đã xuất cảnh. Doanh nghiệp bảo lãnh là Kenmark Industrial Đài Loan đã dừng hoạt động, được tòa án Đài Loan tuyên bố phá sản năm 2018.

Tại thời điểm khởi tố vụ án năm 2020, dự nợ của Kenmark tại các chi nhánh của ngân hàng thương mại quốc doanh còn hơn 9,4 triệu USD; tại SHB còn hơn 6 triệu USD (Habubank đã được sát nhập vào SHB).

Quá trình điều tra, ông Nguyễn Văn Thắng, nguyên Giám đốc SHB Quảng Ninh đã đại diện các cán bộ nộp lại 6 triệu USD; các ông Nguyễn Hữu Tiến, Nguyễn Chí Thành nộp hơn 1,6 triệu USD nên không bị xử lý hình sự.

Tương tự, ông Bùi Văn Bổn, nguyên Giám đốc một ngân hàng thương mại quốc doanh ở Bắc Kạn được xác định chỉ cho vay theo yêu cầu, không tham gia thẩm định nên được áp dụng "chính sách không xử lý hình sự".

Riêng tại một ngân hàng thương mại quốc doạnh, Viện kiểm sát cáo buộc đến năm 2022, ngân hàng này không thể thu hồi hơn 7,8 triệu USD, tương đương 181 tỷ đồng. Hậu quả này do 7 bị can trong vụ "không đánh giá đúng mức các yếu tố rủi do", đề xuất cho vay dù hồ sơ của Kenmark không đầy đủ tài liệu, năng lực tài chính không đảm bảo.