Giới chuyên gia nói gì về “phiên bản anh hùng” của tiền điện tử trong thời chiến?

Tiền điện tử hiện là một phần của chiến sự Nga - Ukraine

Đây không phải là lần đầu tiên mọi người chuyển sang tiền điện tử trong bối cảnh xung đột quốc tế, nhưng có cảm giác như lần đầu tiên tiền điện tử là trung tâm, đến mức một số người thậm chí còn gọi cuộc tấn công của Nga vào Ukraine là "cuộc chiến tiền điện tử đầu tiên trên thế giới". Điều này phần lớn là nhờ những người ủng hộ tiền điện tử, những người đã tập hợp lại để ủng hộ Ukraine và cố gắng tìm kiếm và đẩy mạnh vai trò cho tiền điện tử.

Tiền điện tử hiện là một phần chủ đạo hơn của hệ thống tài chính toàn cầu, có nghĩa là dù tốt hay xấu,  nó chắc chắn cũng là một phần của xung đột quốc tế. Điều này được hiển thị đầy đủ khi các lực lượng Nga tấn công Ukraine. Một số người Ukraine cũng đang chuyển sang sử dụng tiền điện tử như một giải pháp thay thế cho các tổ chức tài chính Ukraine, vốn đang hạn chế quyền truy cập của mọi người vào tài khoản ngân hàng và ngoại tệ. Trong bối cảnh các chính phủ đang hỗn loạn, rất khó để dựa vào các ngân hàng truyền thống và lo sợ bị giám sát. Vì vậy, một hệ thống tương đối ẩn danh mà không có chính phủ nào tham gia vẫn là hấp dẫn hơn hết.

Thực tế là nó không thể bị đóng băng, nó cũng không thể bị kiểm duyệt và thực tế là nó có thể được sử dụng mà không cần ID, điều này rất quan trọng. Đó là lý do tại sao tiền điện tử là một công cụ nhân đạo quan trọng trong bối cảnh hiện tại. Hàng triệu đô la tiền điện tử đã chảy vào để hỗ trợ quân đội Ukraine và các nhóm hacktivist, Alex Bornyakov, Thứ trưởng Bộ chuyển đổi kỹ thuật số của Ukraine cho biết vào ngày 9 tháng 3. Chính phủ Ukraine cũng đã chi ít nhất 15 triệu đô la tiền điện tử mà họ nhận được và đã nhờ một số công ty tiền điện tử trợ giúp, bao gồm FTX, Kuna và một công ty có tên là Everstake.

Chính phủ Ukraine cũng đã ra mắt một trang web để tập trung nỗ lực gây quỹ dựa trên tiền điện tử. Trang web mới này giải thích rằng, Ukraine thực sự đang chấp nhận một số loại tiền điện tử, bao gồm bitcoin và dogecoin lấy cảm hứng từ meme để hỗ trợ cuộc chiến chống lại Nga.

Hiện tại, cả Nga và Ukraine đều đang vật lộn với tình trạng bất ổn kinh tế do chiến sự, khiến người dân cố gắng cất giữ tài sản trong tiền điện tử, vì đồng tiền nội tệ chủ quyền trong đất nước của họ mất giá và gặp nhiều bất ổn hơn. Vào tuần rồi, Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky đã ký một đạo luật vào nhằm tạo khuôn khổ pháp lý cho tiền điện tử trong nước, cung cấp vỏ bọc pháp lý cho các sàn giao dịch và ngân hàng trong nước xử lý các giao dịch. Theo công ty phân tích blockchain Elliptic, các khoản đóng góp tiền điện tử cho Ukraine đã đạt 64 triệu đô la từ 120.000 người.

Thực tế, nhu cầu tiền điện tử dường như cũng đang tăng lên ở Nga, điều này được đánh giá bởi khối lượng giao dịch đồng rúp qua Bitcoin có tốc độ và quy mô cao hơn. Người Nga đang sử dụng tiền điện tử để "vượt qua các biện pháp kiểm soát vốn áp bức" và đồng rúp mất giá, theo một bài đăng trên blog gần đây của Simone Maini, Giám đốc điều hành của Elliptic (công ty kiểm soát thị trường tiền ảo hàng đầu thế giới).

Trong khi đó, Tom Robinson, nhà khoa học chính và đồng sáng lập của Elliptic cho biết trong một bài đăng trên Twitter gần đây rằng, khối lượng trao đổi đồng Bitcoin ngang hàng ở Nga đã tăng gấp ba lần kể từ cuộc xâm lược nổ ra, và khi các lệnh trừng phạt và kiểm soát vốn có hiệu lực. Có thể thấy, Bitcoin và các loại tiền điện tử khác cũng có khả năng phục hồi trong bối cảnh áp lực lên "tài sản rủi ro", bao gồm lạm phát cao, lợi tức trái phiếu tăng, giá dầu tăng và niềm tin vào môi trường địa chính trị bị giảm sút chẳng hạn.

Nhà phân tích Mike McGlone của Bloomberg Intelligence cho biết: "Nếu tài sản rủi ro không giảm và lạm phát gia tăng, các ngân hàng trung ương có xu hướng hành động nhiều hơn. Tiền điện tử là một trong những rủi ro nhất, nhưng riêng đồng Bitcoin đang thể hiện sức mạnh khác nhau vào năm 2022". Ông hy vọng, Bitcoin sẽ vượt trội hơn vàng và thị trường chứng khoán khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất.

Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại, Bitcoin vẫn giảm khoảng 13%, chỉ tốt hơn một chút so với mức giảm 14% trong chỉ số Nasdaq -100. Và cuộc chiến đang vạch ra mặt tối của tiền điện tử như một cơ chế tiềm năng để trốn tránh các lệnh trừng phạt, nhờ vào bản chất phi tập trung vốn có của nó, và nhiều cách mà các giao dịch tiền điện tử có thể được che giấu. Công ty Elliptic cho biết, họ đã theo dõi trực tiếp hơn 15 triệu địa chỉ ví tiền điện tử với hoạt động tội phạm có trụ sở tại Nga và đã xác định được "vài trăm nghìn" địa chỉ được liên kết với các công ty hoặc cá nhân đang bị trừng phạt.

Elliptic cũng cho biết, họ đã xác định được 400 "nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo", chủ yếu là các sàn giao dịch, nơi tiền điện tử có thể được mua bằng đồng rúp Nga. Hầu hết các dịch vụ này không được quản lý và có thể được sử dụng ẩn danh mà không cần bất kỳ kiểm tra danh tính nào.

Hơn nữa, trong khi tiền điện tử có thể được sử dụng để tài trợ cho cuộc chiến sự và viện trợ nhân đạo của Ukraine, chúng cũng có thể hỗ trợ các lực lượng do Nga hậu thuẫn, Simone Maini lưu ý. Và có một "rủi ro thực sự" về việc Nga sử dụng tiền điện tử để lách các lệnh trừng phạt thông qua tội phạm mạng do nhà nước bảo trợ và thậm chí là khai thác Bitcoin - điều mà Tổng thống Nga Vladimir Putin đã coi là sức mạnh cạnh tranh của đất nước, do nước họ dồi dào năng lượng và giá rẻ.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, Jonathan Levin, đồng sáng lập công ty phân tích dữ liệu Chainalysis cho biết: "Chúng tôi chưa thấy bằng chứng về việc Nga hoặc Putin sử dụng tiền điện tử một cách có hệ thống để trốn tránh các lệnh trừng phạt". Levin lưu ý rằng, việc sàng lọc các hoạt động bất hợp pháp trên blockchain dễ dàng hơn so với các mạng tài chính truyền thống và ông cho biết, Bộ Tài chính Mỹ đã thành công trong việc chặn các địa chỉ bị xử phạt. Nhưng anh ấy nói thêm rằng, đó là một trò chơi "mèo và chuột" đang diễn ra.

Một số chuyên gia blockchain khác lập luận rằng, ngay cả khi tiền của Nga chảy qua tiền điện tử, nó sẽ gặp trở ngại trong các sàn giao dịch được quản lý, vốn là những điểm khởi đầu cho việc trao đổi tiền điện tử với tiền tệ cứng.

Emin Gun Sirer, một nhà khoa học máy tính và là Giám đốc điều hành của Ava Labs, một công ty blockchain cho biết: "Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu một số cá nhân giàu có quyết định đặt một phần trăm tài sản của họ vào tiền điện tử để nó không thể bị chiếm đoạt. Bạn có thể gửi tài sản của mình vào tiền điện tử, nhưng bạn không thể tham gia vào nền kinh tế hoặc phá bỏ các lệnh trừng phạt vì bạn sẽ không thể lấy tài sản ảo của mình ra ngay lập tức để giải quyết, bởi các sàn giao dịch sẽ không cho phép bạn. Tài sản ảo của bạn sẽ là của bạn một cách an toàn, nhưng không hữu ích".

Nga cũng có thể tận dụng tiền điện tử

"Phiên bản anh hùng" của tiền điện tử trong khủng hoảng chiến sự Nga - Ukrane đóng vai trò như một giải pháp thay thế cho người dân trong những tình huống thảm khốc. Đó là một khía cạnh rất phù hợp, đặc biệt đối với Nga.

Ngay cả trước khi Nga tấn công Ukraine, chính phủ Hoa Kỳ đã lo lắng rằng, tiền điện tử có thể làm giảm tác động của các lệnh trừng phạt kinh tế. Iran đã sử dụng khai thác bitcoin để vượt qua các lệnh cấm vận thương mại, theo nghiên cứu từ công ty phân tích blockchain Elliptic.

Nhiều quốc gia đã giáng đòn trừng phạt nặng nề vào Nga. Ở một số góc độ, điều đó gây ra lo ngại rằng, Nga có thể sử dụng tiền điện tử để lách các lệnh trừng phạt và chuyển tiền mà không bị phát hiện. Như tờ New York Times dẫn tin, chính phủ Nga đã và đang phát triển đồng rúp kỹ thuật số và Nga đang xây dựng các công cụ để giúp che giấu nguồn gốc của các giao dịch kỹ thuật số. 

Về cơ bản, nếu các lệnh trừng phạt nhằm ngăn các quốc gia và doanh nghiệp giao dịch với Nga, thì tiền điện tử sẽ là một cách để vượt qua chúng. Michael Parker, một cựu công tố viên liên bang Mỹ nói với tạp chí Times rằng, sẽ thật "ngây thơ" nếu nghĩ rằng Nga đã không có kịch bản nào cả để đối phó với các lệnh trừng phạt được áp đặt, và họ sẽ phải tìm ra các giải pháp thay thế.

Để tránh viễn cảnh này, Mykhailo Fedorov, Phó thủ tướng kiêm bộ trưởng chuyển đổi kỹ thuật số của Ukraine đã kêu gọi các nền tảng tiền điện tử và blockchain chặn địa chỉ của người dùng Nga. Chính quyền Biden cũng đang cân nhắc xem họ có thể xử phạt tài sản tiền điện tử của Nga như thế nào và đã thúc giục các sàn giao dịch tiền điện tử đảm bảo rằng, các cá nhân và tổ chức cụ thể bị trừng phạt từ Nga không sử dụng nền tảng của họ. Các thượng nghị sĩ bao gồm cả Sens, Elizabeth Warren và Mark Warner đã viết thư cho Bộ Tài chính Mỹ vào đầu tháng này để hỏi tiền điện tử đang tác động như thế nào đến việc thực thi lệnh trừng phạt.

Hiện tại, chúng ta không biết tiền điện tử sẽ có "hình thù" ra sao trong cuộc xung đột quốc tế, hay liệu cuối cùng nó sẽ giúp ích hay làm tổn thương bạn. Nhưng trước mắt, những người chạy trốn khỏi các vùng chiến sự có thể tìm thấy một cách sử dụng độc đáo cho tiền điện tử, nhưng họ sẽ cần phải tìm ra cách sử dụng nó trước. Đã có rất nhiều cách khác để huy động và di chuyển dòng tiền không liên quan đến tiền kỹ thuật số. Và khi tiền điện tử có thể giúp việc lách lệnh trừng phạt dễ dàng hơn, các quốc gia trước đây cũng đã từng trốn tránh lệnh trừng phạt trước khi đồng bitcoin xuất hiện.