Góc nhìn Trần Đăng Khoa: Những thần nông trên mặt đất

Tuần này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với Nhà thơ Trần Đăng Khoa về các chủ đề trên.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa chia sẻ tại Lễ trao giải báo chí Tự hào Nông dân Việt Nam ngày 14.9 vừa qua.

Rất vui gặp lại ông. Cứ như “góc nhìn” của ông, thì tuần vừa rồi có gì đáng lưu ý nhất?

- Sự kiện đáng lưu ý thì nhiều lắm. Vụ án tham nhũng lớn trong các ngân hàng đang xét xử. Đã có người bị Toà tuyên phạt tử hình và chung thân. Đó là mức án cao nhất giành cho những kẻ tội phạm. Các luật sư đang tranh luận khá gay gắt. Có người cho toà xử thế là quá nặng. Đành rằng, họ có tội, để thất thoát đến mấy ngàn tỷ đồng. Nhưng suy cho cùng, họ cũng chỉ là kẻ thực thi, là người thực hiện theo sự chỉ đạo của cấp trên. Mà cấp trên của họ thì lại chẳng làm sao cả, còn lên cấp lên chức. Thân phận cấp dưới mong manh lắm, chả là cái gì, nhất là khi có sự cố. Thế là có chuyện rồi. Chúng ta chờ sự công minh bình đẳng của pháp luật…

Đúng là phiên toà đang thu hút sự chú ý của toàn xã hội…

- Còn một sự kiện nữa cũng không thể không chú ý. Đó là trận bão số 10, trận bão lớn nhất từ xưa đến nay lại đổ vào các tỉnh miền Trung. Trận bão càn quét suốt một dải từ Nghệ An đến Quảng Trị. Người dân ở đây nghèo xơ xác, đã bị trận bão người, trận bão nhân tai Formosa làm cho kiệt quệ mấy năm nay. Bây giờ lại bị thiên tai nữa. Đúng là giời không có mắt…

Vâng! Trận bão quả là rất nguy hiểm. Nửa đêm, Thủ thướng Chính phủ đã có mặt ở Quảng Bình để chỉ đạo khắc phục hậu quả. Nhiều báo chí cũng đã bàn về những sự kiện này…

- Chính vì thế mà trong cuộc tào lao với bà bữa nay, tôi muốn nói đến một chuyện khác tươi sáng hơn. Đó là cuộc trao giải báo chí toàn quốc “Tự hào Nông dân Việt Nam 2016-1017” do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam và Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp tổ chức, giao Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt trực tiếp tổ chức thực hiện diễn ra ngày 14.9 vừa qua. Giải diễn ra không rùm beng, nhưng với tôi lại rất ấn tượng. Ấn tượng bởi các nhà báo chúng ta đã phát hiện được rất nhiều người tài. Phải nói đó là những bậc kỳ tài…

Vâng! Nếu tôi nhớ không nhầm, thì trong cuộc thi trước, ông cũng đã từng gọi họ là “Những Thần nông trên mặt đất”…

- Đúng thế. Đó là những Thần Nông không phải trong huyền thoại, nhưng họ đã thực sự làm nên huyền thoại. Mình vẫn biết là họ tài rồi, vậy mà đến khi đọc những bài viết về họ, mình vẫn kinh ngạc. Điều cũng thú vị nữa trong cuộc thi này, là người đoạt Giải Nhất, nhà báo Lê Thọ Bình (Phó Tổng Biên tập Tạp chí điện tử Viettimes) đã trao tặng nhân vật của mình, là anh nông dân nuôi lợn giỏi Tô Hiến Thành ở Bắc Ninh toàn bộ số tiền được Giải là 40 triệu đồng. Tất nhiên, ông “Thần nông” nuôi lợn giỏi mà Lê Thọ Bình gọi là ông “Vua lợn” ấy cũng không dám nhận 40 triệu đồng, vì theo ông số tiền ấy là quá lớn, bằng cả một đàn lợn của ông. Hai người cứ “cò cưa” nhau. Và tôi thấy cuộc “cò cưa” rất hay. Vì cả hai người đều đẹp.

Nhà báo Lệ Thọ Bình đã tặng lại toàn bộ 40 triệu đồng tiền giải thưởng cho nông dân nuôi lợn Tô Hiến Thành.

Vâng! Rất đẹp

- Tôi muốn nhắc lại một điều mà tôi cũng đã nói rồi. Đất nước Việt Nam là đất nước nông dân. Theo con số thống kê của tổ chức chính thống thì hiện nay chúng ta có 70% nông dân. Nhưng thực tiễn có thể hơn đấy. Tôi nhìn đâu cũng thấy nông dân. Nông dân cầm cày. Nông dân làm ngoại giao. Nông dân điều hành, quán lý, lãnh đạo. Nhiều ông rất oách. Có ông trông như một chính khách. Nhưng đến khi xử lý những vụ việc cụ thể mới thấy hiện nguyên hình một ông nông dân từ trong bản chất. Nhưng tôi phục nhất vẫn là những ông nông dân đang lăn lộn trên những cánh đồng làng hay các trang trại. Tôi đặc biệt kính nể những ông nông dân có khả năng sáng chế ra những chiếc máy nông cụ 3 trong 1, rồi 5 trong 1, thậm chí 32 trong 1. Tài lắm. Họ thực sự là những bậc kỳ tài.  Đấy là những nhà khoa học chân đất…

Tin liên quan

Nhà báo Lê Thọ Bình đã tặng lại 40 triệu cho vua lợn organic

Gọi “những nhà khoa học chân đất”, ông có sợ là mình đã xúc phạm họ không?

- Không! Đấy là cách tôi phân biệt họ với những nhà khoa học khác. Đó là những Tiến sĩ, Thạc sĩ giấy. Đông lắm. Đội ngũ này có đến mấy trăm ngàn người. Nói đến Tiến sĩ, Thạc sĩ, là nói đến những nhà khoa học. Và đã là nhà khoa học thì phải có những phát minh? Họ phát minh được những gì? Không có gì cả! Đến nay, về cơ bản, chúng ta vẫn chưa tự sản xuất ra được một cái đinh ốc. Bé đến như cái kim, chúng ta vẫn phải nhập của nước ngoài.

Trong khi đó chúng ta có rất nhiều phát minh, sáng chế của các nhà khoa học chân đất. Đặc biệt là các cỗ máy nông cụ. Những nhà phát minh này tuyệt không có ai là Tiến sĩ, Thạc sĩ. Họ chỉ là những nông dân thất học. Có người mới lớp 5, lớp 7. Nghĩa là họ còn chưa có cả bằng tốt nghiệp Phổ thông. Mới đây nhất là anh Phạm Văn Hát, người cũng chỉ học hết lớp 7. Anh Hát sinh năm 1972, ở xã Ngọc Kỳ, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương.

Vốn là một nông dân năng động, ngay từ năm 2007, anh đã bỏ ra cả một khoản tiền rất lớn để trồng rau sạch. Nhưng rồi, trong đời sống chụp giật, muốn làm ăn tử tế khó lắm. Những người ký kết hợp tác với anh cũng chỉ lấy cớ để đưa các loại sản phẩm giả danh rau sạch của họ vào các siêu thị. Còn rau sạch thực sự của anh thì chẳng biết bán cho ai. Mà rau sạch thật sự, không có chất bảo quản thì không thể để lâu được. Thế là cả gia đình anh khốn đốn kiệt quệ vì làm người tử tế. Vậy mà lại nghe nói ở Israel, có người cũng chỉ trồng rau như anh thôi mà mỗi năm thu được đến cả mấy tỷ đồng tính theo tiền Việt Nam. Thế thì anh phải ra đi. Phải cắp tráp tìm họ để học họ.

Dù vỡ nợ, mất đến 3 tỷ đồng trong việc trồng rau sạch, anh vẫn liều, mượn thêm 200 triệu đồng nữa để lần sang đất nước Israel. Anh đi, không chỉ đơn thuần bán sức lao động kiếm tiền trả nợ. Mà quan trọng hơn, anh muốn học kinh nghiệm, muốn xem thiên hạ người ta làm thế nào mà có nhiều tiền thế.

Anh Phạm Văn Hát, người cũng chỉ học hết lớp 7. Anh Hát sinh năm 1972, ở xã Ngọc Kỳ, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương chế tạo được nhiều loại máy móc hiện đại phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Thế rồi sao?

- Đến Israel, anh Hát ngạc nhiên khi thấy một đất nước rất văn minh hiện đại mà vẫn còn phải làm nhiều công đoạn thủ công. Anh muốn chế tạo cho họ một chiếc máy rải phân. Chỉ mới đặt vấn đề thế, ông chủ đã đồng ý ngay và cấp vốn cho anh nghiên cứu. Sau vài tháng, chiếc máy đã được anh chế tạo thành công, đưa ra các cánh đồng thử nghiệm thì thấy hiệu quả rất tốt. Anh được chủ trang trại thưởng hơn 200 triệu đồng tính theo tiền Việt Nam.

Nhà nước Israel lập tức ghi nhận sáng chế của anh, đã mua ngay bản quyền để sản xuất hàng loạt cung cấp cho nông dân toàn quốc. Anh Hát lại tiếp tục chế tạo, cải tiến thêm nhiều loại máy móc cho ông chủ của mình. Ông chủ cũng quyết định nâng lương anh lên gấp 2,5 lần, từ 1.000 USD lên 2.500 USD bằng hơn 60 triệu tiền Việt Nam. Đấy là một số tiền không nhỏ đối với một nông dân.

Nhưng chính cái lúc được ưu ái đặc biệt ấy, anh quyết định trở về Tổ Quốc. Nhiều người tiếc cho anh. Nhưng anh không tiếc. Anh nghĩ, mình  đã làm được 2.500 USD ở xứ người thì chắc cũng có thể làm được 1.000 USD ở Tổ Quốc của mình. Anh muốn đi lên từ chính mảnh đất quê mình. Rồi còn giúp bà con cô bác nông dân nữa. Nước mình còn rất khổ. Và khổ nhất là nông dân…

Quả là một con người rất quý hiếm. Nhiều người được trả lương cao là bỏ Tổ Quốc ra đi. Nạn chảy máu chất xám ở Việt Nam là có thật. Nhưng anh nông dân này lại trở về…

 - Đúng vậy. Ở nhà, người anh của anh Hát, cũng là chủ một trang trại rau, rất muốn có một cái máy gieo hạt để giảm tải ngày công lao động cũng như nâng cao năng suất gieo hạt. Ở quê bây giờ, người trẻ bỏ làng đi hết. Ở lại toàn các cụ già. Người già mắt kém. Sức vóc cũng kém. Cần có máy hỗ trợ cho họ. Máy càng đơn giản càng tốt. Làm sao phải dễ sử dụng, vận hành để bất cứ ai cũng thao tác được.

Thế là anh bắt đầu nghiên cứu, sáng chế máy mà anh gọi là con rô bốt đặt hạt. Và sản phẩm mới ra đời. Con rô bốt rất đơn giản, không cần rơ le, cũng không cần chíp điện tử, nhưng hiệu xuất chưa phải đã cao, năng suất cũng chỉ đạt được khoảng 50% so với dự tính. Anh tiếp tục nâng cấp, cải tiến. Bây giờ thì đã thành công mỹ mãn. Con rô bốt của anh có thể xử lý tinh vi chính xác, tuỳ theo ý muốn của người sử dụng.

Nghĩa là nó có thể đặt hạt chính xác khoảng cách 2 hoặc 3 cm, và vận hành thuần thục trên mọi địa hình của  cánh đồng kể cả trên những triền núi cao, thay thế cho khoảng 40 người làm việc cật lực. Robot đặt hạt sau 2 năm nghiên cứu, cải tiến đã vượt ra khỏi lũy tre làng ở xã Ngọc Kỳ, sang tận Đức, Mỹ, Singapore, Thái Lan... bằng nhiều cách khác nhau.

Hầu hết khách hàng các nước mua qua mạng internet. Nhiều người tìm đến đại sứ quán của Việt Nam ở các đất nước họ hỏi tác giả của robot đặt hạt, xin số liên lạc để đặt mua. Người ở đại sứ quán ta tại các nước lại tìm cách kết nối về xã, xin địa chỉ, số điện thoại, thậm chí còn giúp phiên dịch để các giao dịch đặt hàng thành công ngay lập tức. Mỗi chiếc máy xuất khẩu, anh Hát cũng chỉ bán với giá 2.500 USD. Đấy là cái giá bình dân.

 Thật tuyệt vời! 

- Nông dân của chúng ta thế đấy. Họ là những nhà khoa học đích thực. Nhà khoa học chân đất. Trong khi chúng ta có rất nhiều viện khoa học, với rất nhiều nhà khoa học có bằng cấp cao, mỗi năm ngốn không biết bao nhiêu tiền của dân, nhưng không biết họ làm được những gì. Hồi Bác Hồ còn sống, với những người tốt, làm được việc tốt, dù chỉ đơn giản là nhặt được của rơi, trả lại người mất, Bác cũng mời lên gặp, hay viết thư thăm hỏi, rồi tặng quà, tặng Huy hiệu của Người. Bây giờ, hầu như chẳng có ai quan tâm đến những người tốt. Đấy là điều rất đáng buồn.

Lẽ ra, với những người có tài năng đặc biệt như thế, chúng ta cần tập hợp họ lại, rồi có sự quan tâm đặc biệt, bằng cách cấp vốn hoặc cho vay ưu đãi để họ nghiên cứu, sáng chế. Rồi sau đó, các viện khoa học cần hợp tác với họ trong việc sản xuất những cỗ máy đại trà, trước hết là giúp cho người nông dân trong nước bớt đi bao nhọc nhằn, vất vả, sau đó là xuất khẩu đi các nước. Một sáng chế tuyệt diệu như thế với nhãn hiệu “Sản xuất tại Việt Nam” không phải là hay lắm sao?

Cảm ơn ông!