Khốn khổ với “lũ thủy điện”: Khiếm khuyết từ khi... chưa làm

Họa bám dai dẳng

Trong các cơn bão số 8 và số 10 vừa qua, hàng loạt hộ dân ở huyện miền núi A Lưới (Thừa Thiên- Huế) bị Thủy điện A Lưới- công trình thủy điện lớn nhất tỉnh (do Công ty CP Thủy điện Miền Trung làm chủ đầu tư) gây thiệt hại nặng nề.

Đêm 18 và rạng sáng 19.9, khi bão số 8 đã thành áp thấp nhiệt đới, người dân các xã Hồng Thái, Sơn Thủy, Hồng Thượng và Hồng Quảng hoảng hốt khi nước của hồ Thủy điện A Lưới dâng cao bất thường khiến nhà cửa, hoa màu bị nhấn chìm. Có tổng cộng 80 hộ dân bị ngập lụt, nhiều nhà ngập sâu 1,2m. Nhiều thôn bị nước lũ của thủy điện bao vây, biến thành ốc đảo.


Không chỉ trong dịp cơn bão số 8, mà trong cơn bão số 10, hàng loạt hộ dân ở các xã trên cũng bị Thủy điện A Lưới gây thiệt hại nặng. Trước đó, vào tháng 5.2012, khi Thủy điện A Lưới tích nước để phát điện, hàng loạt hộ dân cũng điêu đứng vì nhiều diện tích cây trồng, mồ mả bị nước của thủy điện nhấn chìm.

Điều đáng nói là, những hộ dân bị thiệt hại này đều nằm ngoài phạm vi lòng hồ Thủy điện A Lưới. Ông Nguyễn Quốc Cường - Phó Chủ tịch UBND huyện A Lưới, cho biết: Nguyên nhân khiến nước của hồ Thủy điện A Lưới nhấn chìm nhà cửa, hoa màu của người dân sống ngoài lòng hồ là việc thiết kế công trình này không tính chính xác cao trình hồ. Mặt khác, do lòng hồ của công trình này có một đoạn eo nên khi mưa lớn nước nửa hồ phía trên đập bị ùn ứ và dâng cao mặc dù phía dưới đập có xả nước.

Ông Cường nói thêm, từ nay về sau chắc chắn 80 hộ dân các xã Hồng Thái, Sơn Thủy, Hồng Thượng và Hồng Quảng sẽ phải sống chung với “lũ thủy điện”, đất sản xuất chỉ còn canh tác được vào mùa nắng. Bởi lẽ, theo chủ trương của tỉnh, những hộ dân trên sẽ không được di dời đến nơi ở mới mà chỉ di dời chạy lũ khi nước hồ thủy điện dâng cao.

Bất chấp động đất!

Cả chục trận động đất lớn nhỏ gieo rắc nỗi kinh hoàng lên cuộc sống người dân Bắc Trà My và nhiều địa phương khác tại Quảng Nam kể từ khi Thủy điện Sông Tranh 2 tích nước. Cuộc sống người dân và hoạt động của chính quyền địa phương có nhiều xáo trộn, các cấp các ngành từ địa phương đến Chính phủ, Quốc hội phải tốn công sức, tiền bạc tìm phương kế khắc phục hậu quả. Tại họa này không phải trên trời rơi xuống mà đã được cảnh báo trước, thế nhưng những người quyết định việc xây dựng Thuỷ điện Sông Tranh 2 đã bỏ qua.


Thủy điện Sông Tranh 2 còn có một khiếm khuyết khác không thể khắc phục là không có cửa xả đáy. Theo ông Trần Minh Ý (50 tuổi) sống vùng Thủy điện Sông Tranh 2 nói:

“Nếu nước trong đập dâng đến cao trình cửa tràn là 161m, trong hồ có 468 triệu m3 nước. Nếu có sự cố gì thì toàn bộ “quả bom” nước này giội xuống dân chúng tôi. Tại sao một công trình với vốn đầu tư hơn 5.000 tỷ đồng và có sức chứa nước khổng lồ như vậy, lại để xảy ra sai sót nghiêm trọng thiết kế không có cửa xả đáy. Thật không hiểu nổi?

Ông Huỳnh Tấn Sâm - nguyên Bí thư Huyện ủy Bắc Trà My bức xúc: “Không có cửa xả đáy nên khi có sự cố, muốn xả cạn nước trong hồ để xử lý là bó tay”.