Khuyến học và khuyến đọc

Câu chuyện xoay quanh tâm huyết của ông với khuyến học tại xã nhà và thành phố, về những trăn trở với khuyến học Việt Nam. Tôi thấy tự hào về ông, khi ông đã ngoài 80 tuổi mà vẫn làm việc cần mẫn, ngày đêm, không mệt mỏi làm việc. Ông miên mật và chỉn chu trong khuyến học mà hoàn toàn không có lương hay phụ cấp. Hơn thế nữa, ông còn thường xuyên trích lương hưu của mình chỉ để mong khuyến khích các cháu nhỏ ở địa phương chăm học và học giỏi.

Tuần trước ông hỏi tôi liệu có thể tặng cho trường tiểu học xã Đông Hoà một ít sách được không. Tôi đồng ý ngay vì năm trước đã tặng cho trường Trung học Cơ sở của xã một số sách rồi. Hôm nay, sách về đến nhà, ông phấn khởi lắm. Nhìn khuôn mặt vui mừng của ông tôi thấy xúc động và rất tin vào công tác khuyến học của địa phương cũng như của cả nước. Ông bảo, ở xã nhà cũng như ở Thái Bình tất cả những đồng nghiệp làm khuyến đọc của ông đều tâm huyết và hết mình như thế.

Mấy tối nay, ông mang các bài báo về khuyến học cho tôi xem. Ông phân tích từng bài. Ông nhờ tôi tìm giúp 3 ngôi làng khuyến đọc nổi tiếng Việt Nam mà ông chỉ nghe loáng thoáng từ một ai đó đã lâu, không nhớ tên. Ông muốn đến tận nơi để thăm và học tập, cũng như có thêm cảm hứng và động lực để tiếp bước trong công việc mà ông tâm huyết này.

Đại hội khuyến học xã vừa rồi, bố tôi và các cộng sự đã làm rất chu tất. Hội khuyến học xã in cả tài liệu phát cho các đại biểu. Công tác động viên, khen thưởng các cháu học giỏi và có cố gắng trong học tập cũng được làm chu đáo, cẩn thận. Nghe ông kể mà tôi thấy bất ngờ. Ở một vùng quê lúa mà phong trào khuyến đọc có thể tốt thế này ư!

Tôi ngồi tâm sự với ông về công việc của mình: Khuyến đọc. Ông vỗ vai tôi nói rằng rõ ràng cần gắn chặt giữa khuyến học và khuyến đọc với nhau. Ông bảo tôi, ở Việt Nam đã có hội Khuyến học rất mạnh, có các hoạt động đến từng thôn xóm mà sao chưa có hội khuyến đọc. Ông nói rằng thật sự cần đẩy mạnh khuyến đọc ở nông thôn và mong muốn biến các nhà văn hoá thành các không gian đọc.

Mặc dù đã trên 80 tuổi, mắt không còn tốt, nhưng bố tôi vẫn chịu khó đọc. Tủ sách của ông cũng rất đẹp và nhiều sách. Báo của ông cũng được xếp ngăn nắp và được ông đọc theo thứ lớp. Ông nói rằng chính phủ rất quan tâm đế học tập suốt đời và ai cũng cần học để sống tốt hơn, vui hơn, bổ ích hơn, không kể trẻ hay già. Ông nói rằng nhờ việc học liên tục, học không ngừng mà xã Đông Hoà quê ông thay da đổi thịt hàng ngày. Tôi giật mình nghĩ về những việc mình đã và đang triển khai trong chương trình "lifelong learning" với cả 2 khía cạnh là học cả đời và tự học. Mà tự học thì làm sao thiếu được việc đọc, tự đọc sách.

Năm học mới 2022 – 2023 đã bắt đầu. Bản thân chúng tôi cũng đã tặng nhiều sách cho nhiều ngôi trường nhân dịp này. Tôi cũng đến một số nơi để nói chuyện về văn hoá đọc, về việc cùng nhau đọc sách, về chọn sách, cách đọc và ứng dụng sách vào cuộc sống và công việc. Nhưng có lẽ chưa đủ. Rõ ràng cần có sự phối hợp chặt chẽ và sâu rộng giữa khuyến đọc với khuyến học.

Tôi mong muốn sớm quay về Hà Nội, sớm nghĩ cách để phối kết hợp giữa Hội Xuất bản Việt Nam với Hội Khuyến học, với Hội Thư viện. Tôi muốn đến ngay Vụ Giáo dục Thường xuyên của bộ GD ĐT để cùng bàn bạc, tìm cách. Muốn hay không, công tác khuyến đọc cần được đẩy mạnh và làm sớm nhất tại các trường học.

Văn hoá đọc cần bắt đầu từ các em học sinh tiểu học. Mỗi lớp học cần có một tủ sách. Mỗi lớp học nên có tiết "đọc sách" và tôi mong đến ngày tương lai sẽ có môn học mang tên "kỹ năng đọc sách". Nếu văn hoá đọc được đẩy mạnh ở các ngôi trường, nếu khuyến đọc phối kết hợp tốt với khuyến học thì một ngày không xa, các gia đình đều có tủ sách to hơn tủ lạnh. Khi đó, kiến thức nhân loại đến được với từng gia đình, từng người dân, bất kể thành phố hay nông thôn. Lúc đó xã hội của chúng ta thật sự tuyệt vời!

Khi khuyến học và khuyến đọc về đến nông thôn, vùng sâu vùng xa thì đó là niềm vui cho tất cả dân tộc Việt Nam.