Kiến vàng - thiên địch lợi hại của vườn tược

Ở châu Phi, kiến vàng không cho 2 loại bọ xít hại dừa trên các vườn dừa phát triển. Tại nhiều nước, cây ca cao có kiến vàng sẽ không bị chuột phá. Trên xoài, sâu ăn lá đừng hòng sống sót khi có kiến vàng cư trú. Đây là những nghiên cứu nghiêm túc cũng như xét qua thực tế tại nông thôn nhiều nước và được các nhà khoa học công nhận.

Vườn cam quýt có nuôi kiến vàng sẽ chống được nhiều loại sâu bệnh.

Tại nước ta, từ lâu nông dân ĐBSCL có tập quán đem tổ kiến vàng về buộc trên cây trong vườn cam quýt, làm cầu cho kiến leo từ cây nọ sang cây kia. Đơn giản vì khi có mặt kiến vàng sẽ không còn bóng dáng lũ kiến hôi (loại kiến đen làm cam quít sượng và mất nước). Một loại bệnh phổ biến khác trên cam quít là greening do rầy chổng cánh gây ra, làm lá gân vàng, trái nhỏ, bị vẹo, nhiều hạt lép, trái màu xanh. Khi kiến vàng xuất hiện sẽ tiêu diệt rầy chổng cánh, không còn bệnh greening. Đây là kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học ở Viện Cây ăn quả Miền Nam.

Kiến vàng còn “trị” được một loại sâu khác là sâu vẽ bùa. Khi bà con nông dân sử dụng không đúng thuốc phòng trừ thì sâu vẽ bùa sẽ phát triển rất mạnh. Ong, ruồi ký sinh trên mình sâu vẽ bùa thường sinh sôi nảy nở mạnh mẽ nhưng nếu có kiến vàng, chúng sẽ áp đảo tiêu diệt sâu vẽ bùa. Đặc biệt, một loài dịch hại đáng sợ khác ở vườn cây ăn trái Nam Bộ là nhện, nhất là nhện vàng rất “kỵ” kiến vàng. Nhiều nhà vườn trồng cam mật ở Cần Thơ có nuôi kiến vàng trong vườn thì nhện có mặt rất ít.

Vì thế khi trồng cam quít, bà con nên nuôi thêm kiến vàng hay để kiến có sẵn trong môi trường phát triển tự nhiên, chỉ cần chút ít công chăm sóc. Để định cư kiến, tốt nhất là du nhập tổ kiến vàng từ tháng 6 - 10 vì giai đoạn này hình thành kiến chúa, kiến đực và phân đàn mạnh. Chỉ cần lấy 2 tổ kiến ngẫu nhiên (được gấp lại bởi hai lớp lá) đưa vào vườn chưa có kiến, cung cấp thức ăn mấy ngày đầu và loại trừ kiến hôi trong vườn là được.

Đặc biệt kiến vàng rất ưa các vườn cam quýt có trồng xen xoài, cóc, mãng cầu hay bình bát, sắn. Các vườn cây loại này có kiến vàng đảm bảo cho trái nhiều nước, vỏ bóng đẹp mà không cần dùng tới thuốc trừ sâu, bởi khi trong vườn có đủ mật số kiến vàng sẽ giảm được từ 50 - 100% số lần phun thuốc.

Ths Đoàn Hữu Nghị