Làm sai vì sức ép chỉ tiêu

Cũng bởi vậy, nhiều xã mặc dù đường làng, ngõ xóm đã bê tông hóa xong, trụ sở xã xây dựng hoành tráng, khang trang nhưng vẫn chưa thể là xã NTM vì thiếu 2 tiêu chí trên.

Cũng bởi quá khó như vậy, nên ở một số nơi đã báo cáo không chính xác về thu nhập bình quân của các hộ dân (tăng lên), đặc biệt là “ép” một số hộ phải ra khỏi diện hộ nghèo. Câu chuyện ở xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất (Hà Nội) là một ví dụ. Chẳng là, trước khi xây dựng NTM, xã này có trên 8,6% hộ nghèo và sau gần 3 năm xây dựng NTM, “thành tích” mà xã đạt được là giảm số hộ nghèo xuống còn trên 5% nhưng vẫn chưa đạt tiêu chí NTM. Để thỏa mãn tiêu chí NTM, mục tiêu của xã là từ nay đến cuối năm giảm số hộ nghèo xuống còn 2,6%.

Điều đáng nói là cách “giảm nghèo” của Hương Ngải rất “độc”. Không phải là do xã có những mô hình, chính sách làm ăn mới giúp các hộ nghèo hết nghèo, mà xã này đã dùng cách giảm nghèo... trên giấy khi ép một số hộ nghèo phải ra khỏi danh sách hộ nghèo bằng cách tổ chức bình bầu lại. Việc làm này đã đẩy rất nhiều hộ dân từ chỗ đã nghèo nay lại càng nghèo hơn, vì họ mất hết các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, đặc biệt là tiền học phí của con cái họ sẽ không được miễn.

Cũng vì thành tích và áp lực phải đạt NTM, nên mới có chuyện chỉ sau 6 tháng mà thu nhập bình quân đầu người của một xã cũng ở huyện Thạch Thất đã tăng từ 18 triệu đồng lên tới 24 triệu đồng/năm, trong khi các yếu tố về sản xuất, ngành nghề ở đây không thay đổi, thậm chí có sự sụt giảm do khủng hoảng kinh tế.

Điểm qua 2 ví dụ điển hình trên để có thể thấy, bệnh thành tích trong xây dựng NTM hiện nay rất nặng. Vậy nguyên nhân từ đâu dẫn tới tình trạng này? Có ý kiến cho rằng, chính T.Ư “áp” một tiêu chí cứng cho các địa phương là đến năm 2015 phải có 20% số xã đạt NTM, từ đó gây áp lực cho các địa phương, cụ thể là các xã phải đạt bằng được con số trên bất chấp điều kiện của các xã điểm chưa đủ điều kiện để làm.

Có bạn đọc thậm chí đã viết thư đến Báo NTNN yêu cầu “dừng chương trình xây dựng NTM” để trả lại cho nông thôn cuộc sống bình thường như trước kia vì người dân quá mệt mỏi do xây dựng NTM. Tất nhiên, ý kiến trên là tiêu cực, song chúng ta cần nhìn nhận lại nghiêm túc những vấn đề trên để cùng tháo gỡ, đặc biệt cần tăng cường sự đối thoại giữa T.Ư và địa phương để làm rõ hơn từng khúc mắc trong quá trình xây dựng NTM.

Lê Hân