Làng cổ độc, lạ ở Cao Bằng, xây nhà bằng đá, đường đi bằng đá, tường rào bằng đá cổ

Để trải nghiệm làng đá cổ trên tuyến phía Đông - “Xứ sở thần tiên”, mời bạn đến làng Khuổi Ky trên đường vào động Ngườm Ngao - thác Bản Giốc, xã Đàm Thủy (huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng).

Đối với nghiên cứu khoa học, núi đá là giá trị cốt lõi tạo nên di sản địa chất của CVĐC, đồng thời cũng là giá trị văn hóa cổ xưa nhất gắn với đời sống con người từ buổi sơ khai lịch sử đến xã hội hiện đại. 

Bước chân đến làng đá cổ Khuổi Ky sẽ đưa bạn trở về dòng chảy nghìn năm cổ xưa bởi sẽ được trải nghiệm đi trên đường xếp đá, ngắm nhìn tường rào đá, ở trong nhà sàn đá tựa lưng vào chân núi, ngắm cảnh dòng suối trong xanh chảy hiền hòa...

Kiến trúc “làng đá” trong đời sống bà con nơi đây được các bậc cao niên trong bản kể: Trong truyền thuyết dân gian từ xa xưa, đồng bào Tày, Nùng, Mông, Dao, Lô Lô... đã tụng truyền và thực hiện nghi lễ thờ thần đá, bởi quan niệm đá là trung tâm của vũ trụ, cho con người sự sống, là vị thần che chở con người trước sự khắc nghiệt của thiên nhiên. 

Mỗi dân tộc làm lễ thờ thần đá, thần rừng tuy khác nhau nhưng đều có chung ngưỡng vọng nhân văn cầu mong mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, điều tốt đẹp nhất sẽ đến với bản làng.

Quan niệm thần đá bảo vệ con người, nên đến Khuổi Ky bạn đến với không gian đá mộc thô được xếp dàn trải trong mọi không gian của bản. 

Ngay từ đầu cổng dẫn vào bản, bạn đã thấy tường rào đá mộc hàng nghìn viên chồng xếp lên nhau chạy dài từ cổng bản đến từng nhà. 

Đá xếp thành mặt phẳng làm đường đi lại sạch sẽ; đá xếp lên làm kè bờ ruộng, hàng rào đá bao quanh vườn... như một thành lũy vững chắc bảo vệ dân bản, mùa màng... Khó lý giải nhất là tường rào đá chỉ xếp bằng tay, không dùng vật liệu kết dính nhưng vẫn vững chãi qua nắng mưa, gió lớn.

Làng đá cổ Khuổi Ky, xã Đàm Thủy (huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng).