Loạt bài: Thấy gì từ việc người Trung Quốc “mua” đất ở các TP biển?

LTS: Thông tin doanh nghiệp có người Trung Quốc tham gia đang sở hữu 21 lô đất ven sân bay Nước Mặn (Đà Nẵng) mới đây khiến dư luận hết sức quan ngại. Góp vốn mua đất lập doanh nghiệp, núp bóng khách du lịch vào lao động chui, sở hữu những vị trí kinh doanh ở các vùng đất “vàng”, người Trung Quốc đang xuất hiện ngày càng nhiều tại TP.Đà Nẵng, Nha Trang…

Kỳ 1: “Chiêu trò” xung quanh sân bay Nước Mặn

Ai góp đất ven biển với doanh nghiệp Trung Quốc?

Thông tin doanh nghiệp có người Trung Quốc tham gia đang sở hữu 21 lô đất ven sân bay Nước Mặn (Đà Nẵng) khiến dư luận hết sức quan ngại... Qua tìm hiểu của phóng viên Dân Việt/NTNN, trong 21 lô đất ven biển mà người Trung Quốc sở hữu quyền sử dụng đất, 1 lô đất có diện tích 20ha được TP.Đà Nẵng cho Công ty Du lịch và giải trí quốc tế Silver Shores Hoàng Đạt thuê.

Cụ thể, công ty Silver Shores Hoàng Đạt được Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) cấp phép thành lập vào ngày 21/6/2006 với 2 cổ đông gồm Công ty TNHH Silver Shores (trụ sở tại Mỹ) do ông SuiGuiNan (Trung Quốc) làm chủ với cổ phần 90% và 10% còn lại thuộc về công ty Việt Nam có tên Công ty Cổ phần Hoàng Đạt.

20 lô đất còn lại thuộc sở hữu của Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ VN.Holiday. Công ty này đóng tại phường Hòa Hải (quận Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng) với ngành nghề đăng ký kinh doanh chính là nhà hàng và các dịch vụ ăn uống phục vụ lưu động...

Crowne Plaza, khu resort kiêm kinh doanh dịch vụ vui chơi có thưởng cho người nước ngoài của Silver Shores án ngữ sân bay Nước Mặn, Đà Nẵng. Ảnh: Đình Thiên

Công ty TNHH Thương mại, Du lịch và Dịch vụ VN.Holiday là doanh nghiệp Việt Nam có vốn đầu tư nước ngoài được cấp phép đầu tư vào ngày 28/7/2014 với số vốn đăng ý là 40 tỷ đồng.

Đến ngày 7/5/2019, công ty này đã tăng vốn điều lệ lên 100 tỷ đồng. Trong đó có 2 người Việt Nam và 1 công ty Việt Nam góp vốn với ông Lijinan (Quảng Đông, Trung Quốc). Số vốn của ông Lijian là 19,2 tỷ đồng chiếm 19,2% cổ phần, Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Phoenix góp 23,8 tỷ đồng. Bà Lê Thị Ngọc Bé góp 29 tỷ đồng, bà Phạm Thị Thùy Trâm góp 28 tỷ đồng.

Lô đất thuộc sở hữu của doanh nghiệp có cổ phần người Trung Quốc sát bờ rào sân bay Nước Mặn, Đà Nẵng. Ảnh: Đình Thiên

Đáng chú ý, trao đổi với PV, ông Tô Văn Hùng - Giám đốc Sở TNMT TP.Đà Nẵng cho hay, 20 lô đất trên là dự án vệt biệt thự (đất ở chia lô) dọc tường rào sân bay Nước Mặn. Trước đây thành phố thực hiện bán đấu giá và giao đất hoàn toàn cho các nhân, tổ chức trong nước. Sau khi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, các cá nhân và tổ chức này đã chuyển nhượng cho doanh nghiệp có người Trung Quốc là cổ đông.

Giám đốc Sở TNMT cũng cho biết thêm, theo Luật Đầu tư và Luật Đất đai, doanh nghiệp nước ngoài có cổ phần dưới 49% vẫn được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất như nhà đầu tư trong nước. Vì vậy, trường hợp của Công ty TNHH Thương mại, Du lịch và Dịch vụ VN.Holiday được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất đúng theo quy định của luật pháp Việt Nam.

Ngoài ra, theo khảo sát thực tế của PV Dân Việt/NTNN, hiện ở Đà Nẵng còn có tình trạng người Trung Quốc lấy vợ Việt Nam và nhờ người nhà vợ đứng tên để sở hữu nhiều lô đất ở nhiều vị trí, địa điểm khác nhau.

“Họ qua đây kinh doanh làm ăn rồi lấy vợ Việt Nam. Luật pháp Việt Nam chưa cho phép người nước ngoài đứng tên trong sổ đỏ nên họ đưa tiền nhờ vợ người nhà vợ mua đất và đứng tên dùm. Tôi làm dịch vụ bất động sản hơn 10 năm nay gặp không ít trường hợp kiểu này rồi”, chị Trần Linh Hoa, chủ dịch vụ công ty bất động sản M.S (quận Sơn Trà) cho biết.

Lách luật bằng góp vốn

Việc cá nhân và doanh nghiệp nước ngoài sở hữu được quyền sử dụng các lô đất ven biển ở Đà Nẵng được nhìn nhận là bởi trong chính sách về đất đai còn nhiều kẽ hở. Đặc biệt, tình trạng các khu đất nằm ở những vị trị đắc địa và được đánh giá là hết sức nhạy cảm như gần sân bay, ven biển ở các thành phố biển như Đà Nẵng, Nha Trang cũng đã làm dấy lên những quan ngại.

Theo phân tích của luật sư Nguyễn Thị Sương, Điều 46, Nghị định 118/CP và Điều 26 Luật Đầu tư 2014 quy định, nhà đầu tư nước ngoài đầu tư theo hình thức góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của tổ chức kinh tế trong nước không phải thực hiện thủ tục để được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Đồng thời, Nghị định 139/2007/NĐ-CP quy định, trường hợp doanh nghiệp dự định thành lập có sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài không quá 49% vốn điều lệ thì việc thành lập doanh nghiệp thực hiện theo quy định của Luật Doanh nghiệp và Nghị định 88/2006/NĐ-CP của Chính phủ. Nghĩa là được quyền giống như đối với các dự án đầu tư trong nước.

Nhan nhản nhà hàng ven sân bay Nước Mặn, Đà Nẵng treo bảng hiệu tiếng Trung Quốc. Ảnh: Đình Thiên

Luật sư Sương phân tích thêm, khi người nước ngoài đầu tư vào Việt Nam, điều bắt buộc là phải có dự án được duyệt và được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư mới được phép hoạt động. Nhưng những doanh nghiệp nước ngoài được hình thành bằng cách góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp của doanh nghiệp trong nước thì các cổ đông nước ngoài cũng giống như doanh nghiệp trong nước.

Trên cơ sở đó, khi có đầy đủ tư cách pháp nhân, cổ đông được quyền sở hữu đất bởi pháp luật cho phép điều này. Cụ thể, Luật sư Sương cho biết, về các hình thức sở hữu nhà của người nước ngoài tại Việt Nam, Khoản 2, Điều 14 Luật Kinh doanh Bất động sản quy định: Người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được mua, thuê mua nhà, công trình xây dựng để sử dụng làm văn phòng làm việc, cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ theo đúng công năng sử dụng của nhà, công trình xây dựng đó.

“Trường hợp của Công ty TNHH VN.Holiday, họ được nhận chuyển nhượng các cổ phần bằng đất của các cá nhân, doanh nghiệp trong nước. Điều này có nghĩa là họ đương nhiên trở thành chủ sở hữu các dự án và sử dụng đất mà không phải qua thẩm định của cơ quan chức năng, và không phải làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư”, luật sư Sương cho hay.

Khách sạn phục vụ phần lớn cho khách Trung Quốc nằm sát sân bay Nước Mặn, Đà Nẵng. Ảnh: Đình Thiên

Cũng theo vị luật sư này, điều 5 Luật Đất đai 2013 quy định, người sử dụng đất được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của luật này, bao gồm doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài gồm doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp liên doanh, doanh nghiệp Việt Nam mà nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần, sáp nhập, mua lại theo quy định của pháp luật về đầu tư.

Để tránh trường hợp người nước ngoài lách luật sở hữu quyền sử dụng đất ở trong nước, luật sư Sương cho rằng, với việc mua cổ phần, phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nam, trong trường hợp dự án có sử dụng đất, cần phải yêu cầu các cơ quan đăng ký đầu tư tổ chức thẩm định phải lấy thêm ý kiến các bộ, ngành và cơ quan liên quan...

(Còn nữa)