Lỗi chính tả khó hiểu trong sách Tiếng Việt lớp 1

Câu thơ nguyên văn trong bài Quê hương của nhà thơ Ðỗ Trung Quân là Tuổi thơ con thả trên đồng, sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1, tập 1, in "Chiều chiều con thả trên đồng" (bài 80, trang 163).

Ðọc toàn bộ sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1, tập 1, do Nxb Giáo Dục (Bộ Giáo dục - đào tạo) phát hành năm 2003, chúng tôi nhận ra nhiều sai sót. Theo đó, từ bài 1 đến bài 27, các chữ đầu câu và tên người không được viết hoa. Hỏi một giáo viên thì người này cho biết do những bài đầu chưa dạy học sinh chữ viết hoa và viết thường nên tạm không dùng chữ viết hoa để tránh làm học sinh rối trí.


Thế nhưng sau bài 28, cách sử dụng chữ viết hoa vẫn tùy tiện. Cụ thể, bài 56 (trang 115) sách viết: "Trai gái bản mường cùng vui vào hội", nếu viết đúng thì chữ "mường" phải viết hoa ("Mường") vì là danh từ riêng. Còn các loài vật thì đều được viết hoa như Rùa, Khỉ, Kiến, Sên... nhưng cũng tùy tiện. Chẳng hạn trang "Một số bài học khác" thì việc viết hoa viết thường tùy hứng như "Sáo Sậu với châu chấu, cào cào, Sói và Cừu" (bài 43, trang 89), "Cừu" viết hoa còn "hươu, nai"... viết thường.

Ðộ tuổi các trẻ (6 tuổi) chưa có nhiều khái niệm về cuộc sống xung quanh nhưng nội dung sách lại đánh đố bằng câu chữ như "Nhà Dế Mèn ở gần bãi cỏ non, còn nhà Sên thì ở ngay trên tàu lá chuối". Sên ở đây nghĩa là ốc sên, nhưng trong sách chỉ ghi Sên. Bản thân người viết phải nhìn hình minh họa mới biết nói về loài ốc chứ không phải tên người. Hỏi lý do thì nghe trả lời là do các bé chưa học chữ "ốc" nên bỏ chữ này không viết ra.

Các em luyện viết, luyện đọc và hiểu từ không chỉ qua con chữ mà còn qua hình minh họa. Thế nhưng những hình ảnh minh họa trong sách nét vẽ còn dối so với rất nhiều tranh, ảnh trên các sách khác. Nhiều bài học còn thể hiện độ vênh giữa hình vẽ với nội dung cần truyền đạt. Ðó là ảnh minh họa cho từ "giữa trưa" (bài 30, trang 63), sách in hình một người đàn ông đứng trong bóng râm đang cởi trần cho mát. Phải là người trưởng thành mới liên tưởng được vì giữa trưa nắng nóng, phải tìm vào bóng râm, nhưng dùng cách này thì trẻ con không thể hiểu được. Hình và chữ lệch pha như vậy rất khó cho việc dạy và học.

Ngoài ra trong cấu trúc câu cũng gặp lỗi như "bò bê có cỏ, bò bê no nê" (bài 13, trang 29) đúng phải là từ "ăn" chứ không phải là "có", hoặc câu "mẹ cho bé ra y tế xã" (bài 26, trang 55), thay vì phải là "trạm y tế xã"...

Sách Tiếng Việt lớp 1, tập 1 đã áp dụng hơn mười năm nhưng những sai sót này vẫn không được chỉnh sửa, điều này khiến các phụ huynh lo lắng, thậm chí nhiều người cho rằng "học sách cải cách chưa biết hiệu quả ra sao, chỉ biết hiện nay tình trạng viết sai chính tả, viết hoa không theo nguyên tắc và văn phạm lủng củng diễn ra khá phổ biến, kể cả ở những người trưởng thành".