Lời giải nào cho “bài toán” cung ít, cầu nhiều nhà ở giá thấp?

Hàng loạt băn khoăn

Nhà giá thấp, thị trường nhà giá thấp đang được chú ý của các bên hữu quan: Nhà nước - doanh nghiệp – người dân- xã hội và thị trường. Đối tượng sử dụng nhà ở giá thấp rất đông đảo nhưng cung về nhà giá thấp còn rất hạn chế. Có rất nhiều nguyên nhân khiến sự phát triển của nhà giá thấp và thị trường nhà giá thấp như chính sách không xây nhà diện tích nhỏ; quỹ đất 20% hạn chế; tín dụng ngân hàng ít và điều kiện khó khăn…

Chia sẻ tại hội thảo, Tiến sĩ Cấn Văn Lực – chuyên gia kinh tế cho rằng, về cơ chế chính sách, hiện nay câu chuyện quỹ đất có nhiều ý kiến, đang có vướng mắc mà doanh nghiệp khi gặp phải rất khó khăn triển khai dự án.

Theo tiến sĩ Lực, vấn đề khó khăn trong quỹ đất với doanh nghiệp bất động sản là đất đai “không sạch”, khi đó gặp vấn đề kiện tụng pháp lý sẽ không thực hiện được.

Thêm nữa, theo vị chuyên gia kinh tế, việc dành 20% quỹ đất để làm những vấn đề liên quan đến không gian, kiến trúc, không gian sinh hoạt chung… của các dự án nhà ở giá thấp, ông băn khoăn về việc thực hiện này có chấp hành đúng quy định hay đang buông lỏng.

Vấn đề thứ 3 được tiến sĩ Lực bày tỏ, đó là Chính phủ nên tạo cơ chế cho phép đổi đất lấy hạ tầng, nhưng không đồng bộ. Ông Lực chia sẻ, một số nơi làm rất tốt, nhưng có nơi thực hiện chưa được tốt.

Tiến sĩ Cấn Văn Lực không ủng hộ việc hỗ trợ lãi suất cho người mua nhà thu nhập thấp như năm 2009. (Ảnh: Đàm Duy)

Thứ tư, chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực bày tỏ sự lo lắng đó là về quy hoạch. Ông Lực dẫn chứng, tại TP.Hà Nội, một số khu đô thị như Linh Đàm trước đây người dân sống rất thoải mái, phù hợp, tuy nhiên gần đây đã quá tải, quy hoạch không được thực hiện đúng. Ông Lực bày tỏ mong muốn Chính phủ quan tâm hơn về thuế, phải có cơ chế rất tốt cho doanh nghiệp để họ thực hiện dự án.

Vấn đề thứ 5 theo tiến sĩ Lực cần phải quan tâm, đó là phải cập nhật chiến lược phát triển nhà ở.

“Chính phủ phải giám sát thực hiện, đặc biệt giám sát chất lượng công trình. Đa số các dự án chung cư của chúng ta tại hà nội chưa đạt yêu cầu về phòng cháy chữa cháy” -  chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực nhận định.

Bên cạnh đó, vị chuyên gia kinh tế này nêu ý kiến phải cấp đủ vốn cho ngân hàng chính sách xã hội. Ông Lực bày tỏ sự không đồng tình với phương án hỗ trợ lãi suất như năm 2009. Vị chuyên gia mong Chính phủ thành lập quỹ tiết kiệm nhà ở, quỹ tín thác bất động sản. Với nhà ở bình dân, chắc chắn nhà nước phải vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa thì vấn đề sẽ được giải quyết.

Không hỗ trợ lãi suất, người dân khó có nhà

Trao đổi tại buổi hội thảo, chuyên gia Tài chính – Ngân hàng, Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu chia sẻ, ông không đồng ý quan kiểm nhà nước không nên hỗ trợ lãi suất đối với dự án nhà ở giá thấp.

Theo tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, khả năng người ở Việt Nam mua nhà thu nhập thấp mà không được hỗ trợ lãi suất sẽ khiến tình hình trở nên khó khăn.

“GDP bình quân của người Việt Nam mỗi năm là 2540USD. So với Mỹ, bình quân của họ là 60 nghìn USD, bên đó họ cho vay với lãi suất 30 năm, cố định 5%. Trong khi ở Việt Nam chúng ta, ở các ngân hàng thương mại, 1 người mua 1 căn hộ hơn 1 tỷ, vay ngân hàng 70%, tháng đầu trả gốc khoảng 3 triệu 3, lãi 7 triệu, tổng tháng đầu phải trả 10,4 triệu. Với một gia đình hai vợ chồng đi làm, có lẽ phải có thu nhập đem về sau thế ít nhất gấp đôi. Bao nhiêu người ở TP.Hà Nội có thu nhập 20 triệu?” – chuyên gia Tài chính – Ngân hàng đặt vấn đề.

Chuyên gia Tài chính - Ngân hàng, Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, nếu không hỗ trợ lãi suất, người dân khó có thể mua được nhà.

Theo ông Hiếu, hỗ trợ lãi suất là quan trọng, không hỗ trợ lãi suất cho người mua nhà thu nhập thấp, việc có nhà với người dân là điều khó.

Nói về vốn, tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu nhận định thị trường vốn của Việt Nam quá èo uột. Theo tiến sĩ này, chúng ta phải dựa vào những nguồn vốn của quỹ hưu trí, nhà đầu tư, hãng bảo hiểm, nguồn vốn dài hạn, trái phiếu chính phủ… Nếu các ngân hàng chỉ dựa vào nguồn vốn như hiện tại là rủi ro cho ngân hàng, cho tài chính, cho nền kinh tế Việt Nam.

Trước những ý kiến trao đổi, về phía Ngân hàng Nhà nước, bà Phạm Thị Vân Anh - Phó trưởng phòng Tín dụng Công nghiệp và xây dựng - Vụ Tín dụng các ngành kinh tế cho biết, nguồn vốn là một trong những khó khăn trong điều tiết với các dự án trong phân khúc nhà giá thấp. Theo bà Vân Anh, nhà nước đã ban hành nhiều văn bản, chính sách phát triển; đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng thực hiện các chương trình chính sách như gói 30 nghìn tỷ, chính sách cho vay nhà ở xã hội để thúc đẩy sự phát triển của phân khúc này.

“Hiện nay khó khăn vướng mắc nhất là ngân sách nhà nước chưa bố trí được nguồn vốn cho các tổ chức tín dụng xã hội” – bà Vân Anh nói.

Đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết, nguồn vốn là một trong những khó khăn trong điều tiết với các dự án trong phân khúc nhà giá thấp. (Ảnh: Đàm Duy)

Giải pháp được vị đại diện Ngân hàng Nhà nước đưa ra là phải rà soát, hoàn thiện các quy định chính sách như luật nhà ở, các văn bản liên quan…

Bà Vân Anh đồng tình với các quan điểm đề nghị sớm phát triển nguồn vốn trung, dài hạn cho bất động sản.

Cũng tại buổi hội thảo, vấn đề căn hộ trung bình giá thấp nhưng tiêu chuẩn vẫn đảm bảo, trong đó có tiêu chuẩn về môi tường được rất nhiều đai biểu, chuyên gia, nhà khoa học quan tâm. Các chuyên gia cũng đã có những chia sẻ xung quanh vấn đề này.