Mạnh tay hay bao dung với tội phạm vị thành niên?

Tội phạm có xu hướng trẻ hóa

Ngày 26.10, Quốc hội dành cả ngày để cho ý kiến vào dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm 2015 (BLHS). Nhiều ĐB tập trung cho ý kiến về quy định tại khoản 2 Điều 12 của BLHS 2015, theo đó mở rộng phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi đối với một số tội. Theo đó, các đối tượng này phải chịu trách nhiệm hình sự cả đối với tội ít nghiêm trọng và tội nghiêm trọng thuộc 3 tội danh: Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác; Hiếp dâm; Bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản.

Đại biểu Nguyễn Văn Tuyết đề nghị giữ quy định xử lý hình sự với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi.  Ảnh:  Q.H

Lần sửa đổi này, Chính phủ đã đề xuất không xử lý hình sự đối với người đủ 14 đến dưới 16 tuổi khi phạm vào 3 tội danh nêu trên. ĐB Nguyễn Thị Phúc (Bình Thuận) cho rằng, đề xuất như vậy là không thỏa đáng, không phù hợp. “Qua tiếp xúc cử tri, chúng tôi thấy rất nhiều người bức xúc về vấn đề này và cho rằng, đã là pháp luật thì phải nghiêm. Nếu pháp luật nhân đạo với người phạm tội thì không nhân đạo với nạn nhân của người phạm tội? Thực tế thời gian qua, hành vi cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác ở độ tuổi thanh, thiếu niên có có xu hướng gia tăng. Nhiều vụ xảy ra với tính chất phức tạp và gây ảnh hưởng trực tiếp và lâu dài cho sức khỏe người bị hại" - ĐB Phúc nêu. Bà Phúc cho rằng không nên thay đổi mà giữ nguyên quy định.

Đồng tình, ĐB Nguyễn Văn Tuyết - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội bổ sung thêm: Hành vi cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác trong học đường, hiếp dâm, bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản do người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện có xu hướng gia tăng. Chính vì thế cần giữ nguyên quy định để giáo dục, cải tạo người phạm tội và nâng cao tính phòng ngừa, răn đe.

ĐB Nguyễn Thị Xuân (Đăk Lăk) đã dẫn ra các số liệu của cơ quan chức năng: Từ năm 2011 đến tháng 6.2015, toàn quốc phát hiện 34.685 vụ, với 59.562 người chưa thành niên phạm tội. Riêng 6 tháng đầu năm 2016, toàn quốc phát hiện 2.582 vụ, với 3.699 người chưa thành niên phạm tội. “Điều này cho thấy xu hướng trẻ hóa tội phạm ngày càng tăng, đáng chú ý nhiều vụ án hình sự về tội nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng do người chưa thành niên thực hiện có chiều hướng gia tăng trong thời gian vừa qua" - ĐB Xuân nêu.

45% số trẻ phạm tội là do bố mẹ không quan tâm

Khác quan điểm, ĐB Tô Văn Tám (Kon Tum) đã bày tỏ sự đồng tình với các quy định về việc không xử lý hình sự đối với người đủ từ 14 đến dưới 16 tuổi phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho người khác, tội hiếp dâm, tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản. ĐB Tám cho rằng, Chính phủ tăng cường các biện pháp xử lý, giáo dục khác. “Ví dụ như các biện pháp giáo dục đưa vào trường giáo dưỡng, các biện pháp giáo dục, các biện pháp ngăn chặn, cải tạo khác để ngăn ngừa các hành vi vi phạm pháp luật của người chưa thành niên, như thế đảm bảo tạo điều kiện cho tương lai của các em trong quá trình phát triển hoàn thiện về thể chất và tinh thần" - ĐB Tám nói.

Cũng đồng tình với đề xuất của Chính phủ, ĐB Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp) phân tích: Trẻ em ở tuổi 14 đến dưới 16 thực sự là chưa hoàn thiện nhân cách, với độ tuổi này thì đây là giai đoạn thích nổi loạn, thích thể hiện mình và cũng là một giai đoạn rất dễ bị kích động dẫn đến những hành vi thiếu suy nghĩ. Chính vì vậy, ở tuổi này chưa đủ chín, chưa đủ khôn để quyết định những hành vi của mình. ĐB Mai Hoa dẫn số liệu nghiên cứu của Học viện Cảnh sát nhân dân về hoàn cảnh gia đình đối với tội phạm vị thành niên, theo đó 11% là do bố mẹ ly hôn, 29% là do bố mẹ không đáp ứng nhu cầu, 5% là do bố mẹ từ chối nuôi dưỡng và đến 45% là do bố mẹ chỉ mải mê kiếm tiền...

“Có những ý kiến cho rằng việc gia tăng tội phạm trẻ đã đến lúc báo động, chúng ta cần phải có những hành vi răn đe mạnh mẽ hơn. Nhưng tôi cũng nghĩ nếu việc răn đe lại đẩy các em vào con đường phải chịu trách nhiệm hình sự thì chưa hẳn đã là sự lựa chọn đúng đắn để giáo dục trẻ. Chúng ta phải có những giải pháp khác và chúng ta phải lắng nghe trẻ nhiều hơn, chúng ta phải quan tâm đến trẻ nhiều hơn" - bà Hoa bày tỏ.