Một con động vật đang phá hại vườn cà phê ở Đắk Lắk, ngành chức năng ra sức diệt trừ, con gì vậy?

Qua điều tra, hiện nay rệp sáp đã phát sinh, gây hại tại một số vùng trọng điểm trồng cà phê, như: Ea H’leo, Cư M'gar, Krông Búk, Krông Pắc, Cư Kuin… với tỷ lệ nhiễm từ 5 - 30%; nếu không có biện pháp phòng trừ kịp thời sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất, sản lượng cà phê niên vụ 2024 - 2025.

Tại xã Hòa Thành (huyện Krông Bông), hiện nay toàn bộ 1.500 ha cà phê trên địa bàn xã đã bị nhiễm rệp sáp, trong đó tỷ lệ nhiễm nặng chiếm khoảng 30%. 

Tình trạng rệp sáp bắt đầu xuất hiện từ thời điểm cây cà phê ra đợt hoa đầu tiên và kéo dài cho đến nay.

Gia đình ông Nguyễn Văn Tùng (xã Hòa Thành, huyện Krông Bông) có 1 ha cà phê trồng từ năm 2015. 

Từ cuối năm 2023 (vào thời điểm cây cà phê ra hoa), vườn cây của gia đình ông bắt đầu xuất hiện tình trạng rệp sáp. 

Để hạn chế bệnh lây lan, ông đã dùng vòi nước để rửa trôi rệp sáp bám trên cây, sau đó kết hợp dùng các loại thuốc bảo vệ thực vật dưới dạng phun và rải dưới gốc để phòng ngừa, nhưng không hiệu quả.

Vườn cà phê của gia đình ông Nguyễn Văn Tùng (xã Hòa Thành, huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk) bị nhiễm rệp sáp gây vàng lá, khô quả.

"Hiện, toàn bộ vườn cà phê của gia đình tôi đã bị rệp sáp tấn công, khiến nhiều cây cà phê bị vàng lá, khô quả và khô cành.

Năm trước trên diện tích này, gia đình tôi thu được 2 tấn cà phê nhân nhưng với tình hình sâu bệnh như hiện nay, dự kiến mùa vụ tới, gia đình tôi sẽ thất thu”, ông Tùng than thở.

Tương tự, nhiều vườn cà phê của người dân trên địa bàn huyện Cư M’gar cũng bị rệp sáp gây hại, làm ảnh hưởng đến năng suất niên vụ sau.

Anh Phạm Minh Nhật (xã Ea M’droh, huyện Cư M’gar) cho biết, so với những năm trước thì năm nay, vườn cà phê bị nhiễm rệp sáp nhiều hơn.

Gia đình anh có 3 ha cà phê đều đã bị nhiễm rệp sáp. Thời gian qua, anh thường xuyên túc trực trên rẫy để phát hiện sự xuất hiện, mật độ của rệp sáp và tiến hành phun thuốc để diệt trừ.

“Đến nay tình hình rệp sáp cơ bản đã được gia đình kiểm soát. Tuy nhiên, việc cây trồng bị nhiễm rệp sáp ít nhiều sẽ gây ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng vườn cây.

Mùa thu hoạch năm nay, sản lượng cà phê của gia đình chắc sẽ bị sụt giảm khoảng 40 - 50% so với năm trước”, anh Nhật cho hay.

Để kịp thời phòng trừ rệp sáp có hiệu quả, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở NN-PTNT tỉnh Đắk Lắk) đã yêu cầu trạm trồng trọt và bảo vệ thực vật các huyện, thị xã, thành phố chủ động nắm bắt diễn biến phát sinh, phát triển của rệp sáp; khẩn trương kiểm tra, đánh giá mức độ gây hại của rệp sáp trên cây cà phê tại địa bàn quản lý.

Các trạm trồng trọt và bảo vệ thực vật các huyện, thị xã, thành phố tham mưu UBND huyện bố trí kinh phí tổ chức kịp thời các lớp tập huấn phòng trừ rệp sáp trên cây cà phê, trong đó ưu tiên tập huấn trước ở những vùng cà phê bị rệp sáp gây hại nặng.

Đồng thời, tổ chức hướng dẫn người dân áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp tránh để lây lan trên diện rộng như: vệ sinh đồng ruộng, làm sạch cỏ để hạn chế sự lây lan do kiến...

Đơn vị chức năng hướng dẫn nông dân trồng cà phê cắt tỉa cành thông thoáng, loại bỏ các cành bị nhiễm rệp sáp sau đó thu gom và tiêu hủy; tưới nước đầy đủ và bón phân cân đối, hợp lý để cây cà phê sinh trưởng phát triển tốt sẽ hạn chế sự phát sinh, phát triển của rệp sáp. 

Người trồng cà phê phải thường xuyên kiểm tra vườn cây, nhất là vào thời điểm khô hạn, khi thấy khoảng 10% số chùm quả trên cây có rệp thì tiến hành phun một trong các loại thuốc hóa học có hoạt chất Alpha-Cypermethrin, Deltamethrin, Dimethoate, Acetamiprid, Benfuracarb, Buprofezin, Carbosulfan...

Chi cục cũng khuyến cáo người dân khi phun các loại thuốc cần tuân thủ đúng theo nồng độ được hướng dẫn trên bao bì sản phẩm; chỉ phun thuốc những cây bị rệp và phun khi cần thiết (mật độ rệp cao), không phun thuốc định kỳ, không phun toàn bộ diện tích. 

Đặc biệt, khi phòng trừ rệp sáp bằng biện pháp sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học thì chỉ phun thuốc khi vườn bảo đảm độ ẩm cho cây và chấp hành nghiêm chỉnh nguyên tắc "bốn đúng" (đúng thuốc; đúng liều lượng, nồng độ; đúng lúc; đúng phương pháp). 

Người trồng cà phê tuyệt đối không nên phun thuốc trừ rệp qua loa theo cảm tính, phun thuốc không đủ lượng thuốc sẽ làm cho rệp sáp kháng thuốc, khiến cho hiệu quả phòng trừ sẽ không cao.