Một con gà 4-5 người ăn

Báo cáo này sáng choang, tràn đầy lạc quan, chính xác là một báo cáo thành tích. Nào là tỷ lệ hộ nghèo từ 14,2% cuối năm 2010 giảm còn 5,8 - 6% vào cuối năm 2014, bình quân giảm 2%/năm Và đến cuối năm 2015, chỉ còn dưới 5%, đạt mục tiêu đề ra.

Báo cáo có cái lý của báo cáo, nói như Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền “việc nghi ngờ là quyền của đại biểu”.

Nhưng ông Châu có cái lý từ thực tế. Rằng tình trạng nhiều địa phương, nhiều hộ không muốn thoát nghèo, vì thoát nghèo “mất chính sách” cho nên mới có chuyện có một bí thư xã bị dân kêu quá trời vì đưa xã thoát nghèo sớm. Rằng dân sợ thoát nghèo sớm là sợ cái ngưỡng cửa tái nghèo mở ngay trước mắt. Còn cái cần câu cho câu chuyện giảm nghèo- đào tạo nghề, thì ngay cả tái định cư, khu vực được ưu tiên đặc biệt “ông thì lo đất, ông thì lo nước, ông thì lo điện” nhưng hạ tầng rời rạc, không đồng đều, đến sống còn khó chứ đừng nói đến thoát nghèo.

Và ông Châu nói đầy hàm ý: “Chị Chuyền đừng nghe báo cáo, chị đi với tôi đi”. Nhưng ngay cả khi các số liệu là chính xác thì nó cũng đang phản ánh sự thiếu hiệu quả của công tác giảm nghèo.

Nhớ chính Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội Đỗ Mạnh Hùng có lần đã thẳng thẳng: “Tiền đầu tư cho xóa đói giảm nghèo năm 2013 lên tới 120 ngàn tỷ chứ không phải là 90 ngàn tỷ đồng. Nhưng nếu cứ lấy con số 90 ngàn tỷ mà chia cho 500 ngàn hộ thì để giảm được một hộ nghèo, ngân sách phải chi ra 180 triệu đồng. Có thể thấy, hiệu quả của việc giảm nghèo chưa thực sự cao”.

ĐBQH tỉnh Lạng Sơn Nguyễn Lâm Thành còn hình ảnh hóa kết quả giảm nghèo một cách không hề hài hước: “Đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, nông dân… đều tính vào đầu tư cho giảm nghèo, tương tự như 4-5 người ăn một con gà nên chỉ một con gà nhưng được tính thành 4-5 con gà”.

Câu chuyện 2 năm trước giờ lại tái lập và giống y như lần trước, sẽ lại rơi tõm vào im lặng cho đến khi có một con số mới, một sự hoài nghi mới, duy có sự thiệt thòi cho người nghèo là không thay đổi.

Mới nói cái nghèo trong thực tế đáng lo ngại một thì sự nghèo nàn trong những bản báo cáo giàu thành tích mới là sự thậm tệ đối với người nghèo. Bởi trong thực tế, các báo cáo càng giàu thành tích, người nghèo càng ít có cơ hội thoát nghèo.