Một người dân 15 năm bị "giam lỏng"

Khoảng 21 giờ ngày 2.2.1997, được Nguyễn Bá Tính (trú tại thị trấn Buôn Trấp) hẹn trước nên anh Minh (SN 1974, trú thôn Quỳnh Tân, thị trấn Buôn Trấp, huyện Krông Ana) đến nhà Trần Hợp Sơn (thị trấn Buôn Trấp) gặp Tính (anh Minh gặp Tính để nhờ mượn giúp 1 chỉ vàng). Sau khoảng 5 phút ngồi tại nhà Sơn, bỗng dưng anh Minh và Tính bị Công an huyện ập vào còng tay dẫn đi.


Theo hồ sơ vụ việc phía công an cho rằng, anh Minh đã ăn trộm chiếc xe máy đang dựng trước nhà Sơn. Nhận định từ phía công an, khoảng 20 giờ 30 phút ngày 2.2.1997, tổ tuần tra Công an huyện Krông Ana phát hiện anh Minh và Tính chạy xe máy với tốc độ cao đến nhà Sơn. Chiếc xe mà Tính và anh Minh chạy được xác định là của một người dân bị mất cắp trước đó vài ngày.

Tuy nhiên theo lời khai của anh Minh tại cơ quan điều tra, anh đi bộ đến nhà Sơn để gặp Tính và không hề biết tại nhà Sơn có chiếc xe máy. Riêng Tính thì không thể lái xe do bị cụt tay phải. Hơn thế, ngoài chiếc xe máy dựng tại nhà Sơn cùng lời khai của Sơn (cho rằng chiếc xe máy trên là của Minh và Tính), cơ quan điều tra không có bất cứ bằng chứng nào cho thấy anh Minh và Tính đã trộm xe.

Dù vậy, cơ quan công an vẫn khởi tố 2 người tội trộm cắp tài sản và ngày 24.10.1997, anh Minh bị Tòa án huyện Krông Ana tuyên phạt 12 tháng tù giam và Tính 9 tháng tù giam. Riêng Sơn không được đề cập đến trong vụ án. Do chỉ còn 1 tháng nữa là hết hạn tù, Tính đành chịu lãnh án, còn anh Minh làm đơn kháng cáo.

"Khoảng 20 ngày sau khi bị bắt, tôi không nhận được quyết định tạm giam. Tiếp đó, suốt 18 tháng 20 ngày sống tại nơi tạm giữ, tôi bị Công an huyện biệt giam. Ra tù, tôi đã làm đơn gửi đi khắp nơi, đòi lại công bằng nhưng đến giờ vẫn chưa có kết quả”. Anh Minh kể lại

Ngày 18.12.1997, tại phiên tòa phúc thẩm, TAND tỉnh Đăk Lăk cho rằng, kết quả điều tra không khách quan, chứng cứ thu thập được của cơ quan điều tra không làm sáng tỏ được hành vi phạm tội của anh Minh nên hủy bản án sơ thẩm; giao hồ sơ cho cấp sơ thẩm truy tố, xét xử lại từ đầu.

Và từ đây dù không có thêm được chứng cứ gì nhưng cơ quan tố tụng vẫn tiếp tục giam anh Minh thêm 8 tháng nữa. Sau 18 tháng 20 ngày bị giam giữ, tối 27.6.1998, anh Minh được cán bộ nhà tạm giữ gọi ra làm việc, rồi thừa cơ “tống” anh về nhà cùng với một quyết định của Viện Kiểm sát.

Trong quyết định này, Viện KSND huyện Krông Ana hủy bỏ lệnh giam nhưng buộc anh Minh không được đi khỏi nơi cư trú. Quyết định do ông Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân huyện Krông Ana Phạm Thanh Hải (nay là Phó Viện trưởng Viện KSND tỉnh Đăk Nông) ký. Và hơn 15 năm qua, anh Minh đã bị giam lỏng bởi quyết định này mà không hề có bất kỳ cơ quan nào hỏi han, cũng không có bất kỳ quyết định nào thay thế.

Trong quá trình tìm hiểu, phóng viên được biết, trong một cuộc nói chuyện với anh Minh gần đây, ông Phạm Thanh Hải có nói, đại ý: Bọn anh có làm sai thì cũng phải chịu vì thời đó năng lực, trình độ yếu kém.

Còn ông Nguyễn Văn Tý, nguyên Thẩm phám tòa án huyện Krông Ana, chủ tọa phiên tòa xét xử sơ thẩm lần 2 vụ việc của anh Minh, cho rằng:

Lẽ ra vụ việc đã sang tòa thì phải tuyên có tội hoặc không có tội. Nếu không có tội thì phải trả tự do. Nhưng vì quan hệ giữa 2 cơ quan tố tụng, bây giờ tòa tuyên không có tội thì Viện Kiểm sát lãnh đủ. Cho nên rút bớt thủ tục tố tụng, coi như Viện Kiểm sát chưa giao (hồ sơ) cho tòa án, hủy nó đi….

Và cũng vì lẽ đó mà thay vì tuyên anh Minh vô tội, ông Tý lại trả hồ sơ về cho Viện KS.