Một ông nông dân người Nùng ở Lạng Sơn tìm được giống gạo bao thai hồng

Lội bản tìm giống lúa bao thai hồng thất truyền

Ôm trong tay túi gạo bao thai hồng 5kg như một báu vật, ông Hoàng Văn Hải kể: "Từ hồi bé, mình đã được ăn loại gạo bao thai hồng rồi. Cơm ngon lắm, hợp với cái bụng của người miền núi mình phải ăn no vác nặng. Nhưng khoảng 30 năm trở lại đây không còn thấy người dân ở quanh thị trấn Thất Khê mình trồng nữa. Bởi vậy mình có ý định tìm lại giống lúa để sản xuất gạo bao thai hồng như ngày xưa".

Qua nhiều nguồn tin, ông Hải xác định ở một số xã vùng sâu vùng xa của huyện Tràng Định có thể bà con vẫn cấy giống lúa bao thai hồng. Tuy nhiên, bà con trồng cấy rất ít và chỉ để ăn trong nhà. "Cứ nghe ở đâu mách mình lại tìm đến xem có phải bà con đang canh tác giống lúa này không?" - ông Hải nói.

Sau gần chục chuyến đi và nhờ những mối quan hệ, cuối cùng vào năm 2017, ông Hải tìm được một số hộ gia đình ở xã Hùng Sơn, huyện Tràng Định vẫn còn canh tác giống lúa bao thai hồng. Sau nhiều ngày thuyết phục, ông Hải được bà con ở đây nhường lại một ít lúa giống để đưa về canh tác tại khu vực thị trấn và các xã lân cận.

Nhớ lại cảm giác khi phát hiện ra giống lúa bao thai hồng ở xã Hùng Sơn, ông Hải cho biết: "Lúc đó mình sướng lắm, như có cảm giác tìm lại được một báu vật thất truyền đã lâu của dân tộc mình. Bao nhiêu chuyến đi cực nhọc tan biến hết, chỉ nghĩ đến những ruộng lúa bao thai hồng là mình đã thấy vui như đi hội rồi."

Sau đó, ông Hải về bàn với gia đình và người thân về việc phục tráng giống lúa bao thai hồng quý hiếm này để đưa sản phẩm gạo ra thị trường bằng mọi cách. Chính vì thế, ông Hải thành lập HTX nông sản sạch Tràng Định do mình làm Giám đốc để quyết tâm làm ăn một cách bài bản với số vốn vay lên đến 10 tỷ đồng.

Thách thức thương hiệu gạo bao thai hồng OCOP 3 sao

Tìm được giống, năm 2018, HTX nông sản sạch Tràng Định nhanh chóng bắt tay vào sản xuất. Tuy nhiên do số lượng giống ít, lại là năm đầu tiên đưa vào trồng nên HTX liên kết với các hộ dân trồng khoảng 2ha, chủ yếu để gây giống.

Rút kinh nghiệm cách trồng, chăm sóc theo phương thức cũ trước đây, HTX đã phối hợp tổ chức tuyên truyền, tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho người dân. Bên cạnh đó, HTX đầu tư, hỗ trợ phân bón vi sinh hữu cơ. Được hỗ trợ vật tư chất lượng cao cộng với áp dụng khoa học kỹ thuật vào các khâu trồng, chăm sóc, thu hoạch nên năng suất, chất lượng lúa bao thai hồng được đảm bảo. Kết quả vụ thử nghiệm đầu tiên, HTX đã thu được 11 tấn thóc/2ha.

Từ những kết quả bước đầu, vụ mùa năm 2019, HTX triển khai trồng và liên kết trồng trên diện rộng với diện tích 60ha ở các xã Hùng Sơn, Đề Thám, Chi Lăng, Đại Đồng và thị trấn Thất Khê của huyện Tràng Định.

Với những kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn sản xuất, năm 2019, năng suất, chất lượng lúa bao thai hồng của HTX Nông sản sạch Tràng Định đã được nâng lên rõ rệt.

Bên cạnh một số hộ để lại thóc làm giống cũng như để ăn, vụ lúa bao thai hồng năm 2019, HTX vẫn thu mua được gần 300 tấn thóc và bán với giá 10.000 đồng/kg, cao hơn một số giống lúa bà con trồng ở các vụ trước đây từ 3.000 - 4.000 đồng/kg.

Thu nhập cao hơn hẳn trên cùng diện tích, lại không lo đầu ra cho sản phẩm nên người dân rất phấn khởi.

Ông Hoàng Văn Hải, Giám đốc HTX Nông sản sạch Tràng Định khẳng định, người dân chỉ cần sản xuất theo đúng quy trình, còn HTX sẽ bao tiêu toàn bộ sản phẩm. Với chất lượng gạo bao thai hồng, ngoài bán lẻ trong tỉnh, HTX đã có hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với đối tác ở các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Ninh…

Ông Hải tâm sự: "Mình đã nghiêm túc đầu tư cho thương hiệu gạo bao thai hồng nhiều lắm rồi. HTX cũng đã mạnh dạn vay vốn lên đến 10 tỷ đồng, đầu tư kho chứa thóc, mua sắm cả một hệ thống xay xát rồi chuẩn bị cả phân bón hữu cơ cho mùa vụ sản xuất. Nhưng quả thật canh tác lúa bao thai hồng này không đơn giản. Cây cao nên rất dễ bị ngã đổ, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng lúa khá nhiều. Ngoài ra, bà con cũng ngại canh tác giống lúa này để thành hàng hóa."

Qua đây, ông Hải kiến nghị với các cơ quan chức năng, Phòng Nông nghiệp và PTNT tìm ra phương pháp và hướng dẫn bà con cách chăm sóc, canh tác sao cho lúa đạt năng suất cao, cứng cây không đổ. Từ đó, HTX có đủ vùng nguyên liệu để sản xuất và giống lúa quý bao thai hồng không bị thất truyền một lần nữa.