Nàng thơ của bến My Lăng, những muốn mang lên góp sổ trời

Ở cõi xa kia, tình yêu bất diệt của hai cụ vẫn còn mãi với thời gian, hai cụ vẫn uống trà, ngắm trăng, nhấm nháp miếng bánh tráng dãi dầu của mưa nắng Bình Định…

Từ sau giải phóng, tôi hay ghé lên nhà ông bà, thăm hỏi trò chuyện và ghi chép lại nhiều tư liệu về “Bàn Thành tứ hữu” mà ông là một trong những nhân chứng sống. Bên cạnh ông, bà cũng là một người bạn của nhóm và là người thường kể lại những câu chuyện thật xúc động về nghĩa tình của nhóm, cũng như nghĩa tình của ông bà với nhiều nhà văn nhà thơ danh tiếng khác.

Ông bà sống thật giản dị khiêm cung trong ngôi nhà bên phố chợ nhưng là một địa điểm cuốn hút bước chân của bao nhiêu khách làng văn ở bốn phương trời ghé đến thăm hỏi và sẻ chia. Ai yêu thơ Yến Lan, hẳn cũng đều biết bài “Khăng khít”, một bài thơ mộc mạc, giản dị như thấm đẫm một tình yêu bền bỉ, ám ảnh khôn nguôi của nhà thơ Yến Lan với vợ: “Ta gắn nhau từ đầu/Càng gắn nhau về cuối/Đâu nghĩ là xa nhau/Cho đến giờ hấp hối...”.

Bà Nguyễn Thị Lan (trái) cùng nhà thơ Yến Lan và con gái Lâm Bích Thủy (Hà Nội, 1949) (ảnh do gia đình nhà thơ Yến Lan cung cấp)

Nhà thơ Yến Lan đã vĩnh biệt dương trần cách đây 15 năm, ngày 5.10.1998. Cụ bà là người đã ghi chép lại những bài thơ trên giường bệnh của ông, suốt nhiều năm liền. Sau khi ông mất, bà tiếp tục sưu tầm di cảo của ông, viết hồi ký về chồng “Yến Lan- Nhớ mãi về anh” (NXB Văn học 2011) và cả làm thơ, thơ bà luôn đau đáu tình yêu với nhà thơ mà từ đầu xanh đến hoa râm rồi bạc trắng chưa thôi những ngôi nhân xưng “chàng” “nàng”, “anh” “em” trẻ trung dào dạt!

“Viết cho đỡ nhớ ảnh” là cái câu bà thường trả lời thân hữu cũng như các nhà báo, khi hỏi về tập hồi ký và những bài thơ bà làm trong tuổi bát tuần, cửu tuần! Sự say sưa với những kỷ niệm từ thời hoa niên cho đến hơi thở chót và sự trân trọng sự nghiệp văn chương của chồng khiến bà có thể tâm sự hàng giờ. Và dù tuổi cao sức yếu, bà cũng đi nơi này nơi nọ, nếu ai hỏi han về Yến Lan, bà sẵn sàng dốc bầu tâm sự với một niềm thương yêu vô bờ bến người chồng thi sĩ quá cố của mình!

Cuộc tình và đám cưới của nhà thơ Yến Lan đã xảy ra cách nay ngót bảy mươi năm. Bảy mươi năm, với bao biến động của lịch sử, cách mạng, kháng chiến, hòa bình, mối tình thắm đượm của ông bà đã đi dọc những trang thơ, từ trước Cách mạng tháng Tám: “Phải là trọn vẹn, là trong sáng- Là một bài thơ khắc chữ “Nàng” đến thời tập kết ra miền Bắc: “Ta uống chúc vợ hiền/Khó khăn còn nặng gánh/Tắt bếp có lửa đèn/Tình quê không hở lạnh”; cho đến sau giải phóng trở về quê cũ: “Nhà không vườn không gác không sân/Tôi nợ đời rau trái tôi ăn/Nợ hàng xóm trưa hè bóng mát/Nợ em cài bên cửa một vầng trăng”, rồi trong tuổi già: “Quả lê ngày ấy em còn bói/Nhựa tím khô dần một dấu răng”.

Nguyễn Thanh Mừng