Nga bị loại khỏi sân chơi G8: Chỉ là gió thoảng mây bay?

G8 thành G7

Bảy trong số 8 cường quốc công nghiệp phát triển (G8) đã quyết định huỷ Hội nghị Thượng đỉnh G8 dự kiến tổ chức vào tháng 6.2014 tại Sochi (Nga). G8 sẽ được thay thế bằng Thượng đỉnh G7 họp tại Bỉ, không có Nga. Quyết định trên được đưa ra sau cuộc họp kéo dài gần 2 giờ, bên lề hội nghị thượng đỉnh về an ninh hạt nhân, giữa tổng thống Mỹ và các đồng sự Canada, Đức, Italia, Pháp, Anh, Nhật.


Trong một thông cáo chung của Mỹ, Canada, Đức, Italia, Pháp, Anh, Nhật, khẳng định:

“Các hành động của Nga sẽ có hậu quả đáng kể…Trong hoàn cảnh như vậy, chúng tôi sẽ không tham gia Hội nghị Thượng đỉnh Sochi đã được lên kế hoạch. Chúng tôi sẽ đình chỉ việc chúng tôi tham gia G8 cho đến khi Nga thay đổi đường đi nước bước và khi môi trường trở lại với mức độ mà G8 có thể thực hiện thảo luận có ý nghĩa, và chúng tôi sẽ họp lại với nhau theo công thức G7 vào cùng thời điểm như đã lên kế hoạch, trong tháng 6 năm 2014, tại Bỉ để thảo luận về chương trình nghị sự rộng lớn mà chúng tôi có với nhau.

Chúng tôi cũng đã thông báo rằng các bộ trưởng ngoại giao của chúng tôi sẽ không tham dự cuộc họp tháng 4 tại Matxcơva. Ngoài ra, chúng tôi đã quyết định rằng các bộ trưởng năng lượng G7 sẽ gặp nhau để thảo luận về cách thức tăng cường an ninh năng lượng tập thể của chúng tôi”.

Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius bình luận: “Việc hoãn Thượng đỉnh G8 có thể là một trong những động thái có ý nghĩa nhất bởi vì nó cho thấy tất cả các nước đó không chấp nhận việc sáp nhập Crimea như là sự việc đã rồi”.

Ràng buộc nhau

Tuy nhiên, Nga đã có phản ứng hoàn toàn bình tĩnh, khi tuyên bố việc các cường quốc thế giới loại Nga ra khỏi Nhóm G8 vì hành động của nước này tại Ukraine là "phản tác dụng". Theo ông Sergei Lavrov, Nga sẽ không “bấu víu” nếu các nước phương Tây muốn chối bỏ định dạng.

Ông Lavrov nói: “Nhóm G8 là một câu lạc bộ không chính thức. Không ai cấp thẻ hội viên và theo quy định, không ai có thể đuổi ai. Có lẽ G8 đã đóng góp vai trò nhất định, như nhiều người nghĩ.

Tuy nhiên, với sự hình thành của nhóm các nền kinh tế mới nổi và phát triển hàng đầu thế giới (G20), tất cả các vấn đề tài chính và kinh tế đã được đưa ra thảo luận ở định dạng mở rộng. G8 tiếp tục tồn tại như một diễn đàn trao đổi ý kiến giữa các nước phương Tây hàng đầu và Nga. Nói cho cùng, còn có các định dạng khác phục vụ công việc này như Hội đồng Bảo an LHQ, “bộ tứ” về Trung Đông, nhóm sáu bên về chương trình hạt nhân Iran. Vì vậy, nếu các đối tác của chúng tôi cho rằng G8 đã mất tính thực tế thì cứ coi là như vậy”.

Các nước G7 tuyên bố sẽ tăng cường biện pháp trừng phạt Nga nếu tình hình tại Ukraine không cải thiện. Dù phương Tây có vẻ mạnh tay với Nga, nhưng giải pháp ngoại giao vẫn để ngỏ.

Bình luận về vấn đề này, tiến sĩ Nguyễn Cảnh Toàn thuộc Viện Nghiên cứu Châu Âu cho rằng, Nga thực tế không mặn mà với G8 và hoàn toàn không sốc trước Mỹ và phương Tây loại bỏ Nga khỏi tổ chức này.

Theo tiến sĩ, Nga đã chuẩn bị cho tình huống này và với Nga đây chỉ là “mất mát” về hình thức. Trên thực tế, Nga và các thành viên G8 vẫn có sự ràng buộc với nhau và không dễ gì từ bỏ nhau khi còn chung lợi ích. Cũng theo nhận định của tiến sĩ Nguyễn Cảnh Toàn, “tẩy chay Nga thì phương Tây thiệt nhiều”.

Chuyên gia Nguyễn Cảnh Toàn nhận định: “Có một điều chắc chắn: sớm muộn các “ông lớn” lại ngồi với nhau (chủ yếu Nga & Mỹ) để đi đến thỏa thuận sao cho cả 2 đều chấp nhận được”.