Nga-Iran bất ngờ bùng nổ căng thẳng ở Syria

Nga và Iran đang cạnh tranh nhau để giành các lợi ích kinh tế ở Syria.

Một số thủ lĩnh dân quân được Iran hậu thuẫn đã bị bắt giữ trong cuộc đột kích phản ảnh căng thẳng mới nhất giữa Iran và Nga ở Syria, truyền thông địa phương đưa tin.

Trump phạm "sai lầm lớn" với Triều Tiên

Kể từ khi cuộc nội chiến ở Syria bùng nổ năm 2011, Nga và Iran đã xây dựng sự hiện diện quân sự mạnh mẽ ở nước này để hỗ trợ các lực lượng trung thành với chế độ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad. 

Iran được cho là đã triển khai hàng nghìn Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) và các dân quân Shiite - đồng minh của họ tới Syria, trong khi Nga chính thức tham gia cuộc xung đột Syria vào tháng 9/2015 để hỗ trợ chính quyền Tổng thống Assad.

Nhưng khi xung đột ở Syria đang đi đến hồi kết, với lực lượng chế độ Syria giành lại được phần lớn lãnh thổ từng bị l phiến quân kiểm soát, Nga và Iran dường như đang canh tranh với nhau để tranh giành ảnh hưởng ở đất nước bị chiến tranh tàn phá này. Các nhà phân tích bình luận rằng, điều đó đã tạo ra sự rạn nứt giữa hai đồng minh ruột của chính quyền Assad.

"Có những căng thẳng nhất định tồn tại giữa Nga và Iran ở Syria", Phillip Smyth, một nhà nghiên cứu tại Viện Chính sách Cận Đông của Washington, người theo sát các dân quân được Iran hậu thuẫn ở Syria nhận định.

Theo các nhà phân tích, cả hai nước đang cạnh tranh nhau để tìm kiếm cơ hội kinh tế ở nước này thời hậu chiến.

"Bây giờ có nhiều điểm xích mích giữa hai nước hơn bao giờ hết. Một cách tự nhiên, chúng ta sẽ thấy họ cạnh tranh để giành được các hợp đồng với chế độ Syria trong các lĩnh vực năng lượng và điện, cũng như các loại hình đầu tư khác", Jowan Hemo, một nhà kinh tế người Syria chia sẻ. 

Năm 2018, Nga đã được trao độc quyền sản xuất dầu và khí đốt của Syria. Nga cũng đã ký hợp đồng sử dụng cảng Tartus của Syria trong 49 năm, trong khi Iran đã thắng thầu sử dụng một phần cảng Latakia.

Cả hai nước đều muốn độc quyền kinh tế Syria trong dài hạn, bởi vì mỗi nước đều đã cung cấp các khoản vay khá lớn cho chế độ Syria trong suốt cuộc chiến, nhà kinh tế Hemo nhận định. Hemo nói thêm rằng, ông tin rằng cạnh tranh kinh tế giữa Nga và Iran tại Syria sẽ vẫn tiếp diễn nhưng cuối cùng Nga sẽ thắng thế.

Ngoài ra, cuộc đấu tranh quyền lực giữa Nga - Iran còn xuất phát từ sự mâu thuẫn giữa các nhà lãnh đạo quân sự Syria, những người trung thành với Nga hoặc Iran, các nhà quan sát cho biết nhưng nhấn mạnh thêm rằng, họ không tin căng thẳng sẽ dẫn đến một sự xung đột lớn giữa các lực lượng Iran và Nga ở Syria.

"Mối quan hệ của họ chắc chắn là một mối quan hệ phức tạp. Nhưng điều khiến họ vẫn sát cánh với nhau là chủ nghĩa chống Mỹ và mong muốn giảm ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực. Tôi không bao giờ tin rằng Nga sẽ cắt đứt quan hệ Iran", Anna Borshchevskaya, một nhà nghiên cứu tại Quỹ Dân chủ Châu Âu, người tập trung vào chính sách của Nga ở Trung Đông nhận định.

Bà Borshchevskaya giải thích thêm rằng "ở cấp độ chiến thuật, (Nga và Iran) đôi khi sẽ có sự khác biệt. Nhưng họ đồng lòng với nhau về một tầm nhìn lớn".  Theo đó, Moscow và Tehran đã liên tục phản đối sự hiện diện của quân đội Mỹ ở Syria.