Người chưa đủ 16 tuổi gây án mạng có phải chịu trách nhiệm hình sự?

Công an tỉnh Bắc Ninh đang tạm giữ Hoàng Văn Thanh (SN 20/9/2006, quê Lai Châu) và Lê Hữu Hiệu (SN 31/10/2006, ở Hà Nội) để điều tra các hành vi Giết người và Cướp tài sản. Đây là 2 nghi phạm sát hại người phụ nữ thu mua đồng nát tại TP Từ Sơn để lấy tiền mua điện thoại. 

Trước đó, Công an huyện Mai Sơn (tỉnh Sơn La) cũng bắt giữ và bàn giao Thào A Lềnh (SN 2008, ở huyện Phù Yên, Sơn La) cho Công an tỉnh Sơn La để điều tra các hành vi Giết người, Hiếp dâm và Trộm cắp tài sản. 

Với việc chưa đủ 16 tuổi, 3 nghi phạm trên có thể phải chịu trách nhiệm hình sự?

Luật sư Trần Xuân Tiền (Trưởng Văn phòng luật sư Đồng Đội) nhìn nhận việc các nghi phạm thực hiện trọng án có dấu hiệu trẻ hóa là vấn đề đáng lo ngại. Dù còn ở độ tuổi thiếu niên, các nghi phạm đã ra tay tàn ác với những người xung quanh nhằm đạt được mục đích cá nhân. Trong những trường hợp này, việc xử lý nghi phạm sẽ căn cứ quy định về xử lý người phạm tội trong độ tuổi vị thành niên, theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015.

Trích dẫn Điều 12 Bộ luật này, luật sư cho biết người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác. Người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi cũng phải chịu trách nhiệm hình sự về các tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng theo quy định của Khoản 2, Điều 12 Bộ luật Hình sự như Giết người, Cưỡng dâm, Hiếp dâm hay Cướp tài sản...

Theo Bộ luật Hình sự 2015, tội phạm rất nghiêm trọng có mức cao nhất của khung hình phạt với tội danh từ trên 7 năm đến 15 năm tù. Còn tội phạm đặc biệt nghiêm trọng có khung hình phạt cao nhất từ trên 15 năm đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.

Đối chiếu với những quy định này, Hoàng Văn Thanh, Lê Hữu Hiệu đều phạm vào các tội nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng theo Bộ luật Hình sự là Giết người và Cướp tài sản nên sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự dù chưa đủ 16 tuổi. 

Do Thanh và Hiệu đều dưới 18 tuổi nên mức án tù chung thân và tử hình sẽ không được áp dụng trong trường hợp đưa 2 nghi phạm ra xét xử. 

Tương tự, Thào A Lềnh với các hành vi Giết người và Hiếp dâm cũng sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự. Đối với hành vi Trộm cắp tài sản, do tài sản trộm cắp có giá trị dưới 50 triệu đồng, hành vi không thuộc trường hợp tội phạm nghiêm trọng nên nghi phạm sẽ được xem xét miễn trách nhiệm hình sự.