Người ở ẩn” giữa làng Kuk

Từ án kỷ luật...

Trước khi vào làng Kuk tìm ông, tôi đã nghe không ít lời đồn đại chuyện thuốc thư, bùa ngải khá ly kỳ ở ngôi làng này. Bây giờ thì Đinh Xuân Vi đang ngồi trước mặt tôi. Quần cộc, chiếc áo khép hờ lộ tấm thân gầy. Rất tự nhiên, ông ngồi bệt giữa nhà tiếp khách. Tôi hiểu, nếp làng đã bắt vào ông.

- Quê tôi ở tận thị xã Yên Bái - ông Vi chậm rãi bắt đầu câu chuyện... Tôi nhập ngũ năm 1965, phiên hiệu đơn vị bây giờ chỉ còn nhớ là Tiểu đoàn 1, Quân khu Việt Bắc. Được một năm thì đi B, phiên chế về Binh trạm Trung, Mặt trận B3. Suốt 14 năm lăn lộn với chiến trường Tây Nguyên ác liệt, chẳng nhớ nổi tôi đã qua bao nhiêu sắc lính: Khi là trinh sát, thông tin; lúc coi kho, bảo vệ… Cấp bậc cũng đã trung uý, đại đội trưởng. Với trình độ văn hoá lớp 10, nếu không vì cái sự cố ấy thì sau này chí ít cũng được cái lon cấp tá mà về hưu, đâu phải mỏi mòn đến bây giờ…

Ông Vi dừng lại rít một hơi thuốc, giọng bỗng trở nên xa xăm: Số là cuối năm 1972 tôi được giao phụ trách kho gạo ở đồn Ba Không… Một đêm nghe tiếng mưa đổ bất thường, tôi tỉnh giấc nhìn ra thì đã thấy bốn bề nước láng băng. Ở xứ này những cơn mưa lở trời lở đất như thế cũng chẳng phải hiếm gặp. Đang định khoác nilon ra kho xem thế nào thì đã nghe ngoài vách tiếng rào rào nổi lên như có bầy voi rừng đang đạp cây tiến đến. Một cơn lũ quét bất chợt ập về.

Chúng tôi ngoi ngóp trong làn nước, may mà không ai bị cuốn trôi. Định thần lại nhìn ra bờ suối thì kho gạo đã biến mất tự lúc nào… Sự cố bất khả kháng nhưng tất cả lính kho đều bị kỷ luật, và đương nhiên tôi là người nặng nhất. Cũng cứ nghĩ đấy chỉ là cái án nhất thời, nào ngờ cho đến tận ngày giải phóng, mọi cuộc bình bầu khen thưởng tôi đều bị gạt ra… Nghĩ mình vào chết ra sống bao nhiêu trận, cũng có huân, huy chương đủ cả, thế mà chẳng ai nghĩ đến chuyện giải oan. Tôi viết thư gửi chỉ huy với đại ý xin ra ngoài tạo lập cuộc sống, rồi ra đi...

... Đến đời “ở ẩn”

Mỗi bộ quần áo trên người, tôi lội bộ tìm về làng Kuk. Mới chạy nạn ở Campuchia về, làng Kuk bấy giờ xác xơ lắm, song tôi cũng chẳng biết đi đâu bởi đây là nơi duy nhất tôi có người quen. Nghe tôi kể đầu đuôi, ông Chơn - Chủ tịch xã bảo: Cứ ở chơi rồi từ từ hãy tính… Và rồi trong những ngày vô vị ấy, tôi tình cờ gặp Rơ Ma Thận. Cô vốn là thanh niên xung phong của Mặt trận B3. Cũng đã gặp mặt đôi lần gì đó ở binh trạm nhưng tôi đâu có hay cô ở làng này. Như là duyên tiền định, chỉ con gà với ghè rượu, chúng tôi nên vợ nên chồng…

Từ lúc về làng Kuk, thú thật là cũng đã không ít lần tôi nghĩ đến việc về thăm nhà. Nhưng dễ chừng tôi đã có bằng "Tổ quốc ghi công" treo ở nhà, nỗi đau của người thân cũng đã lắng. Vậy thì hãy để niềm tin ngủ yên, còn xáo động lên làm gì sự hoài nghi dằn vặt bởi sự "sống lại" muộn màng này nữa?

Ông Đinh Xuân Vi

Rít hơi thuốc dài, sau thoáng trầm tư, ông Vi nói lại câu chuyện: Chúng tôi bắt đầu tạo dựng cuộc sống từ con số "không". Sáng tinh mơ đã chui ra khỏi lều, chiều nhọ mặt người mới chui về, vậy mà ba năm đầu vẫn đói vàng mắt. Nguyên do là sốt rét hoành hành. Mỗi gùi lúa ba chục cân chỉ đổi được liều thuốc sốt. Trong môi trường ấy, dù tôi có cố thì sự lấm láp của gia đình cũng là điều không thể tránh.

“Tội đào nhiệm của tôi kể như cũng được xoá với việc được nhà nước cho hưởng trợ cấp một lần. Vậy thì hà cớ gì tôi vẫn không liên lạc với gia đình, vẫn tự coi mình như người đã chết?” - Ông hỏi rồi cũng tự trả lời: “Hồi còn chiến tranh, tôi gửi thư hai lần mà chẳng thấy hồi âm. Từ đó cho đến nay - có lẽ cũng hơn bốn chục năm rồi, tôi cũng chẳng biết mẹ tôi và các anh tôi ai còn, ai mất!”.

Tôi bảo ông, bưu điện xã ngay kia, chỉ cần một cú gọi dịch vụ là có ngay số điện thoại uỷ ban chỗ quê bác. Rồi cứ nhắn tin như thế, như thế… việc gặp lại người thân chỉ gang tấc mà thôi". Mặc cho tôi "tán", ông cứ ngồi lặng, lúc lâu mới buông một câu gọn lỏn: "Có lẽ rồi cũng thử xem?".

Ở Tây Nguyên những người có cảnh ngộ như ông Vi không phải hiếm, nhưng tôi biết họ đã lần lượt bước qua mặc cảm tìm về quê quán gặp lại người thân. Chẳng lẽ chỉ còn mỗi Đinh Xuân Vi vẫn giữ cho riêng mình câu chuyện buồn thời chiến tranh còn sót lại?

Ngọc Tấn