Những điệu xòe "bất tận" của người Thái vùng Tây Bắc

Tây Bắc là nơi còn lưu giữ tất cả những nét văn hóa đặc sắc nhất của người Thái, trong đó có các điệu xòe. Xòe có 36 điệu nhưng tựu trung đều bắt nguồn, cải biến từ 6 điệu xòe cổ. 6 điệu này không chỉ đơn thuần để biểu diễn mà ẩn chứa quan niệm về cách sống, cách nghĩ và nếp sinh hoạt của cộng đồng người Thái.

Xòe Thái có 36 điệu được bắt nguồn, cải biến từ 6 điệu xòe cổ. (Ảnh T.L)

Điệu Xé vóng (nghĩa là xòe vòng) biểu hiện sự đoàn kết, gắn bó cộng đồng, các thành viên nắm tay nhau múa trên một vòng tròn. Điệu xoè Khắm khăn mơi lảu (tức nâng khăn mời rượu) thể hiện tình cảm quý mến khách, đến nhà chơi phải có chén rượu mời. Điệu xoè Phá xí (tức bổ bốn) có ý rằng dù có đi bốn phương trời, mười phương đất, anh em bạn bè có lúc chia xa nhưng không hề đơn độc mà phải giữ tình gắn bó, liên hệ với nhau. Điệu xoè Đổn hôn (tức múa tiến, lùi, lộn) khẳng định dù trời đất có chao đảo, nhưng tình người vẫn vẹn nguyên, cuộc sống có lúc nghiêng ngả, song đồng tộc vẫn không tách rời nhau. Điệu Nhôm khăn (tức múa tung khăn) là điệu xoè sôi động nhất, rực rỡ nhất, thể hiện sự vui tươi, phấn khởi khi mùa màng bội thu, là lúc cưới xin, khi lên nhà mới. Điệu xoè Ỏm lọm tốp mư (tức múa vòng tròn vỗ tay), thể hiện sự mãn nguyện, no đủ, vỗ tay không chỉ thể hiện sự vui vẻ mà còn có nghĩa là tạm biệt, hẹn hò, hẹn gặp lại nhau.

Bà Nhung Thị Tiên, xã Sơn A, huyện Văn Chấn (Yên Bái) cho biết: “Những điệu xòe diễn tả cuộc sống của người Thái. Thường ngày ứng xử với anh em, bạn bè thế nào thì xòe diễn tả lại như thế nên những điệu xòe đã trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống”.

Quan niệm của người Thái rằng "không xoè không vui, không xoè lúa không tốt”, vì vậy mà trong bất cứ hội vui nào, các vòng xòe lại được rộng mở. Tình đoàn kết cộng đồng như thắm đượm hơn, công việc trôi chảy hơn, thuận lợi hơn. “Những điệu xòe như miếng cơm ăn, ngụm nước uống hàng ngày. Thiếu xòe là thiếu niềm vui, thiếu đi tình người. Chúng tôi nâng niu, gìn giữ các điệu xòe vì đó là một phần cuộc sống của chúng tôi”, chị Lò Thị Thành, xã Sơn A, huyện Văn Chấn (Yên Bái) cho biết.