Món ăn đặc sản ở miền Tây: Vì sao lại có tên gọi mỹ miều, độc lạ như vậy?

Đặc sản có tên khiến người nghe "mắt tròn mắt dẹt" trở nên hút khách dịp Tết bởi mang hương vị đặc biệt

Đến miền Tây vào những ngày này, du khách không chỉ bị níu kéo bởi những miệt vườn hoa trái trĩu trịt, những câu vọng cổ mùi mẫn và những con người thuần phác… mà nơi đây còn níu chân du khách bởi những món ngon dân dã, mộc mạc mà đậm đà khó quên.

Từ những món ăn dân dã hàng ngày cho đến những đặc sản cầu kỳ, mỗi món ăn đều mang một hương vị đặc trưng, một câu chuyện riêng. Hương vị đậm đà của lẩu mắm, sự giòn tan của bánh xèo, vị ngọt thanh của trái cây, vị ngọt của cá đồng sông Tiền, sự đậm đà của các loại gia vị… tất cả đã tạo nên một bức tranh ẩm thực sống động và hấp dẫn. 

Sự đa dạng này không chỉ thể hiện qua nguyên liệu mà còn qua cách chế biến, từ những món luộc, nướng đơn giản đến những món hầm, kho cầu kỳ. Trong đó phải kể đến đặc sản khô nhái nhất định phải thử 1 lần trong đời.

Món ăn đặc sản ở miền Tây: Vì sao lại có tên gọi mỹ miều, độc lạ như vậy?

Khô nhái còn được biết đến với cái tên khiến người nghe cảm thấy ngượng ngùng: vũ nữ chân dài, kiều nữ chân dài. Nếu như khô cá dễ tìm và quá quen thuộc thì khô nhái lại khá lạ lẫm, giá cả đắt hơn. Lúc vào mùa, khô nhái có giá khoảng 350.000 đồng/kg, nhưng dịp Tết hàng khan hiếm, giá có thể lên tới 600.000 đồng/kg.

Món đặc sản trứ danh của miền tây này có nguồn gốc từ Campuchia. Vì giáp biên giới nên bà con vùng Hồng Ngự-quê mình bắt đầu biết được món này rất sớm. Mới đầu họ cũng chưa dám ăn thử vì khô nhái Campuchia nhìn hơi sợ sợ. Nó còn nguyên da, đem phơi khô và không tẩm ướp gì hết. Sau đó họ biến tấu với cách làm của mình và tẩm ướp gia vị cho vừa ăn cũng như để loại bỏ mùi tanh. Từ đó món "vũ nữ chân dài" này được ra đời.

Tại sao nó lại có cái tên mỹ miều, độc lạ như vậy? Nếu cầm trên tay vài con khô nhái, thực khách sẽ thấy chúng có hình dáng rất độc đáo. Hai chân sau thon dài, cùng với đó, hai chân trên tương tự như hai cánh tay của các vũ nữ ba-lê.

Để làm ra 1kg nhái khô cần từ 4-6kg nhái tươi, sự chênh lệch lớn về trọng lượng khiến số lượng nhái tươi ngoài tự nhiên ngày càng hiếm.

Theo tìm hiểu, từ tháng 5 đến tháng 11 hằng năm là mùa mưa ở miền Tây, nhái có nhiều nguồn nước để sống và sinh sản, nên số lượng cũng gia tăng đáng kể, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân săn bắt. Thời điểm trên cũng được xem là mùa cao điểm của làng khô ở xã Vĩnh Trung, bởi người dân thường gom nhái tươi làm khô phục vụ dần đến Tết. 2 tháng trước Tết, thương lái về tận nơi để thu mua nhái khô nên hàng bán chạy hơn so với ngày thường. 

Món ăn đặc sản ở miền Tây: Những ngày Tết, khô nhái chiên có thể làm thành món nhậu lai rai cho cánh mày râu

Sau những cơn mưa rào, bà con lại chuẩn bị đèn soi, vợt để đi bắt nhái. Lúc này những con nhái đồng bắt đầu chui từ trong hang ra để kiếm mồi. Những con nhái cơm mình nhỏ thường được bà con ưu tiên vợt trước. Chúng thường có thịt săn, chắc hơn. Vùng Đồng Tháp, An Giang là những nơi có lượng nhái đồng nhiều nhất. Mỗi đêm bà con có thể bắt được từ 10-15kg nhái tươi.

Để làm nhái khô, khâu làm sạch vô cùng quan trọng. Người dân ở đây phải rửa kỹ bởi chúng có tập tính sống ở ruộng đồng tự nhiên, ăn tạp nên khả năng mang mầm bệnh và ký sinh trùng. Hơn nữa, nếu làm không sạch lúc phơi khô sẽ có mùi khó chịu, ảnh hưởng đến hương vị của khô nhái. 

Sau khi rửa sạch, khô nhái được đem ướp với ớt, tiêu, muối và các gia vị khác cho thấm đều khi mang phơi. Nhái khô đạt tiêu chuẩn là có màu sắc vàng óng chứ không bị sậm hay ẩm. Khi ngửi có mùi thơm.

Khô nhái chế biến rất dễ. Có thể chiên giòn, chiên bơ tỏi, chiên mắm, nướng than hoa rồi chấm tương ớt. Khi ăn có vị ngọt ngọt, cay cay, mặn mặn, béo béo, giòn giòn rất riêng. Ngoài ra, theo các chuyên gia dinh dưỡng, khô nhái rất tốt cho sức khỏe. Nó chứa hàm lượng đạm, canxi khá lớn giúp hệ xương chắc khỏe. Đồng thời làm cơ bắp dẻo dai hơn.

Vì độ nổi tiếng của mình, món "vũ nữ chân dài" này giờ được đưa vào thực đơn của các nhà hàng lớn. Các đầu bếp chuyên nghiệp biến tấu thêm với món: "vũ nữ chân dài chiên nước mắm", "vũ nữ chân dài cháy bơ tỏi". Giới thực khách thượng lưu sẽ phải trầm trồ về mùi vị độc đáo và đậm chất Nam bộ này.

Khô nhái được dùng chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như: khô nhái chiên giòn ăn kèm dưa chua và tương ớt, khô nhái chiên bơ tăng thêm độ béo và thơm cho món ăn hay khô nhái chiên nước mắm vừa thơm vừa đậm vị khiến ai nấy nhìn vào cũng đều muốn ăn. Để ăn kèm với món khô nhái đặc biệt này, thực khách cần phải chuẩn bị một chén mắm me thật xuất sắc để có thể thưởng thức vũ nữ chân dài một cách tròn vị nhất. Khô nhái giòn giòn dai dai ăn cùng mắm me khiến ai cũng thích thú trước món ăn độc lạ nhưng lại đặc biệt này.

Nhái không phơi đủ nắng thường có mùi ngai ngái, khó ăn. Còn phơi quá nắng khô sẽ mất vị ngọt. Kích cỡ càng nhỏ, giá thành khô càng cao. Loại thượng phẩm thường được gọi là nhái "cơm", số lượng 900-1000 con mới đạt 1kg, màu sắc loại này vàng óng ả chứ không bị sậm hay ẩm. Khi chiên lên có mùi thơm, giòn, ngọt thịt.

Điểm đặc biệt của nhái "cơm" là chỉ sống tự nhiên và chỉ có vào mùa mưa. Có thời điểm, giá thành của chúng tăng lên hơn 800.000/kg, được người dân thành phố săn mua làm quà biếu Tết. Nhái thành phẩm được đóng gói, hút chân không hoặc cất trong ngăn mát tủ lạnh.

*