Nhường nhau làm... hộ nghèo

Dù đánh giá mục tiêu giảm nghèo giai đoạn 2005-2012 đều vượt so với mục tiêu đề ra, nhưng tại cuộc họp của Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội ngày 23.4, nhiều đại biểu đã thực sự lo ngại về tính bền vững khi tỷ lệ tái nghèo cao, cận nghèo lớn vì một số nơi... không muốn thoát nghèo.

Đầu tư dàn trải gây lãng phí

Thảo luận báo cáo về thực hiện chính sách pháp luật về giảm nghèo giai đoạn 2005-2012, các đại biểu đều cho rằng thành tựu giảm nghèo đã góp phần cải thiện đời sống người dân, đảm bảo an sinh xã hội. Tuy nhiên, công tác giảm nghèo vẫn còn nhiều hạn chế.

Lấy ví dụ từ thực tế ở địa phương, bà Nguyễn Thị Phúc, đại biểu QH tỉnh Bình Thuận cho hay: “Việc xây dựng các công trình hỗ trợ cho các xã nghèo là cần thiết nhưng nhiều nơi làm không hiệu quả. Có nơi xây dựng chợ, dân không vào, buôn bán ế ẩm. Một thời gian sau, chợ lại sửa thành hội trường xã. Ở một nơi khác, khi xây dựng điểm văn hóa xã không gần khu dân cư nên sinh hoạt rất ít. Đây là những điểm hạn chế cần có giải pháp tính toán phù hợp”.


Trả lời câu hỏi vì sao người dân vẫn nghèo trong khi chính sách, tiền bạc vẫn đổ cho chương trình giảm nghèo, ông Nguyễn Tấn Tuân- đại biểu QH tỉnh Khánh Hòa lý giải: Vì chính sách, pháp luật giảm nghèo vẫn chưa thực sự đến với người dân. Họ không có đất sản xuất, không có nước cho sinh hoạt, sản xuất, hồ xây xong nước vào không được, thủy điện xây xong nước không đến ruộng.

Về điểm này, ông Bùi Sỹ Lợi- Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của QH cũng lưu ý đại biểu QH các địa phương cần giám sát chặt chẽ chính sách xóa đói giảm nghèo, giám sát việc địa phương xây dựng chợ nhưng không ai đến họp; làm đường không người dân nào đi.

Còn trông chờ, còn ỷ lại

"Tôi đi giám sát ở 6 tỉnh, đa phần thấy mô hình xóa đói giảm nghèo đều do từ trên áp đặt xuống, chỉ đạo từ trên xuống. Có chương trình đề án thực hiện bài bản, nhưng xuống dưới không có cán bộ chỉ đạo, chỉ huy nên đành vứt đó. Có làng, đào tạo nghề cho 20 người thì đều đào tạo 20 thợ sửa xe máy, trong khi cả làng chỉ xấp xỉ chục chiếc xe máy. Nếu triển khai thế thì làm sao xóa đói giảm nghèo giúp dân”. Ông Bùi Sỹ Lợi

Băn khoăn trước con số điều tra về giảm nghèo, một đại biểu tỉnh Quảng Nam kể câu chuyện từ thực tế: “Theo báo cáo, một gia đình ở địa phương nhờ sự hỗ trợ của Nhà nước nên đã xóa đói, giảm nghèo. Thậm chí, gia đình này có 20 con bò. Thế nhưng, khi chúng tôi đến giám sát kiểm tra, họ đưa bò đi chăn. Hóa ra cũng có bò nhưng chỉ có 1- 2 con thôi”.

Theo ông Bùi Sỹ Lợi, đây không phải là trường hợp cá biệt, khảo sát tại một tỉnh miền núi cũng xảy ra tình trạng tương tự. Ông Hoàng Văn Thượng- đại biểu QH tỉnh Cao Bằng cho rằng, công tác xóa đói giảm nghèo nhất là ở vùng dân tộc, miền núi vẫn chưa chuyển biến tích cực, đồng bào còn ỷ lại. Có những vùng mấy chục năm nay đều phải cứu đói. “Thực tế là như vậy mà sao lại bảo công tác xóa đói giảm nghèo đang tốt lên”- ông Thượng đặt vấn đề.

Ông Bùi Sỹ Lợi, lưu ý hiện có sự chồng chéo đan xen giữa các chính sách giảm nghèo nói chung và chính sách giảm nghèo cho đồng bào dân tộc. Đây là vấn đề tạo ra tư tưởng ỷ lại, trông chờ của một bộ phận nhân dân. Nếu không khắc phục, giảm nghèo không bao giờ bền vững, sản xuất không bao giờ trở thành hàng hóa.

Theo ông Nguyễn Trọng Đàm - Thứ trưởng Bộ LĐTBXH, một số nơi còn tái diễn nghèo luân phiên. Hộ này vài năm nghèo rồi thì nhường cho hộ khác. Hoặc có hộ không nghèo, nhưng có con đi học đại học thì được xét cho vào hộ nghèo. Đó là chuyện có thực. Vì vậy, cần phải thiết kế lại chính sách giảm nghèo để làm sao cho việc xóa nghèo phải đi vào thực chất, tránh hình thức và bị các con số ru ngủ”.