Nỗ lực gỡ “thẻ vàng” IUU: “Soi” tàu cá có nguy cơ vi phạm từ bến

Vẫn còn tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài

Theo đại diện Tổng cục Thủy sản (Bộ NNPTNT), hoạt động khai thác thủy sản của ngư dân trong 7 tháng năm 2022 gặp nhiều khó khăn. 

Đến tháng 4/2022, dịch Covid-19 mới cơ bản được kiểm soát. Hoạt động khai thác trên biển trở lại bình thường. Tuy nhiên, giá nhiên liệu tăng cao khiến nhiều tàu cá phải nằm bờ. Giá sản phẩm khai thác không tăng nên nhiều tàu cá đi khai thác bị thua lỗ. Bên cạnh đó, tình trạng thiếu lao động nghề cá vẫn tiếp diễn. Các chủ tàu cá rất khó tìm lao động khi đi biển.

Thống kê của ngành chức năng cho thấy, tính từ đầu năm đến ngày 18/8, cả nước xảy ra 55 vụ, 86 tàu, 782 ngư dân Việt Nam bị nước ngoài bắt giữ, xử lý. Trong đó, một số tỉnh có tàu cá bị nước ngoài bắt giữ nhiều là Kiên Giang, Cà Mau, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Thuận, Bến Tre, Quảng Ngãi.

Quá trình theo dõi tàu cá Việt Nam vi phạm tại vùng biển nước ngoài trong 10 năm qua cho thấy, đa phần khi tàu cá vi phạm nguyên nhân chính xuất phát từ ý chí chủ quan của chủ tàu cũng như thuyền trưởng.

Đáng chú ý thời gian gần đây, diễn biến vi phạm có nhiều vấn đề phức tạp hơn. Có những tàu cá đã tháo thiết bị hành trình ra để vào tàu khác. Ngoài ra, có trường hợp chủ tàu mua một tàu cũ, đăng ký tại cảng, có lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, tuy nhiên, khi tàu đi đánh bắt vi phạm tại vùng biển nước ngoài lại là tàu khác. 

Đẩy mạnh tuyên truyền cho ngư dân

Để chấm dứt tình trạng tàu cá đánh bắt vi phạm vùng biển nước ngoài, trong những tháng đầu năm nay, lực lượng kiểm ngư đã thực hiện tuyên truyền cho gần 3.000 lượt ngư dân về thực hiện các khuyến nghị của EC, đặc biệt là vi phạm tại các vùng biển nước ngoài.

Đồng thời, lực lượng kiểm ngư cũng tiến hành tuần tra, kiểm tra ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật trên biển. Khoảng 30% tàu cá khi ra khơi có vi phạm pháp luật.

Nhiều lỗi vi phạm xuất hiện ngay từ khi tàu trên bờ như không có giấy phép khai thác, không có bằng thuyền trưởng... Đề nghị chính quyền các địa phương, các trạm biên phòng... kiểm tra chặt chẽ tàu cá trước khi ra khơi.

Với tàu cá nước ngoài, các lực lượng chức năng đã khoanh vùng đối tượng, phân tích đến từng nhóm nghề, từng địa phương, có những sự việc điều tra ban đầu, gửi hồ sơ phối hợp với cơ quan chức năng để điều tra, thu thập thông tin, đến tận thôn xóm yêu cầu trưởng thôn, chủ tàu lập hòm thư, viết thư cam kết, thành lập nhóm tố giác tội phạm nếu như có đường dây móc nối đi nước ngoài.

Thường xuyên bố trí tàu trực ở các vùng biển giáp ranh. Với việc tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên biển cũng như bố trí tàu trực ở vùng biển giáp ranh vừa ngăn chặn đánh bắt bất hợp pháp, vừa hỗ trợ ngư dân khi sản xuất trên biển.

Ví dụ, ở góc độ địa phương, các loại tàu từ 15m trở lên tại Bà Rịa-Vũng Tàu tập trung chủ yếu ở huyện Long Điền; tại Bến Tre tập trung chủ yếu ở huyện Ba Tri... Ở góc độ cơ cấu nghề, khai thác trái phép tại vùng biển nước ngoài chủ yếu rơi vào 3 nhóm nghề chính là nghề câu, nghề rê và nghề vây.