Nông dân ĐBSCL tin tưởng giải pháp của Bộ trưởng Đỗ Đức Duy sẽ ngăn chặn được nạn khai thác cát trái phép

Khai thác cát bừa bãi khiến dòng chảy thay đổi, gây ra sạt lở

Đặt câu hỏi tại Diễn đàn “Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam – Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường lắng nghe nông dân nói” diễn ra sáng 24/11, ông Nguyễn Văn Dẫn – hội viên nông dân ở quận Thốt Nốt (TP.Cần Thơ) hỏi: Hiện nay, nhu cầu khai thác tài nguyên cát phục vụ các công trình hạ tầng giao thông ở ĐBSCL là rất lớn. Tuy nhiên, việc khai thác cát bừa bãi sẽ khiến dòng chảy thay đổi, gây ra sạt lở. 

Chúng tôi xin kiến nghị ngành chức năng tăng cường việc quản lý, khai thác tài nguyên cát ở đồng bằng sông Cửu Long để vừa đáp ứng được nhu cầu phát triển các công trình giao thông vừa đảm bảo môi trường sinh thái vùng đồng bằng.

Trả lời hội viên nông dân Nguyễn Văn Dẫn,  Bộ trưởng Bộ TNMT Đỗ Đức Duy cho biết: Tôi hoàn toàn đồng tình với vấn đề đại biểu nêu ra, thực tế cho thấy, trong 13 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long thì chỉ có 09 tỉnh có nguồn cát sông (An Giang, Đồng Tháp, Tiền Giang, Tp. Cần Thơ, Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh, Hậu Giang, Sóc Trăng).

Trong đó chỉ có 02 tỉnh (An Giang, Đồng Tháp) có nguồn cát sông đạt chất lượng làm cát xây dựng và đắp nền cho cao tốc, còn lại 07 tỉnh thuộc hạ nguồn Sông Tiền và Sông Hậu (Tiền Giang, Tp. Cần Thơ, Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh, Hậu Giang, Sóc Trăng), thì cát lẫn bùn và mùn thực vật chiếm tỷ lệ cao, dẫn đến khối lượng cát đạt tiêu chuẩn làm vật liệu đắp nền, nhất là cho đường cao tốc rất ít.

Đồng bằng sông Cửu Long có địa hình thấp, nền đất yếu, là khu vực chịu tác động ảnh hưởng trực tiếp của biến đổi khí hậu, nước biển dâng, dẫn đến khả năng chịu đựng của các công trình trên mặt đất tại khu vực này có giới hạn thấp, đặc biệt là hệ thống đường giao thông, đường cao tốc, việc khai thác cát bừa bãi sẽ khiến dòng chảy thay đổi, gây ra sạt lở như đại biểu đã nêu. 

Trước thực trạng đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 23 quy định về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông, cụ thể hóa các chính sách trong quản lý, khai thác, sử dụng khoáng sản cát sỏi lòng sông bao trùm từ công tác quy hoạch, thăm dò, khai thác, vận chuyển, tập kết và sử dụng cát sỏi lòng sông, Bộ TNMT đã có nhiều văn bản đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tăng cường công tác quản lý, khai thác cát sỏi lòng sông.

Nội dung Nghị định đã quy định rõ hơn về trách nhiệm của người đứng đầu nếu để xảy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép; quy định cụ thể về trách nhiệm phối hợp của các địa phương, của lực lượng cảnh sát đường thủy đối với việc khai thác cát, sỏi trái phép nhất là ở vùng giáp ranh giữa các địa phương. 

Xử lý người đứng đầu nếu để xảy ra khai thác cát trái phép kéo dài

Theo đó, lãnh đạo Bộ TNMT cũng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố cần cương quyết xử lý người đứng đầu địa phương nếu để xảy ra hoạt động khai thác trái phép kéo dài, gây bức xúc dư luận; xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm, kể cả xử lý hình sự nếu có dấu hiệu tội phạm.

Cũng theo Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, đến nay, nghị định đi vào cuộc sống sẽ góp phần rất quan trọng để nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, chấn chỉnh các hoạt động khai thác và vận chuyển cát, sỏi lòng sông.

Người đứng đầu Bộ TNMT cho biết thêm, hiện nay, Bộ TNMT đang tiến hành thực hiện Dự án "Đánh giá tài nguyên khoáng sản, phục vụ khai thác cát biển, đáp ứng nhu cầu san lấp các dự án đường cao tốc và hạ tầng giao thông, đô thị vùng đồng bằng sông Cửu Long". Dự án kết thúc đi vào khai thác sẽ khắc phục tình trạng khan hiếm cát san lấp, cát xây dựng như phản ánh của cử tri. 

Đồng thời, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ TNMT cũng giao đơn vị chuyên môn tiến hành xây dựng Điều tra, đánh giá tiềm năng cát, cuội, sỏi lòng sông vùng Đồng bằng sông Cửu Long phục vụ phát triển bền vững kinh tế - xã hội với mục tiêu:

Một là đánh giá tổng thể tiềm năng tài nguyên cát, cuội, sỏi lòng sông vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Đánh giá và phân vùng nguy cơ tai biến địa chất (sụt lún, sạt lở bờ sông) do ảnh hưởng của các điều kiện tự nhiên và tác động của hoạt động khai thác cát, cuội, sỏi lòng sông gây ra khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Đề xuất quy hoạch thăm dò, khai thác cát, cuội, sỏi lòng sông bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Đề xuất phương án hợp tác với Hà Lan trong xây dựng hệ thống dự trữ và phân phối cát biển nhằm bảo đảm nguồn cung và ổn định giá vật liệu đầu vào.

Trên cơ sở các nội dung góp ý của các Bộ, ngành, Bộ TNMT đang giao các đơn vị chuyên môn rà soát, tiếp thu, hoàn thiện hồ sơ và sớm trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Cũng theo Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, về lâu dài cần tiếp tục triển khai có hiệu quả các quy định tại Nghị định số 23 của Chính phủ, triển khai đồng bộ các giải pháp sử dụng hợp lý, tiết kiệm nguồn tài nguyên cát sỏi lòng sông, tiếp tục nghiên cứu sử dụng các loại vật liệu thay thế cát sông, tiếp tục công tác điều tra, nghiên cứu, sử dụng cát biển để thay thế cát sông làm vật liệu xây dựng và san lấp, nghiên cứu sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

"Đối với các địa phương, cũng cần tuân thủ các quy định về quản lý, bảo vệ lòng bờ, bãi sông; Nghiên cứu, hướng dẫn, tổ chức thực hiện việc cấp phép hoạt động khoáng sản cát, sỏi lòng sông theo quy của Bộ trưởng Bộ TNMT", Bộ trưởng Bộ TNMT khẳng định.

Sau khi kết thúc diễn đàn "Lắng nghe nông dân nói", trao đổi với PV Báo điện tử Dân Việt qua điện thoại ông Nguyễn Văn Dẫn ở quận Thốt Nốt (TP.Cần Thơ) cho hay: Lần đầu được tham gia diễn đàn "Lắng nghe nông dân nói" và được kết nối, kiến nghị trực tiếp tới người đứng đầu Bộ NTMT, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam, tôi cảm thấy rất vui và phấn khởi.

Đánh giá về phần trả lời của Bộ trưởng Bộ TNMT, ông Dẫn khẳng định: Dù diễn đàn chỉ kéo dài có vài giờ đồng hồ nhưng các nội dung, thông tin, vấn đề mà các nông dân, đại biểu nêu ra đều rất thời sự, sát với thực tiễn hiện nay tại các địa phương.

"Các câu hỏi của bà con đều rất hay và phần trả lời của lãnh đạo Bộ TNMT, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam cũng rất ngắn gọn, đủ ý và đưa ra được các giải pháp cụ thể, căn cơ khiến người nghe rất thỏa mãn. Chúng tôi mong rằng, sau diễn đàn, chúng ta cần hành động ngay để giúp nông dân. Tại ĐBSCL, tôi rất mong với các giải pháp mà Bộ trưởng Bộ TNMT đưa ra sẽ ngăn chặn được nạn khai thác cát bừa bãi, trái phép và sử dụng nguồn tài nguyên hiệu quả, bền vững hơn", ông Dẫn chia sẻ thêm.