Nông dân Hải Dương phát triển nông nghiệp xanh, đánh thức tiềm năng đồng đất

Những mô hình hiệu quả của Hải Dương

Vải thiều vốn là đặc sản của mảnh đất xứ Đông, song có thời kỳ cây vải thiều bị người dân thờ ơ, bỏ rơi vì "điệp khúc" được mùa, mất giá. Thế nhưng thời gian gần đây, vải thiều Thanh Hà đã dần lấy lại vị thế, chiếm lĩnh các thị trường khó tính. 

Không những vậy, đặc sản này còn tạo dựng, khẳng định được thương hiệu với người tiêu dùng thông qua cách làm du lịch sinh thái. Người khai mở hướng đi này là vợ chồng chị Phạm Thị Liêm (ở thôn An Lão, xã Thanh Khê, huyện Thanh Hà).

Dưới bàn tay cần mẫn làm việc không biết mệt mỏi của vợ chồng chị Liêm, khu đồng hoang bèo tây giăng kín sau hơn 20 năm đã thành tiểu khu du lịch sinh thái Đồng Mẩn với điểm nhấn là vườn vải đỏ rực, trĩu quả đạt chuẩn VietGAP. Mỗi mùa vải chín, hàng chục nghìn du khách từ mọi nơi về đây tham quan, trải nghiệm, thưởng thức hương vị ngon ngọt của vải thiều Thanh Hà.

Để xây dựng mô hình nông nghiệp sinh thái kết hợp du lịch từ chính đặc sản quê hương bằng sự chăm chỉ, chị Liêm cho hay cần cù thôi là chưa đủ. 

Thấm thía nỗi vất vả của nghề nông khi bỏ ra nhiều mồ hôi, công sức nhưng kết quả thu về lại bọt bèo, chị Liêm mạnh dạn, táo bạo tìm hướng đi riêng. Thay vì sản xuất theo kinh nghiệm, thói quen, chị học hỏi kỹ thuật VietGAP nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả kinh tế của quả vải. Khi đã áp dụng thành công, chị lại nuôi mong ước được lan tỏa giá trị từ việc sản xuất xanh, sạch, an toàn tới cộng đồng.

Cùng với sản xuất sạch, từ năm 2015 chị Liêm bắt đầu cải tạo vườn tược, trồng hoa quanh lối đi để khu vườn bắt mắt, hấp dẫn hơn. Nhờ vậy, mô hình nông nghiệp tích hợp nhiều giá trị của gia đình chị được mọi người quan tâm, ủng hộ. Nhiều người cất công từ nơi xa tới mua vé tham quan, vui vẻ chấp nhận bỏ ra số tiền lớn hơn để được nếm thử vải thiều đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

Trang trại nuôi lợn của ông Nguyễn Đắc Viêm (ở xã Định Sơn, Cẩm Giàng) không chỉ có quy mô "khủng" mà còn được đánh giá là hiện đạt nhất Hải Dương với quy trình sản xuất đồng bộ, khép kín. Hiện nay, ngoài đáp ứng khoảng 50% lượng con giống bố mẹ cho các hộ chăn nuôi trong tỉnh, ông Viêm còn là bạn hàng tin cậy của nhiều chủ trang trại ở các tỉnh, thành phố lớn phía Bắc. 

Với gần 1.000 con lợn giống ông bà nhập khẩu từ các nước Mỹ, Bỉ, Canada, Đan Mạch… mỗi tháng ông Viêm cung cấp khoảng 500 con lợn nái và 2.000 con lợn thương phẩm. Khi dịch tả lợn châu Phi bùng phát, trang trại của ông cũng miễn dịch với căn bệnh nguy hiểm này. Để có kết quả này, ông Viêm đã nghiêm túc áp dụng bài bản quy trình sản xuất sạch.

Động lực thôi thúc ông Viêm xây dựng trang trại chăn nuôi khép kín, ứng dụng công nghệ cao là khi ông chứng kiến nhiều hộ phá sản vì nuôi lợn. Năm 2002, sau khi tốt nghiệp Học viện Nông nghiệp Việt Nam, ông Viêm đầu quân cho một doanh nghiệp sản xuất cám có tiếng trong tỉnh. 

Xuống từng hộ dân để tiếp thị sản phẩm, ông nhận thấy nhiều hộ thất bại trong nuôi lợn là do chủ quan, người chăn nuôi lệ thuộc quá nhiều các yếu tố bên ngoài mà thiếu chủ động trong sản xuất. 

Vì thế, năm 2012, ông quyết định nghỉ việc, theo đuổi làm kinh tế từ mô hình trang trại với kiến thức được học và đồng vốn ít ỏi. Không chỉ khắt khe về kỹ thuật chăn nuôi, trang trại của ông Viêm còn đi đầu ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất. 

Toàn bộ lợn giống đều được gắn chip nhằm xác định thể trạng của từng con, từ đó có những điều chỉnh phù hợp trong chế độ ăn uống, sinh hoạt. Lượng thức ăn được tính toán phù hợp với trọng lượng từng con để không lãng phí. Quá trình sinh trưởng, phát triển của lợn sẽ được lưu giữ trong hệ thống camera giám sát được lắp đặt xung quanh chuồng trại.

Tiếp tục phát triển nền nông nghiệp xanh

Phát triển nông nghiệp xanh tại Hải Dương không chỉ dừng lại ở các mô hình đơn lẻ mà đã tạo được sự lan tỏa lớn. Nông dân trong tỉnh không còn chạy theo năng suất, sản lượng mà đã chú tâm đầu tư cho chất lượng để nâng cao giá trị sản phẩm hướng tới sản xuất sạch, hữu cơ. Nông dân huyện Tứ Kỳ chính là điển hình như vậy khi luôn gìn giữ, bền bỉ khai thác những ưu đãi từ tự nhiên.

Từ những năm 1999-2000, nông dân ở những nơi có vùng đất bãi do phù sa sông Thái Bình bồi đắp của huyện Tứ Kỳ đã hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học ở vùng khai thác rươi, cáy tự nhiên ngoài bãi sông. Thời gian gần đây, người dân chấm dứt hoàn toàn với phương thức canh tác hóa học, chuyển sang làm hữu cơ để tạo môi trường thuận lợi cho rươi, cáy sinh sôi. Từ đó, sản xuất hữu cơ trở nên thông dụng và là yếu tố sống còn trong phát triển nông nghiệp ở địa phương này.

Vùng đất bãi sông Thái Bình được nông dân Tứ Kỳ quý hơn vàng khi cho giá trị sản xuất từ 400-500 triệu đồng/ha/năm. Nhiều nông dân chia sẻ rằng vùng đất bãi này giá trị sản xuất có thể tính toán được, còn giá trị thửa đất khó thể đong đếm vì ai cũng muốn gắn bó, không sang nhượng, mua bán. Nông dân canh tác thuận tự nhiên, trồng lúa hữu cơ để dưỡng đất, cho rươi, cáy sinh sôi. Ngoài khai thác ngoài bãi, nông dân còn đưa nước dẫn dụ rươi, cáy phát triển trong đồng. 

Trên mảnh đất đó, nhiều nông sản mang đặc trưng riêng được vun đắp, xây dựng, trở thành sản phẩm OCOP tiêu biểu của cả tỉnh. Gạo hữu cơ, chuối hữu cơ, rươi, cáy tự nhiên của Tứ Kỳ được người tiêu dùng biết đến, nhắc đến nhiều hơn.

Trên nền tảng lợi thế sẵn có cũng như xác định vai trò của nông nghiệp là bệ đỡ vững chắc của nền kinh tế, tỉnh Hải Dương đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp thúc đẩy nông nghiệp phát triển. Theo đuổi mục tiêu tăng trưởng xanh để thực hiện Nghị quyết Đại hội đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020-2025, Hải Dương đã đưa nông nghiệp hàng hóa tập trung ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ trở thành 1 trong 4 trụ cột phát triển của tỉnh. 

Đồng thời, tỉnh ban hành Đề án "Phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030" nhằm tạo tiền đề gây dựng nền nông nghiệp xanh để vừa khai thác, vừa gìn giữ, bảo vệ tư liệu, điều kiện sản xuất.

Cùng với việc đề ra mục tiêu, Hải Dương ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ nhằm khuyến khích, tạo động lực cho các tổ chức, cá nhân phát triển nông nghiệp xanh. 

Tỉnh hỗ trợ người dân kinh phí phát triển sản xuất trồng trọt, chăn nuôi theo VietGAP, GlobalGAP, kiểm soát an toàn dịch bệnh. Không những vậy Hải Dương còn tích cực chuyển giao kỹ thuật, công nghệ, hướng người dân tới sản xuất tuần hoàn, hạn chế tác động tới môi trường.