NSND Minh Châu: "Nghệ sĩ Anh Thái là mối tình đầu của tôi trong bộ phim đầu tay"

Nghệ sĩ Anh Thái – nghệ sĩ thuộc lứa diễn viên điện ảnh khóa 1, thế hệ đầu đàn của điện ảnh Cách mạng Việt Nam vừa qua đời, để lại nhiều khoảng trống trong bạn bè, đồng nghiệp và khán giả mến mộ. Những kỷ niệm nào với nghệ sĩ Anh Thái nhắc nhớ bà về ngày xưa ấy?

- Năm 1977, khi vừa tốt nghiệp khoá 2 trường Sân khấu thì tôi được đóng với anh Anh Thái bộ phim nhựa đầu tiên "Bức tường không xây". Bộ phim do đạo diễn Khắc Lợi "cầm trịch", với sự tham gia của các nghệ sĩ Đoàn Dũng, Anh Thái, Ngọc Thu, Huy Công, Bùi Cường, Thẩm Hồng Phượng, Diễm Loan, Bạch Trà, Thanh Thủy, Lại Phú Cường…

"Bức tường không xây" kể câu chuyện tại một làng quê thời hậu chiến. Anh bộ đội Tuấn mới xuất ngũ và mong được giúp sức xây dựng quê hương mình. Thế nhưng Ông Đào chủ nhiệm lại tìm cách bòn rút xi măng phục vụ thủy lợi để xây nhà riêng và phân chia bừa bãi khiến ai nấy đều bức xúc. Trước tình cảnh này, anh Tuấn sẽ phải làm gì để giúp đỡ dân làng và triệt bỏ tư tưởng tham ô đã bắt đầu nhen nhóm trong đội ngũ lãnh đạo.

Trong phim tôi đóng vai Vân, yêu bộ đội Tuấn do anh Anh Thái đảm nhận nhưng không được đáp lại tình yêu vì anh yêu cô Thoa - một người phụ nữ đã có chồng con nhưng chồng hy sinh trong chiến trường. Hồi đó, mọi người trêu tôi là lần đầu biết yêu trên màn ảnh đã bị thất bại.

Tôi với anh Anh Thái cùng mọi người trong đoàn phim có rất nhiều kỷ niệm khi về Thái Bình thực hiện bộ phim này. Hồi đó, đất nước mới giải phóng, cơ sở vật chất và trang thiết bị làm phim rất thiếu thốn, thô sơ… nên việc quay được một bộ phim nhựa phải mất nửa năm trời. Trước khi vào quay, các diễn viên đều phải tập tành và làm quen với bối cảnh. Chúng tôi phải ra ruộng học cấy lúa, cuốc đất, tát nước… Đoàn phim lúc đó phải ở nhờ nhà dân, tự nấu nướng và sinh hoạt chứ không được như bây giờ.

Thời đó, tôi mới ra trường, còn non trẻ về cả tuổi đời lẫn kinh nghiệm nên khi biết được đóng phim với những nghệ sĩ đã có tên tuổi như anh: Anh Thái, Hoàng Dũng… là lo lắng lắm, phát sốt vì lo. Lo không biết có đóng được không, có bị chê cười không. Nhưng rất may, các anh đều là những nghệ sĩ rất thương đàn em, dìu dắt và nâng đỡ trong từng lối diễn.

Anh Anh Thái là người hiền lành, nhẹ nhàng và điềm đạm. Anh chỉ dạy cho tôi rất nhiều thứ khi bước vào quay. Thậm chí, thấu hiểu tình cảnh của lứa đàn em mới ra trường, các anh thường nhường cho chúng tôi chỗ ăn nghỉ tốt nhất. Sau bộ phim này, tôi với anh Anh Thái còn đóng với nhau một số phim truyền hình nữa nhưng quá lâu rồi nên tôi không nhớ tên phim. Dẫu vậy, lần nào làm phim cùng anh tôi đều anh chỉ bảo, hướng dẫn rất tận tình.

Trong mắt bà, nghệ sĩ Anh Thái là một người như thế nào?

- Thời còn công tác ở Hãng Phim truyện Việt Nam (số 4 Thuỵ Khuê, Hà Nội), tôi được phân về đoàn Sân khấu kịch điện ảnh chung với anh. Chúng tôi cũng đi diễn với nhau ở nhiều nơi và nhiều vở. Trong mắt tôi, anh Anh Thái là đàn anh thuộc diễn viên khoá 1 hết sức hiền lành, nhẹ nhàng, chân chất… Hồi đó, dù đời sống gặp muôn vàn khó khăn nhưng các anh chị rất đắm đuối với nghề và không bao giờ kêu khó than khổ. Đặc biệt, ai cũng tâm huyết với từng vai diễn. Từ khi tôi không còn ở Hãng Phim truyện Việt Nam nữa, anh em chúng tôi có gặp lại nhau dăm ba lần trong các cuộc gặp mặt kỷ niệm hoặc sự kiện của ngành điện ảnh. Mỗi lần gặp nhau chúng tôi đều hỏi thăm về cuộc sống của nhau.

Anh Anh Thái lớn tuổi rồi nhưng vẫn mê đóng phim lắm, ai mời vai nào anh cũng nhận và hết mình với từng vai diễn. Đa số các vai diễn của anh Anh Thái trên cả phim truyện điện ảnh hoặc truyền hình đều là những vai thứ chính. Hình như số anh không được may mắn khi rất ít duyên với vai chính. Kể cả phim "Chị Dậu", một phim để đời của anh thì vai anh Dậu mà anh đóng cũng là vai thứ chính.

Tuy nhiên, lối diễn xuất tự nhiên, gương mặt hiền lành và phong cách làm việc chỉn chu đã giúp anh có được nhiều vai ấn tượng. Tôi thích nhất là cách anh diễn các vai có số phận khắc khổ, vì lối diễn tự nhiên của anh rất phù hợp với dạng vai này. Anh cũng là một trong những nghệ sĩ có đài từ rất hay, giọng nói vang sáng, nhẹ nhàng.

Cách đây không lâu tôi vẫn nghe bạn bè và đồng nghiệp kể là anh vẫn tham gia đóng phim. Dù đã ngoài 80 nhưng anh vẫn đẹp lão với mái tóc dài và chòm râu trắng như cước, lại rất minh mẫn và dễ chịu nên người ta hay mời anh đóng các vai ông trong các phim truyền hình, phim ca nhạc…

Những nghệ sĩ thuộc thế hệ đầu đàn của nền điện ảnh Cách mạng Việt Nam như nghệ sĩ Anh Thái cứ thưa vắng dần… Điều này để lại trong bà những nỗi niềm gì?

- Hôm qua nghe tin anh qua đời mà lòng có chút thảng thốt. Thảng thốt vì thế hệ diễn viên khoá 1 – những người thuộc thế hệ cánh chim đầu đàn của điện ảnh Cách mạng Việt Nam cứ vơi dần đi. Các anh chị ấy hồi xưa là những "tượng đài" để chúng tôi ngắm nghía, soi rọi mà học tập. Nhiều anh chị là nguồn cảm hứng để chúng tôi nuôi dưỡng tình yêu với nghề. Qua bạn bè và đồng nghiệp thì tôi được biết anh Anh Thái bị tai nạn mấy hôm trước, được gia đình đưa vào Bệnh viện Việt Đức cấp cứu nhưng không qua khỏi.

Vẫn biết sinh lão bệnh tử là quy luật của vô thường nhưng mỗi khi nghe tin đồng nghiệp của mình ra đi, nhất là những người từng một thời gắn bó và có nhiều kỷ niệm tôi vẫn không kìm được nỗi buồn đau trong mình. Cầu nguyện cho anh được về thế giới bên kia thanh thản, nhẹ gót tiêu dao.

Cảm ơn NSND Minh Châu đã chia sẻ thông tin.