Quốc Tử Giám

Chỉ còn vài ngày nữa, kì thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập ở Hà Nội sẽ diễn ra. Nhiều phụ huynh, học sinh nô nức đến Văn Miếu - Quốc Tử Giám cầu may mong vượt vũ môn suôn sẻ.

Trong dân gian lưu truyền câu ca 'Tể tướng Lê Hy thiên hạ sầu bi, Tể tướng Quý Đức thiên hạ hưu tức' (hưu tức - có nghĩa yên nhàn).

Danh tiếng nho sinh Nguyễn Duy Thì, người làng phủ Tam Đới xưa, nay là thị trấn Thanh Lãng, huyện Bình Xuyên (tỉnh Vĩnh Phúc) vang xa đến mức, khi vua nhà Mạc còn trấn giữ kinh thành Thăng Long, nghe tiếng đã cho quan Thái Bảo nhà Mạc cưỡi voi về tận nơi để tỏ sự coi trọng...

Trong dân gian lưu truyền câu ca "Tể tướng Lê Hy thiên hạ sầu bi, Tể tướng Quý Đức thiên hạ hưu tức" (hưu tức - có nghĩa yên nhàn).

Tam Sơn, thành phố Từ Sơn (tỉnh Bắc Ninh) là đất địa linh nhân kiệt, nơi sinh ra và nuôi dưỡng nhiều nhân tài cho đất nước. Làng Tam Sơn (nay là phường Tam Sơn) nổi tiếng trong cả nước bởi truyền thống khoa bảng, hiếu học, nơi duy nhất trong cả nước có đủ tam khôi Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa và 22 vị đỗ đại khoa.

Theo sách “Đại Việt sử ký toàn thư”, Phạm Công Trứ là người làng Liêu Xuyên, huyện Đường Hào, nay là thôn Thanh Xá, xã Nghĩa Hiệp, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên. Năm 29 tuổi, Phạm Công Trứ đỗ đồng tiến sĩ năm 1628 và được giao giữ chức Thái thượng tự khanh Hàn lâm hiệu thảo

Tính đến năm 44 tuổi, Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính (làng Phù Chẩn, huyện Đông Ngàn, nay là xã Phù Chuẩn, TP Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh) 9 lần đi thi với ý chí bền bỉ, kiên định. Đến khoa thi năm Đinh Sửu, niên hiệu Dương Hòa thứ 3 (1637) đời vua Lê Thần Tông, Nguyễn Đức Chính khi đó đã 50 tuổi đi thi mới đỗ Trạng nguyên.

Trải từ triều Lê sơ, Lê - Trịnh đến Nhà Nguyễn; làng Kim Đôi (nay là phường Kim Chân, TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh) có 26 người đỗ tiến sĩ, chủ yếu tập trung vào hai dòng họ Phạm - Nguyễn hội tụ sinh sống và lập đền thờ, văn chỉ ở xóm Ngoài.

Trong số những người thầy của vua chúa Việt, không thể không nhớ đến tấm gương cao cả của nhà giáo lỗi lạc Chu Văn An, thầy giáo Nguyễn Doãn Cử - thầy dạy đáng quý của vua Hàm Nghi...

Qua hàng ngàn năm lịch sử, nhiều vị vua đã lên ngôi trong các triều đại phong kiến tại Việt Nam. Mỗi vua đều có những câu chuyện riêng và những kỷ lục “vô tiền khoáng hậu”.