Quy định 144 của Bộ Chính trị: Bước đột phá trong nhận thức và hành động của Đảng

Dân Việt đã trao đổi với các nhà nghiên cứu, chuyên gia để làm rõ những tư duy mới, tầm quan trọng của Quy định 144. 

Trong Quy định 144, có 5 điều quy định về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới. Trao đổi với Dân Việt, PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc - nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh)cho rằng, nội dung Quy định 144 được nêu một cách ngắn gọn, rõ ràng, mạch lạc, cụ thể, từ đó hướng dẫn cán bộ, đảng viên thực hiện. 

Xây dựng Đảng về đạo đức xuất phát từ thực tiễn trong công tác xây dựng Đảng. Liên hệ với thực tiễn thời gian qua, PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc thấy rằng, có rất nhiều cán bộ, đảng viên rất mẫu mực về đạo đức, nhưng cũng có không ít cán bộ, đảng viên suy thoái, tha hóa về đạo đức. Sự suy thoái về đạo đức là hiện tượng, vấn đề này phải được nêu ra và giải quyết mới làm cho đảng thực sự tiến bộ, trở thành đảng chân chính.

Theo PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc, lâu nay Đảng ta đã thẳng thắn nêu rõ một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống. Suy thoái về tư tưởng chính trị nghĩa là rời bỏ chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; còn suy thoái về đạo đức, lối sống cũng là hiện tượng rất lo ngại trong Đảng, vì vậy cần xây dựng Đảng về đạo đức để ngăn chặn sự suy thoái đó. Nếu không ngăn chặn vấn đề này sẽ dẫn tới tự diễn biến, tự chuyển hóa từ người cách mạng, người cộng sản chân chính thành những người đi ngược lại với lý tưởng của Đảng, gây hại cho cách mạng.

"Từ những phân tích nêu trên để thấy vì sao Đảng cần nhấn mạnh và cụ thể hóa xây dựng chuẩn mực đạo đức. Trước đây, chúng ta hay nói vấn đề này chỉ mang sự định tính, nay với Quy định 144 vấn đề đã được định lượng một cách cụ thể", PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc nói.

Nhắc đến thời điểm ban hành Quy định 144, GS.TSKH Phan Xuân Sơn cho rằng Quy định về chuẩn mức đạo đức cán bộ, đảng viên giai đoạn mới được ban hành "không phải sớm, cũng không phải muộn mà hoàn toàn phù hợp với tình hình hiện nay".

GS.TSKH Phan Xuân Sơn liên hệ với tình hình thực tiễn xử lý kỷ luật hàng loạt đảng viên, cán bộ cấp cao thời gian vừa qua vì những vi phạm quy định của Đảng, vi phạm quy định pháp luật của Nhà nước.

Còn PGS.TS Trần Viết Lưu - Ủy viên Hội đồng khoa học các cơ quan Đảng TƯ phân tích tình hình mới ở đây được hiểu là: Trước bối cảnh thế giới và trong nước đan xen thời cơ và thách thức, đòi hỏi Đảng Cộng sản Việt Nam phải vươn tầm hơn nữa, vững tay lái, đưa con thuyền cách mạng bứt tốc ở chặng đường nước rút, hướng tới thực hiện thắng lợi 2 mục tiêu thế kỷ của cách mạng Việt Nam vào giữa thế kỷ XXI.

Theo PGS.TS Trần Viết Lưu, Quy định 144 không đơn thuần là sự cập nhật quan điểm chỉ đạo triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII về công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị, mà còn là sự phát triển, bổ sung và hoàn thiện tư tưởng Hồ Chí Minh, hệ thống quan điểm của Đảng về công tác xây dựng Đảng trong tình hình mới. 

"Đây cũng sẽ là căn cứ chính trị để chuẩn bị tốt công tác nhân sự phục vụ Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2025-2030, tiến tới Đại hội XIV của Đảng", PGS.TS Trần Viết Lưu nhận định.

PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) phân tích kỹ hơn về khía cạnh "đạo đức" nêu trong quy định 144. Theo đó, Quy định 144 là cụ thể hóa nội dung xây dựng Đảng về đạo đức mà Đại hội XIII của Đảng đã nêu.

Cụ thể, Đại hội XIII của Đảng xác định: Trong những năm tới phải đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh hơn nữa xây dựng chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Trong đó, xây dựng Đảng về đạo đức là "nền tảng", là "cái gốc" cho Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng.

"Khái niệm xây dựng Đảng về đạo đức có thể nói rất mới. Trước đó tại mấy Hội nghị Trung ương của nhiệm kỳ trước cũng đề cập việc xây dựng Đảng về đạo đức, đến Đại hội XIII Đảng đã cụ thể hóa", PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc nói.

Vì sao cần phải xây dựng Đảng về đạo đức? Theo nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, đây là yêu cầu khách quan của một Đảng cách mạng chân chính. Bác Hồ từng nhấn mạnh "Đảng ta là đạo đức là văn minh", đây là luận điểm sâu sắc, nhất quán và xuyên suốt trong tư tưởng của Người về Đảng Cộng sản Việt Nam, là kết tinh những giá trị đặc sắc của danh dự, sự đoàn kết, trí tuệ, bản lĩnh và trong sáng của mỗi đảng viên và tổ chức Đảng.

Xây dựng Đảng văn minh là khách quan và bắt buộc với một Đảng Cộng sản. Sinh thời, Lênin nêu ra khái niệm đạo đức cộng sản, nghĩa là những người cộng sản phải có yêu cầu tất yếu đó là phải xây dựng đạo đức, vấn đề đạo đức đó có khả năng cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới. Khái niệm đạo đức không chỉ bó hẹp trong khái niệm về lối sống hay mối quan hệ ứng xử với nhau, mà nó là vấn đề thuộc về hình thái ý thức xã hội.

"Một đảng chân chính thì phải có đạo đức, và vấn đề đạo đức thuộc hình thái ý thức xã hội. Đạo đức để cải tạo con người từ người xấu thành người có ích, người tốt. Xuất phát từ nhận thức như thế, Đảng ta đã đặt vấn đề cần xây dựng đảng về đạo đức, đây là vấn đề quan trọng nhất và đảm bảo bản chất khách quan, khoa học của một Đảng Cộng sản chân chính, tiên phong", PGS Phúc nói.

Quy định 144 để đảng viên tự soi, tự sửa mỗi ngày

Theo các nhà nghiên cứu, chuyên gia, Quy định 144 phải được đưa vào sinh hoạt Đảng, để nhắc nhở thường xuyên đối với cán bộ, đảng viên, giống như quy định Những điều đảng viên không được làm.

"Từ đó buộc mỗi cán bộ, đảng viên phải tự soi theo những chuẩn mực đạo đức đã nêu, xem những gì mình chưa đúng thì phải sửa chữa, vấn đề gì cần suy ngẫm, cần nhớ để tránh không vi phạm", PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc cho hay.

Theo đánh giá của PGS Phúc, Quy định 144 là cơ sở rất quan trọng hay nói cách khác đó là gương soi để cán bộ, đảng viên tự phê bình và phê bình, kiểm điểm, tự đánh giá xếp loại đảng viên. Mỗi cán bộ, đảng viên nói chung, đặc biệt là với những người giữ trọng trách lãnh đạo hằng ngày cần tự soi, tự sửa để theo đúng chuẩn mực đạo đức của người cách mạng trọng giai đoạn mới.

Tổ chức Đảng cũng dựa trên cơ sở này để đánh giá cán bộ, đảng viên. Việc đánh giá ngoài dựa trên trí tuệ, năng lực công tác của cán bộ, đảng viên thì phần rất quan trọng nữa là chuẩn mực đạo đức.

Nhắc đến công cuộc xây dựng và chỉnh đốn Đảng nhất là chống tham nhũng, tiêu cực thời gian qua, GS.TSKH Phan Xuân Sơn nhận định "còn có một số hạn chế". Nhưng những gì làm được, có thể khẳng định Đảng ta càng chống tham nhũng càng trong sạch, càng vững mạnh, nhân dân càng tin tưởng và đất nước càng phát triển.

"Hệ thống các quy định của Đảng thời gian qua đã được bổ sung, hoàn thiện rất nhiều, nhất là các quy định về kiểm soát quyền lực, quy định chống chạy chức, chạy quyền. Phương pháp, phương thức, lề lối làm việc và nhận thức trong hệ thống chính trị đang có những chuyển động theo đúng đường lối", GS. TSKH Phan Xuân Sơn trả lời Dân Việt.

Do đó, việc ban hành Quy định 144 là rất đúng thời điểm. Quy định 144 đã chắt lọc những nội dung cần thiết trong các quy định đã ban hành, để nhắc nhở cán bộ, Đảng viên về những hành vi vi phạm nhiều người mắc phải trong thời gian vừa qua để tự soi, tự sửa. 

(Còn nữa)