Quy trình bầu Chủ tịch Quốc hội như thế nào?

Tại Hội nghị Trung ương 9 (16-18/5), Ban Chấp hành Trung ương đã quyết định giới thiệu nhân sự để Quốc hội khóa XV bầu giữ chức Chủ tịch Quốc hội khóa XV, nhiệm kỳ 2021-2026.

Theo đó, Trung ương thống nhất rất cao giới thiệu ông Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội, để bầu giữ chức Chủ tịch Quốc hội khóa XV.

Theo quy định của Hiến pháp, Chủ tịch Quốc hội do Quốc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội. Chủ tịch Quốc hội chủ tọa các phiên họp của Quốc hội; ký chứng thực Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội; lãnh đạo công tác của Ủy ban thường vụ Quốc hội; tổ chức thực hiện quan hệ đối ngoại của Quốc hội; giữ quan hệ với các đại biểu Quốc hội.

Theo quy định của Đảng, chức Chủ tịch cần đảo đảm đầy đủ các tiêu chuẩn chung của Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng thời, cần có những phẩm chất, năng lực:

Có uy tín cao, là trung tâm đoàn kết trong Trung ương, Bộ Chính trị, trong toàn Đảng, trong Quốc hội và nhân dân.

Quyết liệt trong lãnh đạo, điều hành theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được phân công.

Có năng lực nổi trội, toàn diện trong các lĩnh vực công tác, nhất là trong việc hoạch định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và trong việc chỉ đạo thể chế hóa đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng về xây dựng pháp luật, giám sát thực thi pháp luật và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước; bảo đảm dân chủ, công bằng, công khai, minh bạch, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân và bảo đảm mọi quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân.

Hiểu biết sâu sắc hệ thống pháp luật của Việt Nam, pháp luật và thông lệ quốc tế. Có năng lực điều hành chất lượng, hiệu quả các phiên họp Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.

Đã kinh qua và hoàn thành tốt nhiệm vụ ở chức vụ bí thư tỉnh uỷ, thành ủy hoặc trưởng ban, bộ, ngành Trung ương; tham gia Bộ Chính trị trọn một nhiệm kỳ trở lên; trường hợp đặc biệt do Ban Chấp hành Trung ương quyết định.

Về quy trình bầu nhân sự Chủ tịch Quốc hội được Quốc hội thực hiện như sau:

Đầu tiên, đại diện Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình bày tờ trình về nhân sự đề nghị Quốc hộ bầu Chủ tịch Quốc hội. Theo quy định của pháp luật, ngoài danh sách do Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, đại biểu Quốc hội có quyền giới thiệu thêm hoặc tự ứng cử vào các chức danh Chủ tịch Quốc hội, người được giới thiệu ứng cử có quyền rút khỏi danh sách người ứng cử.

Tiếp theo, Quốc hội thảo luận, biểu quyết thông qua danh sách để bầu Chủ tịch Quốc hội. Tiếp đến Quốc hội thảo luận tại đoàn về bầu Chủ tịch Quốc hội. Tiếp nữa, một Phó Chủ tịch Quốc hội sẽ thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo kết quả, tiếp thu, giải trình ý kiến thảo luận tại đoàn về đề nghị bầu chức Chủ tịch Quốc hội.

Bước tiếp theo, Tổng Thư ký Quốc hội sẽ trình Quốc hội thông qua danh sách Ban kiểm phiếu. Tiếp đến Quốc hội tiến hành bầu Chủ tịch Quốc hội bằng hình thức bỏ phiếu kín.

Ban Kiểm phiếu làm việc và báo cáo kết quả kiểm phiếu. Quốc hội nghe trình bày dự thảo nghị quyết về việc bầu Chủ tịch Quốc hội; Quốc hội sẽ tiến hành thảo luận, biểu quyết thông qua nghị quyết bầu Chủ tịch Quốc hội.

Sau đó, Chủ tịch Quốc hội sẽ tuyên thệ.