Siu Black - Một ca sĩ “khác người” của showbiz Việt

Chị không hề đẹp như những nữ ca sĩ có thân hình siêu mẫu hiện nay, nhưng chưa một ai có thể nói là chị xấu. Bởi sự nhiệt tình của chị, sự yêu đời và tự tin của chị đã khiến người ta quên đi mọi điểm yếu ngoại hình của chị. Bởi giọng hát đẹp của chị đã khiến khán giả yêu thương chị mà không cần đòi hỏi bất cứ điều gì.

Chị là người con của dân tộc Ba Na – dân tộc hồn nhiên, phóng khoáng và nghệ sĩ nhất núi rừng Tây Nguyên. Chị có một giọng ca như thác đổ, có thể cuốn trôi mọi thứ theo cảm xúc âm nhạc của mình. Chị đã mang giọng hát Ba Na của mình đi khắp các vùng đất trên thế giới. Chị đã khiến người ta không thể nào quên về một giọng hát Tây Nguyên dường như không bao giờ lụi tàn....

Ngọn lửa Tây Nguyên không bao giờ cạn

Tôi đã nghe Siu Black hát từ khi còn là một cô bé sống ở vùng quê đồng bằng Bắc Bộ và từ đó đến giờ tôi chưa bao giờ hết ấn tượng bởi giọng hát đó. Sau này khi gặp chị, tôi yêu mến chị hơn bởi cả tính cách hồn nhiên, phóng khoáng và không chút toan tính của một nữ ca sĩ Tây Nguyên – cái tính cách mà sự nổi tiếng, những hư danh và những phù phiếm của thế giới nghệ sĩ không cướp đi được của chị. Chị và phong cách trình diễn sân khấu không giống ai của chị.

Ảnh từ internet

Chị và những tràng cười sảng khoái đôi khi khiến khán giả giật mình; Chị và những hành động không thể đoán trước trên sân khấu; Chị và hình ảnh người đàn bà không bao giờ biết toan tính ngoài đời - Tất cả những điều đó đã tạo nên thương hiệu của Siu Black - một thương hiệu giản đơn, không màu mè nhưng có sức mạnh bền vững hơn rất nhiều những chiêu thức PR của showbiz thời nay.

Siu Black sinh năm 1967, tại buôn Plengkinia, thị xã Kon Tum, tỉnh Kon Tum. Là cô con gái nhỏ bé của một gia đình giàu có, Siu Black đã có những năm tháng tuổi thơ được sống trong hạnh phúc, đủ đầy và sự chiều chuộng của bố mẹ. Đến bây giờ Siu Black vẫn nhớ mẹ chị là một người phụ nữ vô cùng đảm đang. Bà thường đi buôn chuyến từ Việt Nam sang Campuchia, rồi lại từ Campuchia quay về.

Sự tháo vát của bà đã đảm bảo cho gia đình chị một cuộc sống không mấy khi phải suy nghĩ như nhiều gia đình Tây Nguyên thời ấy. Nhưng số phận không mỉm cười với chị lâu. Năm Siu Black lên 10 tuổi, chị lần lượt mất đi cả cha lẫn mẹ.

Trở thành một cô bé mồ côi, cuộc đời của Siu Black bước sang một trang khác. Không còn ai chăm sóc, chị em chị phải chia nhau về sống trong sự bao bọc của họ hang. Thời gian đầu, Siu Black sống cùng ông bà, sau đó, khi ông bà quá già, chị lại sống cùng với người bác H’Níp của mình.

Gia đình bác vừa nghèo vừa đông con, cả nhà chui rúc trong một căn chòi bé tí mà mỗi lần ra ra, vào vào đều phải cúi rạp người xuống. Siu Black đã sống những năm tháng nghèo khó như thế suốt một chặng đường tuổi thơ và cả thời thiếu nữ của mình.

Cũng như những đứa trẻ khác trong gia đình, Siu Black cũng phải lên nương làm rẫy để phụ giúp bác lo cơm áo hang ngày Những người trong đoàn ca múa Tây Nguyên đến tuyển chọn chị đi hát ngày ấy có lẽ vẫn còn nhớ hình ảnh một cô bé Siu Black nhút nhát, xấu xí, đen đủi vừa từ trên nương trở về trong bộ quần áo Ba Na bạc phếch, rách rưới.

Khi đó không ai nghĩ, cô bé đó sẽ trở thành một trong những ca sĩ Tây Nguyên nổi tiếng nhất Việt Nam – người đã đem lại niềm tự hào cho người dân Tây Nguyên nói chung và người Ba Na nói riêng. Dù cuộc sống nghèo khó, vất vả, nhưng thời thơ ấu, ở trong ngôi nhà đó, chị đã được các bác coi như con cái ruột thịt, không một chút phân biệt hay đối xử. Chị bảo tất cả những người Ba Na quê chị đều thế. Đều chân thành, không toan tính, không so đo hơn thiệt.

Bác của Siu Black ngày đó rất nghèo, nhưng vì gia đình có truyền thống học hành nên lúc nào cũng bắt Siu Black phải học hành đến nơi đến chốn để thi đỗ đại học. Nhưng ngay cả khi Siu Black không đỗ đại học như kì vọng của gia đình, chị vẫn luôn nhận được sự yêu thương trọn vẹn từ những người thân của mình.

Cha mẹ mất sớm, nên chị em Siu Black đã có thức tự lập rất sớm để không phải trở thành gánh nặng cho mọi người. Khi Siu Black đến tuổi trưởng thành, chị gái chị đã bảo chị: “Cha mẹ mất sớm. Không ai có thể lo lắng cho cuộc đời em được nữa ngoài chính em.

Vì chỉ có cha mẹ mới có thể bao bọc em cả đời. Bởi thế, em hãy ra đi và chọn cho mình một con đường riêng, để tự lo lấy cuộc sống của chính mình”. Nhớ câu nói đó, nên suốt những năm tháng sau này, ngay cả khi cuộc sống khó khăn nhất, Siu Black cũng tránh không để ảnh hưởng đến những người trong gia đình mình.

Trong gia đình, người có ảnh hưởng đến Siu Black nhất có lẽ chính là bà ngoại của chị. Khi Siu Black nói với bà về nguyện vọng trở thành ca sĩ của mình, bà thở dài, không đồng ý cũng không phản đối. Bởi bà hiểu cái nghề đó vừa cần thanh, vừa cần sắc, mà cháu gái bà có giọng hát hay nhưng lại không có được nhan sắc rực rỡ làm mê đắm longf người.

Khi ấy, bà ngoại đã bảo chị rằng nếu cha mẹ mày còn sống, có lẽ mày sẽ không thành ra như thế này. Nhưng bà vẫn để Siu Black theo đuổi ước mơ của mình. Ngày có bài báo đầu tiên viết về mình, Siu Black mang về cho bà đọc, để bà thấy được những thành công đầu tiên trên con đường nghệ thuật của chị, dù những thành công đó vẫn chưa là gì so với con đường chị phải bước tới.

Khi cầm trên tay bài báo đó, bà ngoại chị vẫn không nói câu gì, không tỏ ra vui, cũng chẳng chút buồn rầu. Bà không biết tiếng Kinh và không hề có ý định nhờ ai đọc bài báo đó xem người ta viết gì về cháu mình. Nhưng sau đó, khi Siu Black đi rồi, bà lại lén cầm tờ báo đó mỉm cười rồi cắt riêng bài báo đó ra làm kỉ niệm.

Là người con của dân tộc Ba Na, nên ngay cả khi đã nổi tiếng, cái mà Siu Black vẫn luôn nhắc nhở mình đó là hai chữ: cội nguồn. Dù đi đâu, dù trở thành người như thế nào, dù cuộc sống đã trở nên sung túc hơn, Siu Black vẫn luôn luôn ý thức được mình là người con của Ba Na, là máu thịt của Ba Na, nên những âm hưởng Ba Na vẫn luôn cháy mãi trong tim chị.

Khi thành danh, được đi biểu diễn ở nhiều nước trên thế giới, những lúc chị cất tiếng hát là những lúc chị muốn giới thiệu hình ảnh về quê hương, đất nước, con người Việt Nam.

Nhưng khi trở về với Tây Nguyên, hát cho người dân tộc mình nghe, chị hát bằng cả trái tim, cả tình yêu của mình, hát như một đứa con nhỏ hát cho cha mẹ nghe để cùng tạo ra một ngôi nhà ấm cúng và rộn rã tiếng cười. 

Người Ba Na ở Kon Tum vẫn tự hào về Siu Black như một người con làm rạng rỡ cho Tây Nguyên. Mỗi lần chị trở về quê, là mỗi lần chị được đón chào trong sự yêu thương, trân trọng của người dân buôn mình, trong tình cảm chân thành, trong sangs và mộc mạc.

Sự thành công của Siu Black , sự mạnh bạo của Siu Black trên sân khấu và sự tự tin rất đặc trưng của Siu Black – đó là cách mà chị muốn truyền cảm hứng của mình cho những người Ba Na quê chị, để người Ba Na hiểu rằng họ không hề kém bất cứ người Ba Na nào trên dải đất Việt Nam này.

20 năm sau vẫn thế

Siu Black mê ca hát ngay từ khi còn là một cô bé cấp một. Từ nhỏ, chị đã có thói quen ca hát suốt ngày, dù khi đang làm việc nhà hay đang vất vả tra bắp ngoài nương ngô. Các cô giáo dạy Siu Black hồi đi học thường chọn chị vào các chương trình văn nghệ biểu diễn cho trường xem và vẫn khen Siu Black có giọng hát tiềm năng để trở thành ca sĩ. Ước mơ thành ca sĩ của Siu Black bắt đầu nhen nhúm từ đó. Nhưng chặng đường để đến với con đường của một ca sĩ nổi tiếng chưa bao giờ là dễ dàng đối với chị.

Năm 195, sau khi thi đại học không đỗ, Siu Black vào học tại trường Trung cấp Nghệ thuật Đắc Lắc. Người đầu tiên phát hiện ra chị là ca sĩ – giáo viên thanh nhạc Tây Nguyên Linh Nga Niekdam. Chính cô là người đã phát hiện ra Siu Black qua một cuộc thi âm nhạc quần chúng và động viên chị nên theo con đường nghệ thuật.

Những hôm đầu đi học thanh nhạc, nghe người ta luyện thanh, nghĩ mình không có khả năng, Siu Black đã định quay đầu bỏ về, từ bỏ ước mơ ca sĩ. Nhưng chính cô giáo Linh Nga đã lặn lội đến nhà động viên Siu Black tiếp tục kiên trì bởi cô tin vào khả năng của Siu Black.

Tài năng của Siu Black còn được một người khác nhận ra, đó chính là Nguyễn Cường – nhạc sĩ mà tên tuổi đã gắn liền với những sáng tác bất tử về Tây Nguyên. Lần đầu tiên Nguyễn Cường gặp Siu Black là khi Siu Black mới 17 tuổi. Ngày đó, hình ảnh cô gái Ba Na vừa đánh đàn ghita vừa hát đã chinh phục Nguyễn Cường. Khi ấy, Nguyễn Cường đã thốt lên: “Trong vòng 20 năm nữa, chắc chắn Tây Nguyên sẽ không có một giọng hát nào được như Siu Black”.

Và khi ấy, Nguyễn Cường đã tự nhủ, ông sẽ phải sáng tác những bài hát dành riêng cho cô gái Ba Na này. Siu Black kể, khi chị gặp Nguyễn Cường, chị vẫn hát chủ yếu là tiếng Ba Na, Ê đê và tiếng Anh nhưng chị gần như không hát được tiếng Kinh, hát chữ “cao nguyên” mà lại biến thành “cao nghiêng”.

Khi đó nhạc sĩ Nguyễn Cường đã nói “Em muốn trở thành giọng hát được khán giả cả nước yêu quý, muốn trở thành ca sĩ nổi tiếng, thì nhất định phải tập nói tiếng Kinh thật chuẩn”. Sau lần đó, Siu Black bắt đầu lao vào học tiếng Kinh, với ước mơ đưa giọng hát của mình ra ngoài mảnh đất Tây Nguyên.

Được một nhạc sĩ tài danh như Nguyễn Cường công nhận, nhưng một thời gian dài sau đó, Siu Black gặp không ít khó khăn ở Đoàn ca múa nhạc Đắc Lắc. Giọng hát chị không được công nhận ở đây. Những năm tháng bao cấp khó khăn đó tưởng như đã đánh gục chị.

Chị cùng chồng trở về Kon Tum, được ông Giám đốc Điện lực Kon Tum giao cho việc xây dựng phong trào văn nghệ ở đây. Chính từ những phong trào văn nghệ của ngành, mà con đường sự nghiệp của Siu Black bước sang một chặng đường mới.

Ngày đó, ông Giám đốc Điện lực Kon Tum Huỳnh Trung Hiếu là một người yêu văn nghệ. Ông tạo điều kiện cho Siu Black phát triển năng khiếu âm nhạc của mình đến nỗi dù là nhân viên của Sở điện lực, nhưng Siu Black hát nhiều hơn làm.

Nhiều lần ông giám đốc điện lực đã bị cấp trên của trách về việc đó, nhưng ông vẫn kiên quyết bảo vệ và ủng hộ chị, bởi ông tin chị là một con chim quý của núi rừng Tây Nguyên. Sau này, ngay cả khi đã chuyển về Đoàn ca múa dân tộc Đắc Lắc, rồi trở thành ca sĩ nổi tiếng, Siu Black vẫn coi đó là một ân nhân đối với sự nghiệp của chị.

Năm 1997, Siu Black ra Hà Nội tham dự chương trình ASEAN, chào mừng Việt Nam trở thành thành viên ASEAN. Tại đây, chị đã khiến bạn bè các nước sửng sốt, bang hoàng và vô cùng thích thú bởi giọng hát có một không hai của mình. Hình ảnh một cô ca sĩ Ba Na có phong cách rực lửa, trình diễn hết mình và có giọng ca như một thác nước hùng vĩ đổ xuống đã chinh phục tất cả khán giả. Sau đêm đó, chị được bình chọn là ca sĩ xuất sắc nhất.

Tên tuổi Siu Black bắt đầu trở nên nổi tiếng như cồn. Những bài hát về Tây Nguyên mà chị đã hát như “Em muốn sống bên anh trọn đời”, “Ly cà phê Ban Mê”, “Em hát thương ai” của Nguyễn Cường đã giúp chị chinh phục những khán giả khó tính nhất.

Siu Black cũng có không ít kỉ niệm dở khóc dở cười với cuộc đời ca sĩ của mình. Chị kể, lần đầu tiên về Sài Gòn đi hát, chị thậm chí không được anh bảo vệ cho vào nhà hát bởi không tin cái con bé quê mùa trước mặt mình lại là ca sĩ Siu Black được trưng tên to tướng trên băng rôn.

Đến lúc vào được hậu trường, chị loay hoay với một đống phấn son trên bàn, không biết trang điểm thế nào, để rồi sau một hồi, chị bước ra sân khấu với một gương mặt trắng bệch, môi đỏ chót và mắt đen sì, khiến khán giả cười nghiêng ngả.

Khi chị hát câu đầu tiên: “Em muốn sống bên anh trọn đời…để ngày ngày mặt trời say mê gọi núi..” chị đã phiêu một khoảng khá dài, rồi thấy cả khán đài im lặng. Lúc đó thì không phiêu được nữa, trong bụng đánh lô tô vì nghĩ khán giả sắp đuổi mình xuống. Nhưng sau khoảng lặng đó là những tiếng vỗ tay rào rào, những tiếng hú hét đầy khích lệ và hào hứng.

Kể từ đó, chị hát và biết sức mạnh của mình trên sân khấu, biết cái duyên của mình với sân khấu, biết cái khiến chị chinh phục được khán giả chính là giọng hát rực lửa và phong cách tự nhiên, không màu mè và không giống ai của mình.

Siu Black không có sắc vóc như những ca sĩ khác. Nhưng chị lại có sự tự tin mà không phải ai cũng có. Sự tự tin đó không phải là bẩm sinh của chị, bởi ngày bé, có lần chị đã ngồi bên dòng suối khóc, bởi nhận ra dù mình có giọng hát hay nhưng lại có một ngoại hình không mấy xinh đẹp. Khi đó có một người đã nói với chị, giọng hát của chị khiến chị xóa tan đi mọi khiếm khuyết ngoại hình.

Sau này, chị không bao giờ xấu hổ bởi vóc dáng quá khổ của mình trên sân khấu. Chị biến nó thành thương hiệu của mình, khiến mình trở thành một ca sĩ có “ấn tượng khó phai” trong lòng khán giả. Nó đã được thể hiện ngay cả khi chị trở thành thí sinh trong chương trình “Bước nhảy hoàn vũ” gần đây.

Chính vì Siu Black tự nhiên và quá hồn nhiên trên sân khấu, nên chẳng cần những chiêu trò PR trên báo chí, chẳng cần scandal, chẳng cần những mánh khóe này kia như phần lớn ca sĩ vẫn áp dụng, Siu Black vẫn giữ được tên tuổi của mình.

Trong giới nghệ sĩ ở Sài Gòn, Siu Black nổi tiếng là một ca sĩ hồn nhiên, không toan tính. Nó là những tính cách đặc trưng của người Ba Na. Những tính cách đó chị đã không bị cuộc sống giải trí làm ảnh hưởng. Chị sống đơn giản, vô tư, không tị nạnh, không chơi xấu người khác và chẳng bao giờ quan tâm đến tiền bạc.

Chị có thể kiếm được rất nhiều tiền, rồi tiêu hết ngay sau đó để giúp bạn bè, để tạo niềm vui cho mình hay để lo lắng cho gia đình. Chị không bao giờ lo lắng gì cho mình, nhưng đổi lại điều đó khiến chị lúc nào cũng có một phong thái trẻ trung hơn so với tuổi.

Hạnh phúc không trọn vẹn

Nhiều năm trước, Siu Black đã từng có một chuyện tình khiến nhiều người phải ngưỡng mộ, đó là chuyện tình giữa chị với người chồng cũ - chuyện tình giữa một chàng trai người Kinh với một cô ca sĩ Ba Na. Năm 1987, trong một lần đi diễn ở Campuchia, chị gặp một cầu thủ bóng chuyền hơn chị một tuổi, đang thi đấu cho đội bong chuyền của tỉnh Đắc Lắc. Họ cổ vũ cho nhau rồi yêu nhau ngay trên nước bạn.

Nhưng Siu Black là người Ba Na. Phong tục người Ba Na ngày ấy không cho phép lấy người dân tộc khác. Chị đã sợ bị làng phạt vạ đến nỗi bỏ trốn về Kon Tum. Nhưng cuối cùng tình yêu vẫn đưa họ lại với nhau. Vì yêu Siu Black, chàng thanh niên ấy đã bỏ cả tương lai, sự nghiệp để theo chị về Kon Tum sinh sống.

Họ đã có với nhau hai đứa con trai và một cuộc hôn nhân kéo dài 15 năm. Nhưng cuộc hôn nhân đã tan vỡ, bởi những lý do đã trở thành nguyên nhân mâu thuẫn chính trong các gia đình. Sống với nhau, điều khiến Siu Black buồn nhất là anh yêu chị nhưng lại không yêu gia đình chị. Người Ba Na lúc nào cũng gắn bó với quê hương, với gia đình.

Nhất là chị – một cô bé mồ côi cha mẹ từ bé – ý thức về ruột thịt lúc nào cũng mãnh liệt. Siu Black không chấp nhận được việc chồng chị yêu chị nhưng lại hững hờ, lạnh nhạt với gia đình chị. Mọi sự quan tâm của anh dành cho những người thân trong gia đình chị chỉ là “chiếu cố”. Điều đó khiến chị buồn và chênh vênh.

Sống cuộc sống vợ chồng, chị không thể lo chu toàn việc làm vợ, làm mẹ và cả sự nghiệp ca hát của mình. Ca hát đã ngấm vào máu thịt của chị, nên có những chuyến chị đi lưu diễn hang tháng không về, con trai thậm chí còn không nhận ra mẹ. Cái đó là cái anh không hài lòng về chị. Còn chị bị anh làm tổn thương bởi sự đa tình của anh, bởi trái tim có quá nhiều ngăn của anh. Ngày chị đang mang bầu, anh vẫn đi lại với những người con gái khác.

Chị yêu chồng đến nỗi bỏ qua những lời xì xào, bàn tán về chồng mà không chút nghi ngờ. Để khi biết sự thật rành rành thì lại để mình bị tổn thương vô cùng vì điều đó. Chị đã chịu đựng anh suốt cuộc hôn nhân kéo dài hơn 10 năm của họ.

Đã từng gọi anh trở về, tha thứ cho anh để giữ gìn mái ấm của mình, nhưng chỉ được một thời gian, anh lại tiếp tục đến với những người đàn bà khác. Cuối cùng, cuộc hôn nhân của chị tan vỡ, sau 5 năm trời vợ chồng chị sống ly thân.

Chị bảo thời gian ly thân dài như thế là bởi chị vẫn muốn trả lời câu hỏi về tình yêu của mình, vẫn hi vọng những bóng mây u ám sẽ qua đi và tình yêu sẽ trở lại. Nhưng khi hiểu mọi thứ đã chính thức tan vỡ, chị đã dứt khoát rời bỏ nó như một cách giải thoát cho cả hai, dù hiểu rằng đó là những khoảng trống không dễ bù đắp. Bây giờ chị đang hạnh phúc trong một tình yêu khác. Một tình yêu với người đàn ông có tâm hồn nghệ sĩ như chị.

Chị kể, sau vụ scandal “trên trời rơi xuống” với thí sinh Sơn Lâm trong cuộc thi Vietnam Idol, chị bị nhiều độc giả comment những câu ác miệng như “Siu Black cũng đâu có hơn gì: lùn, béo, xấu”. Người đàn ông của chị đã nói rằng: “Đúng là cô ấy lùn, béo, xấu, nhưng cô ấy là tình yêu của cả đời tôi”. Hơn 40 tuổi, sau cuộc hôn nhân đổ vỡ, trái tim chị như mềm ra trước những lời dịu dàng đó.

Chị đã đi qua những năm tháng yêu đương sôi nổi, đi qua những thất bại cay đắng trong hôn nhân để tự cảm thấy hài long với tình yêu này của mình – một tình yêu chưa tính đến ngày mai nhưng đủ khiến chị hạnh phúc.