Tắc gói 120.000 tỷ cho vay nhà ở xã hội: Doanh nghiệp và ngân hàng cùng kêu, "tại anh hay tại ả"?

120.000 tỷ đồng cho vay nhà ở xã hội: Doanh nghiệp "kêu" thủ tục vay lâu, xin giảm lãi suất

Thống kê từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho thấy, tính đến nay mới 28/63 UBND tỉnh gửi văn bản hoặc công bố trên cổng thông tin điện tử về danh mục dự án tham gia chương trình 120.000 tỷ đồng cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư, với 68 dự án.

Trong đó, một số tỉnh đã công bố nhiều dự án là Hà Nội (6 dự án), TP.HCM (6 dự án), Bắc Ninh (6 dự án), Bình Định (5 dự án)... trong 68 dự án thuộc 28 tỉnh, thành phố thì có 30 dự án có nhu cầu vay vốn, các dự án còn lại không có nhu cầu vay vốn do đã hoàn thành hoặc đã thu xếp nguồn vốn khác.

Trong số 30 dự án có nhu cầu vay vốn, các ngân hàng thương mại (NHTM) đã cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền khoảng 7.000 tỷ đồng.

Trong đó, có 10 dự án đã có nhu cầu giải ngân bao gồm 7 dự án cấp tín dụng cho chủ đầu tư, 2 dự án cấp tín dụng đối với người mua nhà và 1 dự án cấp tín dụng cho cả chủ đầu tư và người mua nhà.

Số tiền cam kết cấp tín dụng cho 8 chủ đầu dự án là 1.965 tỷ đồng, đã được giải ngân 640 tỷ đồng; và cam kết cấp tín dụng cho người mua nhà tại 3 dự án với số tiền 7 tỷ đồng, số tiền đã giải ngân là 6 tỷ đồng.

Cụ thể: BIDV đã giải ngân cho 03 chủ đầu tư dự án tại các tỉnh Phú Thọ, Thanh Hóa và Bình Dương với số tiền là 95,7 tỷ đồng.

Vietinbank đã giải ngân cho 01 chủ đầu tư dự án tại tỉnh An Giang với số tiền là 128,6 tỷ đồng và cho người mua nhà tại 01 dự án với số tiền là 0,4 tỷ đồng.

Agribank đã giải ngân cho 04 chủ đầu tư dự án tại các tỉnh Bắc Ninh, Quảng Ninh và Kiên Giang với số tiền là 415,7 tỷ đồng và cho người mua nhà tại 02 dự án với số tiền là 5,7 tỷ đồng.

Bên cạnh những kết quả đạt được, lãnh đạo NHNN cho biết trong quá trình triển khai vẫn gặp một số khó khăn, vướng mắc. Không chỉ do nguồn cung còn hạn chế, những vướng mắc về mặt pháp lý cũng là nguyên nhân dẫn tới các ngân hàng chưa có cơ sở để cấp tín dụng cho chủ đầu tư dự án.

Về phía người mua nhà, khách hàng mua nhà ở tại các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ bị ảnh hưởng do tình hình kinh tế, sản xuất kinh doanh khó khăn như: bị cắt giảm nhân sự, giảm lương do không có đơn hàng… dẫn đến nguồn thu nhập của khách hàng sụt giảm. Do đó, khách hàng hiện nay ưu tiên cho việc duy trì nhu cầu cuộc sống, chưa xem xét việc mua nhà trong thời điểm này.

Phát biểu tại hội nghị, đại diện Công ty cổ phần Đức Mạnh tại Đà Nẵng thừa nhận, thủ tục hành chính để xây và mua nhà ở xã hội còn nhiều vướng mắc. Lãi suất cho vay của gói 120.000 tỷ đồng còn cao (không thấp hơn lãi suất bình thường trên thị trường). Đối với các ngân hàng thương mại, hiện thủ tục vay vốn đang rất lâu vì phải trải qua quá trình thẩm định hiệu quả của dự án. Do đó, ông Nguyễn Tuấn Anh đề xuất nên bỏ qua quá trình này bởi đã là phát triển nhà ở xã hội thì dự án có hiệu quả, quy định rất rõ chủ đầu tư được 10% lợi nhuận trên tổng chi phí của dự án.

Đại diện Công ty cổ phần Đức Mạnh tại Đà Nẵng cho hay có cung thì mới có cầu, các thủ tục hành chính để xây và mua nhà ở xã hội còn nhiều vướng mắc, lãi suất cho vay của gói 120.000 tỷ đồng còn cao. Bởi, hiện mức lãi suất cho vay bình thường từ 8-9%, nhưng lãi suất của gói vay 120.000 tỷ đồng từ 7 -8,2%. Mức lãi suất này chênh lệch không lớn với mức lãi suất thông thường do đó ngân hàng xem xét giảm mức suất xuống thấp hơn nữa để doanh nghiệp mặn mà với việc vay vốn.

Trong khi đó, ông Vương Quốc Toàn, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Lan Hưng, doanh nghiệp chuyên làm dự án nhà ở xã hội lại kiến nghị, có thể nhích lãi suất cho vay với doanh nghiệp là chủ đầu tư dự án lên 9-9,5%/năm nhưng giảm lãi suất cho vay với người dân xuống 6%/năm để hỗ trợ người mua nhà.

Ông cho rằng, lãi suất cho vay của chương trình 120.000 tỷ hiện nay vẫn còn cao so với thu nhập và khả năng trả nợ của các đối tượng mua nhà ở xã hội. Cũng theo ông Toàn, thủ tục cho vay vẫn còn phức tạp, cần đơn giản hóa hơn.

Ngân hàng muốn cho vay nhưng khách hàng "chưa thèm giải ngân"

Trước những kiến nghị của doanh nghiệp, lãnh đạo của các ngân hàng tham gia chương trình cho vay này cũng bày tỏ những khó khăn, vướng mắc khi triển khai giải ngân gói tín dụng 120.000 tỷ đồng dành cho nhà ở xã hội. Lãnh đạo các ngân hàng đều khẳng định, ngân hàng đang mòn mỏi tìm khách hàng. Thậm chí, nhiều ngân hàng đã ký hợp đồng tín dụng với khách hàng với hạn mức tín dụng khá lớn, song khách hàng vẫn "chưa thèm giải ngân".

Ông Lê Ngọc Lâm, Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) khẳng định: Ngân hàng này rất muốn cho vay, luôn tìm kiếm và tiếp cận khách hàng để có thể giải ngân.

Với riêng gói 120.000 tỷ đồng, ngay khi Ngân hàng Nhà nước có văn bản chỉ đạo, BIDV đã triển khai đến toàn chi nhánh nhưng đến nay mới tiếp cập 8 dự án, phê duyệt 4 dự án và giải ngân hơn 96 tỷ đồng trong tổng số dư nợ 1.000 tỷ đồng. Một trong những nguyên nhân là do các doanh nghiệp muốn thực hiện dự án bằng vốn tự có trước, chưa muốn dùng đến vốn vay ngân hàng.

Tại Agribank, với dư nợ cam kết cho vay 2.500 tỷ, đến nay Agribank mới giải ngân 400 tỷ đồng. Theo bà Phùng Thị Bình, Phó Tổng giám đốc Agribank, một trong các nguyên nhân khiến gói 120.000 tỷ giải ngân chậm là nhiều dự án gặp vướng mắc về pháp lý, đối tượng mua nhà ở xã hội quá hẹp.

Riêng về vấn đề lãi suất như kiến nghị của doanh nghiệp, ông Nguyễn Hưng – Tổng Giám đốc TPBank khẳng định, ngân hàng tham gia chương trình 120.000 tỷ đồng này không vì lợi nhuận, mà do TPBank đã có kinh nghiệm tham gia gói vay 30.000 tỷ đồng giai đoạn 2016. Vì vậy, ông cho rằng, cơ quan quản lý nên xem xét. Ông dẫn chứng, gói 30.000 tỷ đồng trước đây, lãi suất 5%/năm là phù hợp với khả năng trả nợ gốc và trả lãi của người dân. Trong khi đó, với mức lãi suất của chương trình 120.000 tỷ đồng hiện nay là 7,5-8%/năm, ông Hưng cho rằng khá là cao.

Vì vậy, Tổng giám đốc TPBank kiến nghị cần có thêm một số hình thức hỗ trợ khác. "Chẳng hạn, gói mà hỗ trợ lãi suất 2 % đang "ế", Chính phủ cho phép chuyển đổi phần lãi suất đó sang hỗ trợ người vay mua nhà, lãi suất có thể giảm xuống còn 5,5%/năm thì trong khả năng trả nợ của rất nhiều người dân", ông nói.

Với ý kiến cho rằng, không cần thẩm định hồ sơ để rút ngắn thời gian triển khai vốn, ông Hưng khẳng định đây là yêu cầu bắt buộc, vì thế là quy định pháp luật phải thực hiện chứ không có chuyện là bỏ qua. Tuy nhiên, Tổng giám đốc TPBank khẳng định ngân hàng sẽ xem xét rút ngắn thời gian thẩm định, xử lý nhanh nhất có thể và cái nữa hầu hết khách hàng vay vốn mua nhà đều có tài sản đảm bảo nên sẽ được xem xét giải ngân nhanh chóng.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, Bộ Xây dựng đang đề nghị các địa phương báo cáo về việc thực hiện gói 120.000 tỷ đồng để tìm ra các khó khăn cùng tháo gỡ giải quyết. Đồng thời, Bộ sẽ trao đổi với Ngân hàng Nhà nước để rà soát xem trong quá trình vay vốn chủ đầu tư, người mua nhà gặp phải những khó khăn để cùng tháo gỡ.