Tác hại, cách nhận biết thịt có chất tạo nạc, chất tạo màu

Vừa qua, từ nhận định “sử dụng chất cấm trong chế biến thực phẩm, trong chăn nuôi diễn biến rất phức tạp, đang là vấn đề bức xúc, nguy hại cho sức khỏe người dân”, Chính phủ chỉ đạo các ngành liên quan, nhất là Bộ NN&PTNT, Bộ Công thương, Bộ Công an tăng cường kiểm soát phát hiện, ngăn chặn và điều tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì chuyển xử lý hình sự. 

Động thái trên xuất phát từ sự kiện đầu tháng 12 vừa qua, Bộ Y tế phát hiện Công ty TNHH hóa dược quốc tế Phương Đông nhập khẩu nguyên liệu Salbutamol nhiều hơn số lượng cho phép tới 200kg và bán Salbutamol cho đơn vị, cá nhân không được phép. Bộ Y tế đã yêu cầu các doanh nghiệp không nhập khẩu loại nguyên liệu này. Vậy, Salbutamol là gì? 

PGS.TS Lê Thị Hồng Hảo - Phó Viện trưởng Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia (Bộ Y tế) cho biết, Salbutamol được sử dụng để làm giảm co thắt phế quản trong các bệnh như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Salbutamol sulfate thường được dùng qua đường hít có tác dụng trực tiếp đến cơ trơn phế quản nên được sử dụng chủ yếu để điều trị co thắt khí quản cũng như bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính.

Ngoài ra, Salbutamol cũng được sử dụng trong sản khoa dưới dạng dịch truyền như là thuốc đỡ đẻ, làm giãn cơ mềm tử cung có tác dụng làm chậm sự đẻ non…

Lợi dụng tác dụng này nên người chăn nuôi đã cho vào thức ăn cho vật nuôi để tạo nạc thu lợi nhuận cao. Chất tạo nạc này thuộc nhóm β2-agonist (gồm các chất clenbuterol, ractopamin và salbutamol...), là các hợp chất tổng hợp phenethanolamine được sử dụng làm tác nhân để trị các bệnh về hô hấp trong y học. Các hợp chất này có cấu trúc tương tự với các dẫn xuất amine của catechol bao gồm dopamine, norepinephrine và epinephrine.

Nhân đây, PGS.TS Lê Thị Hồng Hảo cho hay, hiện trong dân còn đang dùng chất tạo màu vàng trong thực phẩm có tên vàng O. Tên hóa học của nó là Auramine O. Đây là chất nhuộm màu trong công nghiệp dệt, tan tốt trong nước, ethanol và cấm sử dụng trong thực phẩm.

Theo bà Hảo, khi sử dụng Salbutamol cho người, tác dụng phụ thường thấy nhất là run, lo lắng, đau đầu, rút cơ, khô họng và hồi hộp. Các triệu chứng phụ khác có thể bao gồm mạch đập nhanh, rối loạn nhịp tim, thiếu máu cục bộ cơ tim và rối loạn giấc ngủ và hành vi. Salbutamol dùng với lượng lớn sẽ gây hiện tượng tim đập nhanh, hệ thống thần kinh hưng phấn quá mức.

Khi con người ăn phải thịt có chứa các chất β-agonist sẽ gây ảnh hưởng bất lợi tới sức khỏe có thể tích lũy trong cơ thể gây hậu quả kéo dài hoặc dẫn tới gây nhiều triệu chứng xấu tới sức khỏe như: Huyết áp, tim mạch và có thể gây ung thư.

Chất vàng O cũng rất nguy hiểm với người. Nó gây dị ứng cho mắt, độc hại khi tiếp xúc với da, dị ứng cho da, dị ứng cho hệ hô hấp. Trong một số nghiên cứu, nó đã được cảnh báo có thể phá hủy ADN trong tế bào gan, thận và tủy xương. Bằng mắt thường chúng ta không thể nhận biết được chính xác thịt nào có chứa chất tạo nạc và vàng ô. Từ năm 2002, Bộ NN&PTNT đã cấm sản xuất, nhập khẩu, lưu thông và sử dụng một số hóa chất, kích thích tố trong chăn nuôi, trong đó có Salbutamol. 

Ảnh minh họa

Còn PGS.TS Lê Văn Thọ - ĐH Nông lâm TP HCM cũng cho rằng: Auramine O được dùng trong công nghiệp nhuộm sợi, da và giấy, cũng có thể được dùng để in ấn, tạo màu trong các loại mực. Ông khuyến cáo tuyệt đối không được dùng trong thực phẩm hoặc chất phụ gia trộn vào thức ăn cho người và động vật. Bởi theo những nghiên cứu trên động vật cho thấy, Auramine O gây ung thư ở chuột cống và chuột nhắt.

Như vậy, nếu chất Auramine O được trộn vào thức ăn cho gà hoặc pha nước nhúng gà sau khi đã giết mổ để tạo màu vàng hấp dẫn thì người ăn vào có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Thịt gà bình thường có màu da trắng hồng hoặc màu vàng chanh rất nhạt. Vì vậy, không nên mua những con gà đã làm sẵn có màu da bất thường.

Chỉ có sự tẩy chay của người tiêu dùng, thì người sản xuất thức ăn chăn nuôi hoặc người giết mổ mới không cố tình tạo màu bằng những chất không được phép sử dụng.