Thắng từ mùa vụ đến hợp đồng

Nguyễn Quốc Cường - Ủy viên Trung ương Đảng - Chủ tịch BCH T.Ư Hội NDVN Thứ bảy, ngày 21/02/2015 09:24 AM (GMT+7)
Năm 2014 - nông dân, nông nghiệp là điểm sáng của nền kinh tế Việt Nam; tuy nhiên vẫn chưa đủ “độ” làm giàu, xóa nghèo bền vững. Năm 2015, hoạt động của các cấp hội cần tập trung “Giúp nông dân tăng thu nhập”, phương châm hành động: “Giành thắng lớn mùa vụ đến hợp đồng”... 
Bình luận 0

Năm 2014, nông dân đã vui trở lại nhưng chưa đủ sức làm giàu

Nếu sụt giảm tăng trưởng nông nghiệp là đồng nghĩa với giảm thu nhập, giảm an sinh của người nông dân; không những giảm mức đầu tư cho sản xuất mà còn giảm cả sức mua máy, thiết bị kỹ thuật cho công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông nghiệp, sẽ khó giải phóng đôi vai, đôi tay người lao động nông thôn. Giảm thu nhập là nỗi sợ lớn của người nông dân, bởi nó lại đồng nghĩa với tăng mức nghèo, diện nghèo; là hàng ngày, mỗi bữa cơm ăn thiếu đi dinh dưỡng, là rét thêm khi trẻ em thiếu áo ấm tới trường; là nỗi lo của từng gia đình đến cộng đồng xã hội sẽ có tội phạm tăng lên. Nhìn rộng ra, giảm thu nhập là tăng bất ổn về kinh tế, xã hội và quốc phòng, an ninh quốc gia.

img

Chủ tịch T.Ư Hội Nông dân Việt Nam Nguyễn Quốc Cường (trái) thăm HTX nuôi cá lồng bè ở xã Thạch Hạ, TP.Hà Tĩnh (Hà Tĩnh).

Người nông dân cần gì? Giản dị thôi, thường ngày vẫn là: Ăn, mặc, ở, đi lại, nước sạch, học hành và chữa bệnh. Nông dân mong ước gì? Trước là được mùa, được giá, để xây nhà khang trang hơn, mở mang sản xuất, cho con học hành chu đáo, căn cơ, cho phòng khi bệnh trọng không phải đôn đáo đi vay. Sau là có tấm sổ lương hưu, tiền tiết kiệm, khi tuổi cao sức yếu không phải động tay xin tiền cháu, tiền con. Hạnh phúc của người nông dân là “Thoát nghèo, no đủ, làm giàu”, được “Ăn ngon, mặc đẹp, ở sang”. Làm cho nông dân giàu, sống hạnh phúc bắt đầu từ tư duy giá trị đến quyết tâm hành động?

Từ nhận diện rõ 3 điểm yếu cốt tử: Nông nghiệp còn nhỏ lẻ, phân tán. Nông sản chất lượng thấp, giá thành cao. Nông dân chưa chuyên nghiệp. Nguyên nhân có nhiều: Là do cơ chế chính sách đầu tư, quy hoạch vùng miền sản xuất; là thực hành khoa học, kỹ thuật – công nghệ trong nông nghiệp; là đào tạo nghề cho lao động nông thôn, là năng lực, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ trong guồng máy “tam nông”... Đảng, Chính phủ đã thấy rõ các vấn đề, đã có nhiều chủ trương, nghị quyết, chính sách tháo gỡ, thúc đẩy phát triển sản xuất, hỗ trợ hộ nông dân và một số vấn đề cơ bản về an sinh xã hội. Nhờ vậy năm 2014 này, nông nghiệp đã chặn đứng được đà suy giảm, tăng trưởng đã tăng trở lại, đạt mức 3,3%, xuất khẩu cán mốc 31 tỷ USD. Cơ giới hóa tăng nhanh ở các khâu làm đất, tưới tiêu, thu hoạch và sấy hạt chủ động...; chương trình xây dựng nông thôn mới, đã có 785 xã thành hiện thực. Năm 2014, nông dân đã vui trở lại, nhưng chưa đủ sức làm giàu.

Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới được 8 năm, nhưng không ít nhận diện vẫn “thức giấc mơ hồng”, say sưa với thành tích xuất khẩu đứng thứ 1,2,3... mà lãng quên “Vai trò người nông dân là chủ thể của quá trình phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới”. Nông dân đang trong thế kẹt của 2 nút nghẽn lớn là: Thu nhập thì thấp và bán hàng mà không định đoạt được giá thị trường. Nông dân sẽ mãi nghèo nếu những nút nghẽn ấy cứ như chiếc “mai rùa” đằng đẵng trên lưng. Nhìn và đánh giá như vậy, có thể “khắt khe”, nhưng đó là một sự thật hiện hữu, những rào cản như bức tường thành đang đòi hỏi cả “trí” và “lực”, cả quyết tâm và hành động để thực hiện thắng lợi Nghị quyết 26 của Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn”, với mục tiêu: Nông nghiệp là hiện đại; Nông dân là chủ thể và Nông thôn là mới.

4 nhóm giải pháp chính

Quan điểm


  Nông dân đang trong thế kẹt của 2 nút nghẽn lớn là: Thu nhập thì thấp và bán hàng mà không định đoạt được giá thị trường. Nông dân sẽ mãi nghèo nếu những nút nghẽn ấy cứ như chiếc “mai rùa” đằng đẵng trên lưng.  
Năm 2015, nhìn từ mục tiêu kinh tế “Tăng thu nhập cho nông dân”, thì hành động phải tập trung vào việc giúp nông dân “Được mùa – được giá”. Đó là bài toán khó, đòi hỏi cả một quá trình bền bỉ với bước đi đúng hướng, lựa chọn trúng nội dung, có trọng tâm, trọng điểm, có quyết định đột phá táo bạo trong đầu tư nguồn lực kinh tế - tài chính, hỗ trợ nông dân. Và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các nhà khoa học, doanh nghiệp... đồng tâm, hiệp lực dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và tinh thần vượt khó, sáng tạo... của nông dân với những chương trình hành động cụ thể để thực hiện thành công tái cơ cấu nông nghiệp:

 

- Trước hết là đổi mới tư duy tiếp cận “làm giàu, xóa nghèo”, hỗ trợ nông dân với 4 hoạt động chính: Thông tin tuyên truyền; đào tạo tập huấn; xây dựng và nhân rộng mô hình khoa học công nghệ tiên tiến; hoạt động về tư vấn và các dịch vụ khác để giúp cho hoạt động sản xuất của nông dân theo chuỗi giá trị hàng hóa. Việc đổi mới tư duy phải bỏ được nếp nghĩ: Nếu trước đây hoạt động sản xuất theo ngắn hạn hàng năm, thì nay phải đổi sang phương pháp hoạt động theo các chương trình, dự án sản xuất hàng hóa trung, dài hạn và dứt khoát phải căn cứ vào “tín hiệu” của thị trường. Các hoạt động trung và dài hạn này đều phải lấy nội dung, chương trình từ tái cơ cấu nông nghiệp để quy hoạch và xây dựng kế hoạch; không làm dàn trải theo mô hình nông hộ tách biệt cộng đồng, kể cả khu vực phát triển và vùng nghèo.

Quan điểm


  Tập trung giúp nông dân xây dựng thương hiệu nông sản chất lượng cao, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm theo chuẩn của quốc tế và khu vực, theo quy chuẩn của hợp đồng 
- Tiếp theo là tổ chức lại sản xuất theo hướng nâng quy mô và liên kết, nhằm vào việc phát triển các tổ, nhóm, hợp tác, gắn sản xuất với thị trường tiêu thụ, tức là khuyến cáo tuyên truyền nông dân, tập hợp và tổ chức nông dân tham gia kinh tế hợp tác, chuyển từ sản xuất kinh tế hộ phân tán sang nhóm cộng đồng và HTX. Trước đây, chúng ta đưa tiến bộ kỹ thuật, xây dựng mô hình trình diễn chỉ có 1 vài hộ biết, bây giờ phải làm cho cả cộng đồng biết, để tạo sự liên kết giữa nông dân với nông dân, nông dân với doanh nghiệp, nông dân với nhà khoa học và các đối tác khác trong chuỗi giá trị hàng hóa... mới đủ sức kéo doanh nghiệp vào cuộc. Trong nhiệm vụ và giải pháp này, cần thấu triệt một thực tế khách quan: Đối tác chính giúp nông dân “đi từ thắng lợi mùa vụ đến thắng lợi hợp đồng” là nhà khoa học - khoa học kỹ thuật – công nghệ để tạo ra năng suất, chất lượng và doanh nghiệp là người tìm kiếm, khơi thông, kết nối thị trường... Trong chuỗi liên kết hợp tác ấy – Hội Nông dân vừa là người đại diện, bảo vệ, vừa là người dẫn dắt, tham gia tổ chức thực hiện. Trong cơ chế thị trường, các đối tác chỉ đầu tư sản xuất, hợp đồng tiêu thụ thông qua tổ chức đại diện của nông dân như HTX, hội nghề nghiệp, Hội Nông dân và doanh nghiệp của nông dân. Không có kinh tế hợp tác thì không thể sản xuất hàng hóa và tiêu thụ nông sản theo hợp đồng.

 

- Đẩy mạnh việc tiếp thu và thực hành khoa học kỹ thuật – công nghệ vào sản xuất, bảo quản, chế biến, xây dựng thương hiệu thay đổi tiếp cận theo cách từng kỹ thuật đơn lẻ hiện nay sang cách tiếp cận theo gói kỹ thuật tổng thể, gọi là cách tiếp cận hệ thống. Trước đây, chúng ta tiếp cận kỹ thuật riêng thì bây giờ tiếp cận cả góc độ kỹ thuật và kinh tế. Trước đây, chủ yếu là hướng dẫn về ứng dụng kỹ thuật, tiến bộ kỹ thuật nâng cao năng suất. Bây giờ hoạt động sản xuất phải chỉ ra được nơi tiêu thụ sản phẩm cho nông dân. Qua đó, nông dân biết cách tìm hiểu thị trường ở đâu, sản xuất thế nào, bao nhiêu là vừa đủ? Trước khi họ tiến hành ứng dụng mô hình.

- Tập trung giúp nông dân xây dựng thương hiệu nông sản chất lượng cao, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm theo chuẩn của quốc tế và khu vực, theo quy chuẩn của hợp đồng. Trước hết, ưu tiên cho nông sản xuất khẩu chủ lực như: Gạo, cà phê, hạt tiêu, hạt điều, thủy sản và trái cây đặc sản của nông nghiệp nhiệt đới như: Dừa, vú sữa, chôm chôm, vải, thanh long, nhãn, sầu riêng..., để thâm nhập sâu hơn vào thị trường lớn, có giá trị lợi nhuận cao như Mỹ, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, New Zealand và Trung Đông. Hiện tại, nông sản Việt Nam mới có nhãn hiệu, còn thương hiệu quốc gia, quốc tế rất hiếm và quá ít. Khi giao thương với quốc tế nông sản không có thương hiệu cũng đồng nghĩa với không có hợp đồng.

“Nông dân ta giàu thì nước ta giàu. Nông nghiệp thịnh thì nước ta thịnh”. Muốn “Giàu” và “Thịnh” thì “tam nông” nước ta phải khắc phục cho được những mặt tồn tại và yếu kém vốn có từ bên trong sau nhiều năm tích tụ lại; phải chấp nhận thách thức mới trong năm 2015 - khi khối cộng đồng ASEAN được hình thành một thị trường chung có cạnh tranh quyết liệt. Do chủng loại hàng nông sản giống nhau, tâm lý và tập quán tiêu dùng giống nhau; nhưng hàng hóa nông sản Việt Nam bị hạn chế cả hình thức, mẫu mã, thương hiệu, chất lượng, đặc biệt là khâu vệ sinh an toàn thực phẩm. Về người nông dân, xét về trình độ, kỹ năng, cách tiếp cận thị trường, kỷ cương lao động... thì nông dân Việt Nam còn thấp, chưa ngang bằng nhiều nước trong khu vực. Vì vậy, nỗ lực hành động cho người nông dân, đưa người nông dân đến đích thiết thực nhất là “tăng thu nhập”; Hội Nông dân phải dẫn dắt nông dân giành thắng lớn mùa vụ đến hợp đồng!


Mời các bạn đồng hành cùng báo Dân Việt trên mạng xã hội Facebook để nhanh chóng cập nhật những tin tức mới và chính xác nhất.
Ý kiến của bạn
Tin cùng chuyên mục
Xem theo ngày Xem