Thi chuyển cấp, thi đại học: Đừng để xảy ra chuyện đau lòng từ áp lực học tập

Đừng xem nhẹ chuyện áp lực học tập

Chỉ cần gõ tìm kiếm trên mạng dòng chữ "học sinh tự tử vì áp lực", chỉ chưa đầy 1 giây đã xuất hiện hàng nghìn kết quả. Hàng loạt các bài báo với các tiêu đề như "học sinh trầm cảm vì áp lực điểm số", "báo động tình trạng học sinh chịu áp lực dẫn tới tự tử"… khiến nhiều người không khỏi giật mình. Nhiều bậc phụ huynh đâu biết rằng mình đang vô tình đặt áp lực lên vai con trẻ bằng sự kỳ vọng về thành tích, điểm số.

Theo một nghiên cứu của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp quốc tại Việt Nam, một trong những nguyên nhân chính khiến trẻ em Việt Nam bị rối loạn sức khỏe tâm thần là áp lực học tập. Ngày càng có chiều hướng gia tăng hiện tượng trẻ bị lo âu, trầm cảm, rối loạn cảm xúc vì học. Thời gian này cũng đã sắp tới các kỳ thi chuyển cấp, thi đại học… tình trạng áp lực thi cử với các em học sinh càng dễ xảy ra.

Chia sẻ với PV báo Dân Việt, bà Hoàng Thị Thu Nhiên, Trung tâm hỗ trợ cộng đồng Thu Nhiên Better Minds, cho biết áp lực cho con thường xuất phát từ tình yêu thương đi cùng kỳ vọng của cha mẹ. Không thể phủ nhận, tất cả những điều đó là cha mẹ mong cho con mình sẽ tốt hơn. Thế nhưng mong con tốt hơn lại hành động sai cách hoặc nhiều khi phớt lờ những cảnh báo về việc cần mềm dẻo với con (vì tin phải cứng rắn mới là cách giáo dục tốt). Sự yêu thương sai cách này dễ dẫn tới xung đột. Kỳ vọng quá lớn, muốn con vào trường này, trường kia vô tình bố mẹ tạo áp lực cho con, khiến con căng thẳng ở cả trường học và lẫn ở nhà.

Hệ lụy xảy ra khiến cho nhiều em gặp phải các vấn đề về tâm lý. Em Nguyễn Thu Hương, một học sinh ở Hà Nội cũng đã phải tìm đến trung tâm nhờ tư vấn. Đang học lớp 12 với ngoại hình xinh xắn, học lực tốt nhưng suốt một thời gian dài em không muốn đến lớp. Hương kể mình luôn thấy lạc lõng ở trong lớp, khổ tâm vì bị các bạn xì xèo. Trong khi đó, bố mẹ lại quá kỳ vọng về em. Khi cảm thấy không thể tâm sự được với ai, không ai hiểu mình, "giải pháp" mà Hương nghĩ đến là giam mình trong phòng. Kết quả học tập ngày của em một sa sút. May mắn sau khi đến trị liệu tâm lý, Hương đã bắt đầu có tinh thần tốt lên. Hương đến lớp không còn ngột ngạt, bắt đầu mỉm cười và không còn sợ ánh mắt của các bạn khác nữa.

Tuy nhiên, thực tế đã có nhiều câu chuyện đau lòng xảy ra. Dư luận từng vô cùng xót xa trước sự việc một học sinh THPT tại TP.HCM gieo mình từ tầng 4 xuống sân trường. Em đã để lại một bức thư tuyệt mệnh nói về áp lực điểm số, học tập…

"Hãy lắng nghe thật sự vấn đề con gặp phải"

Bà Hoàng Thị Thu Nhiên chia sẻ, để hóa giải áp lực cho con, trước tiên cần phải thay đổi từ chính các bậc làm cha làm mẹ. Bố mẹ hãy học cách nhìn áp lực ấy bằng một góc nhìn khác, không còn là tiêu cực, rằng con mình đã và đang rất cố gắng, ghi nhận sự cố gắng, tin tưởng con. Và bố mẹ hãy nói cho con biết điều đó. Việc nói cho con biết cha mẹ tin tưởng và ghi nhận con rất quan trọng.

Thứ 2, trường hợp các bạn đang thi cần phải nhận thức rõ ràng đâu là áp lực, những nỗi sợ đang có, đâu là niềm tin giới hạn về học tập, năng lực bản thân… Sau đó gỡ từng rào cản một để con tin vào chính mình có đầy đủ năng lực để làm.

Thay vì nói "con phải" thế này… hãy thay đổi bằng cách nói "con sẽ làm như thế nào để cải thiện?". Khi hỏi như vậy, các con có thể tự do chia sẻ những cách mà con có thể làm. Mỗi đứa trẻ có những năng lực khác nhau. Chúng có cách học, cách tư duy khác nhau nên sẽ tìm ra giải pháp, biết mình cần làm thế nào, cần thêm những sự hỗ trợ nào, nguồn lực từ đâu… Nếu có sự khích lệ tích cực của cha mẹ.

Không một bố mẹ nào không muốn điều tốt nhất đến với con. Tốt nhất bằng năng lực hiện tại của con chứ không phải tốt như bố mẹ mong muốn. Tạo áp lực chỉ khiến con khó đạt được kết quả hơn. Thay vì tạo áp lực hãy cho con sự tin tưởng như "mẹ tin là con…", "mẹ tin là con sẽ làm được", "Con đang có sự thay đổi, mẹ tin là con đã cố gắng rất nhiều và bây giờ để đạt cao hơn nữa, con nên làm… thì sẽ tốt hơn đấy"…

Với các bạn chuyển cấp từ tiểu học lên cấp 2, thi vào các trường điểm vẫn còn dễ uốn nắn. Chỉ cần cha mẹ động viên, tin tưởng ở con. Còn từ cấp 2 chuyển cấp lên cấp 3, đầu tiên là từ góc nhìn, suy nghĩ của cha mẹ, hãy cho con cảm nhận sự tin tưởng thay vì áp lực. Trong giao tiếp hãy thể hiện sự tin tưởng thật sự với con. Hãy lắng nghe xem thật sự vấn đề con gặp phải đang là gì, đừng ngắt lời khi con đang nói để xem con đang gặp khó khăn nào. Đâu là những khó khăn mà con thực sự nghĩ là đang khó khăn để tháo gỡ từng phần. Khi nói chuyện, cha mẹ tốt nhất cũng tránh ngồi cùng nhau.

"Cha mẹ cần phải hướng cho con nhận biết mục tiêu của cá nhân con muốn và cần làm những gì, con cần sắp xếp ra sao chứ không phải bố mẹ muốn. Để các bạn tự nhận thức, đang lo điều gì và những gì đang tạo ra áp lực. con thường sợ mình không đạt được kết quả mà bố mẹ và mình đang muốn. Hoặc là con cảm thấy học nhiều, quá mệt mà không có được sự ghi nhận của người thân dù đã làm quá sức, từ đó sinh ra bất mãn vì vẫn phải làm mà không hề vui vẻ", bà Hoàng Thị Thu Nhiên nói.