Thống đốc Bình: Ngân hàng đốt đuốc tìm DN để cho vay

* Tiếp tục cập nhật

Ngoài những chất vấn về thị trường vàng, người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước còn nhận được những câu hỏi liên quan tới việc xử lý nợ xấu, tăng trưởng tín dụng, vấn đề tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp (DN).

Thống đốc Nguyễn Văn Bình trả lời chất vấn trước Quốc hội ngày 13.11

ĐB Dương Hoàng Hương nêu câu hỏi: Nợ xấu và giải quyết nợ xấu, thực trạng và giải pháp xử lý, đề nghị Thống đốc cho biết.

Thời gian qua, NH có một số giải pháp, nhưng DN phản ánh vẫn khó tiếp cận vốn? Đề nghị Thống đốc cho biết giải pháp cải thiện?

ĐB Nguyễn Văn Tuyết: Tiến độ xử lý nợ xấu còn chậm. Tỉ lệ nợ xấu trong các lĩnh vực ra sao, nguyên nhân chính và giải pháp khắc phục, khi nào giải quyết xong?

ĐB Đàng Thị Mỹ Hương (Ninh Thuận): Nợ xấu NH tại ai, người cho vay hay người vay? Thống đốc có lỗi hay không, chịu trách nhiệm ra sao? Biện pháp xử lý các NH có nợ xấu ra sao? Phải chỉ ra mức độ liên quan của NHNN?

Việc tổ chức tín dụng đã dùng tín dụng để xử lý nợ xấu như thế nào, đề nghị công khai? Có xử lý một cách công bằng giữa các tổ chức tín dụng hay không? Có hay không yếu tố lợi ích nhóm khi chọn tổ chức tín dụng để xử lý nợ xấu?

Về xử lý nợ xấu, Thống đốc Nguyễn Văn Bình trả lời:

Thực trạng nợ xấu NH không phải bây giờ mới thấy mà từ 8.2011 đã thấy nguy cơ sẽ tăng lên nhanh, vì vậy đã xây dựng đề án tái cấu trúc NH, trong đó có nội dung thực trạng nợ xấu NH. Lần đầu tiên NHNN công bố tỉ lệ nợ xấu theo đánh giá của NHNN.

Như Mỹ vừa rồi năm 2008, họ đã phải chi rất nhiều tiền để xử lý, nhưng chưa khắc phục được. Về thực trạng nợ xấu, có 3 loại số liệu về nợ xấu tôi đã trình bày rồi. Theo số liệu của cơ quan quản lý Nhà nước sẽ có ý nghĩa nhất: Theo báo cáo của các tổ chức tín dụng 4,93%, còn theo NHNN là 8,82%.

Nợ xấu tăng liên tục tỏng những năm vừa qua, cả thời kỳ khi ta gặp khó khăn.

Để xử lý nợ xấu, về nguyên nhân có 5 nhóm: Tại các tổ chức tín dụng cho vay, các DN đi vay, cơ chế chính sách vĩ mô và phát triển ngành, môi trường điều kiện trong và ngoài nước, do công tác thanh tra giám sát trong nhiều lĩnh vực.

Có các nhóm giải pháp:

Thứ nhất, NH thương mại có trách nhiệm lớn nhất. NHNN có trách nhiệm về cơ chế chính sách và thanh tra giám sát. Có 5 loại bong bóng, trong đó bong bóng tăng trưởng tín dụng nằm trong số đó. Để xử lý, thời gian qua, hệ thống NH áp dụng nhiều biện pháp quyết liệt. Thứ nhất, các tổ chức tín dụng cơ cấu lại nợ với thời hạn, lãi suất phù hợp hơn với các DN. Sau 6 tháng, kết quả rất ấn tượng.

Nhìn chung, con số rất lớn: Tổng số nợ tới 30.6 là hơn 36.000 tỉ, đến 30.9, tổng số nợ đã được cơ cấu lại là cỡ 252.000 tỉ. Dư nợ tính dụng cỡ 2.700.000 tỉ, 252.000 tỉ cỡ 8%. Do vậy giải pháp này đã mang lại tác động lớn thời gian qua.

Nội dung thứ hai là bản thân các tổ chức tín dụng, dưới sự chỉ đạo , giám sát chặt chẽ, việc trích lập quỹ dự phong rủi ro được làm tốt. Riêng trích lập dự phòng mới là cỡ xấp xỉ 75.000 tỉ, từ đầu năm đã xử lý được 12.000 tỉ đồng trích từ quỹ này.

Đây là thời điểm các tổ chức tín dụng rà soát lại các khoản vay, chúng tôi có chỉ thị toàn bộ hệ thống phải quyết liệt trong vấn đề này, những tổ chức nào chưa trích lập dự phòng rủi ro thì chưa phân chia cổ tức. Như vậy có cơ sở để giải quyết nợ xấu.

Nợ xấu 4,93%, trong số đó hơn 80% có tài sản đảm bảo, trong số này có gần 57% được đảm bảo bằng BĐS. Số các TCTD trích 75.000 tỉ, cũng xấp xỉ hơn 2% nợ xấu. Với những thông số này thì nếu quyết tâm, chúng ta cũng làm cho nợ xấu không gia tăng thêm nữa.

Đã kiểm điểm lại năng lực tài chính của các NH thương mại và NHNN, khẳng định đủ nguồn vốn để làm điều đó. Nhưng thị trường BĐS phải làm tốt khâu tiêu thụ sản phẩm. Phải có người mua. Trước đây chúng ta phục vụ cho giới kinh doanh, đầu cơ, làm giá, còn giờ phải đưa được tới đúng người cần, người muốn mua. Giờ phải kết cấu lại giá, kết cấu lại xây dựng.

Chủ tịch QH nhắc Bộ trưởng trả lời quá dài, một ĐB đã mất tới 40 phút, yêu cầu Thống đốc Bình trả lời ngắn gọn hơn, đi vào trúng vấn đề và cụ thể hơn.

Thống đốc Bình trả lời tiếp: Một hộ gia đình muốn mua nhà thì chúng tôi có những gói hỗ trợ tín dụng. Phối hợp với Bộ Công thương, xây dựng, Tài chính, Kế hoạch đầu tư để giải quyết các vấn đề liên quan, với các chính quyền địa phương... để tháo gỡ nợ đọng xây dựng cơ bản (93.000 tỉ).

Về vấn đề giúp DN tiếp cận vốn: Đây là vấn đề rất quan trọng, về lãi suất, trong thời kỳ đầu năm còn cao vì ta mới giảm xuống 9% vào tháng 3, 4 vừa qua. Lãi suất cho vay có một độ trễ, từ 15.7, NHNN đã nỗ lực đưa lãi suất cho vay xuống.

Trước 15.7, dư nợ dao động cỡ 65 – 70%, nhưng sau 15.7, tỉ lệ này còn chưa tới 20%.

Xin giải trình thêm: Thanh khoản hệ thống NH dù đã được cải thiện nên lãi suất giảm, nhưng xin báo cáo thanh khoản của ta còn hết sức mỏng, bấp bênh vì năm 2011 tỉ lệ sử dụng vốn trong NH cao hơn 100%, dẫn tới thiếu thanh khoản, giờ tỉ lệ này còn 90 – 93%. Trong khi quốc tế chỉ sử dụng 60 – 70% để đầu tư vào những công cụ có tính thanh khoản cao.

Nên áp lực thanh khoản của mỗi tổ chức là rất lớn. Trong tổng số các TCTD VN thì hiện nay thường xuyên mỗi ngày có khoảng 50 TCTD có tỉ lệ sử dụng vốn cao hơn tỉ lệ huy động. Dù đã đưa lạm phát dưới 10%, nhưng rình rập của lạm phát trở lại không ít.

Do đó, riêng giải pháp lãi suất đã được được một số kết quả nhưng vẫn còn cao. Đang tìm mọi biện pháp hạ lãi suất. Đề nghị giữ lạm phát dưới 8%, năm sau tiếp tục đưa lạm phát xuống thấp nữa.

Về tăng trưởng tín dụng, Thống đốc Bình cho biết

Năm rồi tăng trưởng tín dụng hết sức khó khăn, đã lường trước. Phải tính cả hai phía.

Trước đây dễ dãi tăng trưởng tín dụng thì nợ xấu gia tăng. Giờ các NH khó khăn, nên đưa ra đồng vốn phải kiểm soát chặt chẽ. Trong khi đó, DN sau nhiều năm vất vả, tình hình tài chính cũng rất khó khăn nên hai bên rất khó gặp nhau. Còn với hệ thống NH, để tăng trưởng tín dụng mà an toàn, ai cũng mong điều đó.

Vì thế, phải cân đối được cả hai lĩnh vực: Không làm tăng nợ xấu, nhưng phải cho tín dụng tăng trưởng hài hòa.

Theo tôi, tăng trưởng tín dụng không phải nhất thiết tăng vào DN, mà có thể phát hành trái phiếu. Năm nay ta phát hành thành công trái phiếu với số lượng lớn: Cỡ 183.000 tỉ cỡ từ 6 – 7% tăng trưởng tín dụng. Số liệu tới 30.6, tăng trưởng tín dụng khoảng 3,36%, từ nay tới cuối năm sẽ được khoảng 5%.

Trả lời ĐB Mỹ Hương tại sao lại có nợ xấu quá lớn trong hệ thống NH TM và trách nhiệm của NH TM, Thống đốc lý giải

Vừa rồi NHNN đẩy mạnh hoạt động thanh tra, giám sát tại các NH TMCP nhỏ và yếu kém. Có nơi nói chỉ có nợ xấu từ 1 – 3%, nhưng khi kiểm tra, giám sát thì có tổ chức nợ xấu lên tới vài chục %. Như vậy rõ ràng trách nhiệm trước hết là của các TCTD.

“Đường cùng, NHNN sẽ buộc họ phải sử dụng vốn điều lệ, thậm chí bán tài sản để đi xóa nợ xấu. Chúng tôi sẽ kiên quyết xử lý những trường hợp vi phạm này”, ông Bình nhấn mạnh.

Về ý kiến ĐB hỏi về việc tháo gỡ khó khăn cho DN, ông Bình chia sẻ

“Vừa qua, tôi đã gặp gỡ nhiều DN trong cả nước (36 tỉnh thành), NH với DN như hình với bóng, ai cũng cần nhau. Tôi nhớ mãi, nhà tôi làm NH cách đây 30 năm, cha mẹ tôi cũng làm NH. Thường trước đây DN mang quà tới cho NH, nhưng khi tăng trưởng phát triển nóng thì NH mang quà cho DN nếu như DN phát triển tốt.

“Tôi nói quà chứ không nói là tham nhũng nhé”, Thống đốc chữa lại khiến hội trường cười rộ.

Chủ tịch Quốc hội ngắt lời: “Mang quà đi quà lại nhưng nhiều DN kêu vẫn không tiếp cận được vốn NH. Quà đi quà lại mà không cho nhau vay thì chết dở, Thống đốc giải thích rõ hơn giải pháp đi”.

Thống đốc Bình nói tiếp: Vừa qua đã có tới 252.000 tỉ đã cơ cấu lại nợ cho DN. Còn có DN nào đáp ứng được yêu cầu của NH, thậm chí hơi yếu tí, cứ mang đến đây. Với tư cách thống đốc, tôi sẽ chỉ đạo cấp vốn ngay. Chứ nhiều NH nói với tôi “anh ơi bọn em phải đốt đuốc đi tìm DN”.

“Với tinh thần chia sẻ cao nhất, chúng tôi cũng cố gắng làm. Khó khăn của DN là khó khăn của NH”, ông Bình nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội làm rõ lại: Ở đây, ý kiến của ĐB và Thống đốc chưa gặp nhau. Đồng chí xem có chuyện DN cần vay mà không vay được không. Còn nếu không có chuyện DN muốn vay của NH như Thống đốc nói thì không phải đâu.

Thống đốc đưa ra ví dụ: vừa rồi, làm việc tại TP.HCM, tôi thấy UBND TP.HCM rất có trách nhiệm, họ đi xuống từng phường, quận, kết hợp 3 bên, xem xét các DN có khó khăn cụ thể gì về vốn, giấy tờ, sổ sách... Tôi thấy hiệu quả cao, rất muốn nhân rộng trong cả nước.

Chủ tịch QH nhận định: Như vậy là phải phối hợp để tiếp tục tìm ra nơi cần vay, thế thì mới đúng NH – DN tuy 2 mà 1 chứ.

ĐB Đàng Thị Mỹ Hương cũng truy vấn thêm: Thống đốc chưa trả lời rõ về tăng trưởng tín dụng. Qua trả lời của Thống đốc thì thấy rất khó để cho DN vay. Vậy tiền NH huy động vào thì đi đâu. Điều kiện cho vay thì phải là khách hàng loại A, không có nợ xấu, vậy xin hỏi Thống đốc tìm đâu ra DN đó ở thời điểm này?

Ông Bình giải thích: Tôi nói thanh khoản mới cải thiện chứ chưa vững chắc. ĐB mà có điều kiện tới NHNN thì sẽ được giới thiệu bảng cân đối toàn ngành rất đầy đủ. Tôi xin trình bày: Năm rồi tăng trưởng huy động của ta là 14% (cỡ 400.000 tỉ), còn tăng trưởng tín dụng là 3,36% (80.000 tỉ).

NH đã mua 183.000 tỉ trái phiếu Chính phủ, cộng 80.000 tỉ tăng trưởng tín dụng là hơn 270.000 tỉ. hiện nay, NHNN còn phải hút bớt tiền từ các NH TM vì sợ lãi suất xuống thấp, chỗ đó cỡ khoảng 30.000 tỉ, cộng lại là trên 300.000. Các NH TM hiện dự trữ 50.000 tỉ, còn lại là tiền ký quỹ, giữ lại của các NH...

Do thời gian chất vấn buổi sáng đã sắp hết, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng yêu cầu thêm 2 ĐB đặt câu hỏi và đề nghị Thống đốc NHNN sẽ trả lời vào đầu giờ chiều.

Hai ĐB hỏi tiếp gồm có ĐB Nguyễn Thị Hồng Hà hỏi về việc NHNN định thành lập công ty quản lý tài sản để xử lý nợ xấu thì có phù hợp với chức năng của NHNN, có sợ lợi ích nhóm chi phối ?

ĐB Hoàng Thị Tố Nga (Nam Định) hỏi về chính sách và giải pháp của NHNN để cứu ngành chăn nuôi thủy sản trong điều kiện ngành này đang gặp vô vàn khó khăn hiện nay.

>> Theo dõi tiếp phần chất vấn Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình chiều 13.11 tại đây

H.P -  P.V