Thông tin nhiễm độc ở Rạng Đông: Quận có làm một đường nói một nẻo?

Hoàng Thành Thứ bảy, ngày 07/09/2019 10:57 AM (GMT+7)

Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân nói đã công bố, công khai kịp thời đến với nhân dân các kết quả kiểm tra về môi trường, nhưng người dân lại nói không nhận được thông báo…và đã làm đơn kiến nghị lên các cấp chính quyền và công ty Rạng Đông.

Chủ tịch quận nói công khai kịp thời…

Tại cuộc họp với các bên liên quan về vụ cháy tại Công ty cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông, phường Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân, TP.Hà Nội (Công ty Rạng Đông) do Chủ tịch UBND TP.Hà Nội Nguyễn Đức Chung chủ trì chiều 5/9, Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân Nguyễn Xuân Lưu khẳng định: “Lãnh đạo quận Thanh Xuân đã công bố công khai kịp thời với nhân dân. Kết quả đến đâu, chúng tôi công khai đến đấy và hoàn toàn tôn trọng ý kiến của cơ quan chuyên môn”.

Khu vực kho xưởng của Công ty Rạng Đông bị cháy ở sát nhà dân. (Ảnh: Thành An)

Ông Lưu cho biết, ngay khi vụ cháy xảy ra, xác định có khả năng liên quan đến hóa chất, quận đã báo cáo lãnh đạo TP, báo cáo Sở TNMT, mời Viện sức khỏe nghề nghiệp và môi trường (Bộ Y tế), lãnh đạo Sở Y tế về UBND quận họp vào sáng ngày 29/8 để bàn biện pháp xử lý môi trường.

Với các kết quả kiểm tra về môi trường được cơ quan chuyên môn đưa ra, lãnh đạo quận Thanh Xuân đã xin ý kiến lãnh đạo Thành ủy, UBND TP để "công bố, công khai kịp thời với nhân dân".

Tin liên quan

Người dân "vây" trụ sở Công ty Rạng Đông đòi chất vấn lãnh đạo

Độc hại từ vụ cháy Rạng Đông: Ai đang "vô trách nhiệm" với dân?

“Vì UBND quận Thanh Xuân không phải cơ chức năng về chuyên môn kể cả quan trắc môi trường và đánh giá môi trường, sức khỏe. Do vậy, khi có thông tin đến đâu, kể cả thông tin nhanh, địa phương cũng công khai chính thống, chắc chắn, nhanh nhất theo đúng quy định của Chính phủ, UBND TP là Cổng thông tin điện tử quận Thanh Xuân", ông Lưu nói.

Theo Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân, từ khi xảy ra vụ cháy đã thông tin theo giờ và đến nay đã có 5 bản tin công bố công khai của quận trên Cổng thông tin.

"Khi Cổng thông tin công bố, chúng tôi cũng quán triệt đến phường, tổ dân phố phổ biến đến người dân. Vào tối ngày 30/8 gần nửa triệu người truy cập Cổng thông tin điện tử quận và điều đó cho thấy, lượng quan tâm rất cao", ông Lưu thông tin.

Dân nói không nhận được

Tại khu đô thị 54 Hạ Đình – sát tường kho xưởng bị cháy của Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông, dẫn chúng tôi lên tầng hai, bà Chu Thị Cảnh – Bí thư Chi bộ tổ dân phố 24, phường Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân, TP.Hà Nội chỉ tay ra phía ngoài và nói “ở đây có thể nhìn thấy toàn bộ khu nhà xưởng bị sập đổ sau vụ cháy”.

Rất nhiều người dân phường Hạ Đình và Thanh Xuân Trung (Thanh Xuân, Hà Nội) đang phải chịu cảnh sống chung với môi trường độc hại sau vụ hỏa hoạn tại Công ty Rạng Đông xảy ra.

Theo bà Cảnh, sau khi xảy ra vụ cháy, người dân chưa nhận được thông báo từ cơ quan chức năng để bảo vệ sức khỏe, phòng chống độc. Thông tin chủ yếu cập nhật, tìm hiểu qua báo, đài và mạng xã hội.

Để đảm bảo sức khỏe người dân, bà Cảnh và các đoàn thể đã chủ động đi “gõ cửa từng nhà”, vận động người dân đóng kín các cửa nhà, khi đi ra ngoài phải đeo khẩu trang. Hiện đã có hàng trăm người dân đã phải sơ tán đi nơi khác. “Khu nhà A có 162 hộ thì hơn nửa đã sơ tán. Nhà thì đi cả, nhà thì sơ tán ưu tiên người già và trẻ nhỏ…”, bà Cảnh nói.

Bà Nguyễn Thị Huyền – Tổ trưởng Tổ dân phố 24 phường Thanh Xuân Trung xác nhận 50% hộ dân trên tổng số 175 hộ đã đưa người thân, gia đình đi sơ tán khỏi khu vực gần hiện trường vụ cháy.

Ngày 5/9, đại diện các cấp của Tổ dân phố 24 và 25 đã có đơn đề nghị khẩn cấp UBND phường Thanh Xuân Trung, UBND quận Thanh Xuân và lãnh đạo Công ty Rạng Đông đề nghị khẩn trương đánh giá thực trạng ô nhiễm một cách trung thực, khách quan và sớm công bố cho người dân. Đồng thời sớm có biện pháp tẩy độc để người dân yên tâm sinh sống. “Việc này, doanh nghiệp phải đền bù thỏa đáng về những gì đã gây ra làm tổ hại sức khỏe, tinh thần, vật chất của người dân”, bà Huyền nhấn mạnh.

Hậu quả của đám cháy ở xưởng của Công ty Rạng Đông gây ra đối với người dân là vô cùng lớn.

Sáng nay (7/9) anh Trần Anh Tú (số nhà 68 ngõ 342, phố Khương Đình, phường Hạ Đình) – một trong những hộ dân bị thiệt hại, ảnh hưởng nặng nhất trong vụ cháy đang phải đi sơ tán cho biết, từ hôm xảy ra cháy đến nay người dân không nhận được bất cứ thông báo nào của cơ quan chính quyền quận Thanh Xuân mà chỉ tiếp nhận thông tin qua báo chí.

“Ngay sau khi vụ cháy xảy ra UBND phường Hạ Đình có ra thông báo khuyến cáo đến người dân chúng tôi nhưng ngay lập tức thông báo này bị thu hồi cho đến nay không có bất cứ cảnh báo nào, chỉ đến ngày hôm qua (6/9 tức là 9 ngày sau khi xảy ra vụ cháy) dân mới nhận được thông báo đi khám và được tư vấn miễn phí…”, anh Tú cho hay.

Qua tìm hiểu, trên thực tế, chính quyền quận Thanh Xuân chỉ ban hành những văn bản báo cáo thông tin cơ bản và trong đó, không có bất cứ nội dung nào nhắc đến hóa chất hay cảnh báo để người dân chủ động bảo vệ sức khỏe và môi trường sống. Trong suốt một tuần qua, với rất nhiều diễn biến đáng chú ý, PV nỗ lực liên hệ với lãnh đạo quận Thanh Xuân, phường Hạ Đình, phường Thanh Xuân Trung bằng mọi cách từ tìm đến trụ sở, gọi điện thoại và nhắn tin liên hệ nhưng đều không nhận được hồi âm. Từ Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND cho đến người phát ngôn của chính quyền nhưng đều không nhận được phản hồi trước đề nghị cung cấp thông tin của báo chí.

Tư duy quản lý như thời bao cấp

Trao đổi với PV Dân Việt về vấn đề trên, bà Bùi Thị An, ĐBQH TP.Hà Nội khóa 13, nguyên Chủ tịch Hội Hóa học Hà Nội, nguyên Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Sức khỏe cộng đồng nhìn nhận: Trong vụ việc này, có lẽ lãnh đạo chính quyền địa phương chưa lường được hết những hậu họa khủng khiếp về môi trường khi thủy ngân bị phát tán; đồng thời họ chưa có kinh nghiệm xử lý những vụ cháy có chứa hóa chất nên cách ứng phó, xử lý còn chậm, độ nhạy bén chưa cao.

Điều duy nhất đáng được đánh giá cao đến lúc này là văn bản khuyến cáo ban đầu của UBND phường Hạ Đình, nhưng đã bị thu hồi vì một lý do không thuyết phục là “không đủ thẩm quyền và cơ sở”.

Sau 9 ngày vụ cháy xảy ra, cơ quan chức năng của Hà Nội tiến hành khám, tư vấn sức khỏe đối với người dân sau khi có thông báo ô nhiễm độc hại.

“UBND phường Hạ Đình đã nhanh nhạy ra thông báo khuyến cáo để bảo vệ quyền lợi của người dân là tốt, rất thích hợp nhưng lại bị thu hồi ngay sau khi ban hành… việc này cần được làm rõ sau. Mục tiêu, động cơ của họ là tốt, rất trong sáng. Họ có quyền bảo vệ nhân dân, vì nhân dân. Cho nên đề nghị khi các cấp chính quyền xem xét quy trình ban hành thủ tục, văn bản hành chính phải cân nhắc thật kỹ việc xử lý”, bà An nói.

Ông Trần Thế Loãn - nguyên Phó cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường của Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) đánh giá việc UBND quận Thanh Xuân đưa ra kết luận môi trường an toàn là quá vội vàng.

Và, chính kết luận vội vàng đó của chính quyền quận Thanh Xuân đã khiến người dân chủ quan, không phòng bị đầy đủ để bảo vệ sức khỏe và môi trường sống trong nguy cơ bị phơi nhiễm các hóa chất độc hại như thủy ngân.

Những việc làm đó của UBND quận Thanh Xuân thể hiện sự yếu kém về năng lực, sự non kém về kinh nghiệm quản lý và đặc biệt, nó cho thấy một tư duy quản lý “như thời bao cấp”.

Theo ông Loãn, trong sự việc này, chính quyền địa phương phải có trách nhiệm cung cấp thông tin đầy đủ để người dân yên tâm, chứ không phải ém nhẹm thông tin.

Cần di dời nhà máy Rạng Đông

Theo bà Bùi Thị An, chính quyền Hà Nội phải huy động cơ quan y tế, môi trường kiểm tra sức khỏe cho người dân và đánh giá mức độ ô nhiễm do thủy ngân phát tán vào môi trường để đưa ra biện pháp khắc phục sớm, từng bước xử lý, giải quyết cho người dân trong khu vực bị ảnh hưởng. Điều quan trọng là các chỉ số về mức độ ô nhiễm và giải pháp đưa ra cần phải công khai, minh bạch để dân cùng bàn và lựa chọn.

Đáng chú ý, bà An đề cập đến chủ trương di dời các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường đang tồn tại trong nội thành Hà Nội ra khỏi nội đô. Đặc biệt là các cơ sở sản xuất có chứa chất độc hại.

Chủ trương di dời này đã được quyết định khi bà An còn đại biểu HĐND Hà Nội nhiệm kỳ 2004-2011, nhưng đến nay vẫn nấn ná chưa thực hiện. Vì vậy, sau vụ việc này, TP cần rà soát lại ngay trên địa bàn có những cơ sở sản xuất nào có tính độc hại, có nguy cơ gây ô nhiễm giống như Rạng Đông, để sớm yêu cầu di dời khỏi nội thành.

“Chúng ta không thể để những kho hóa chất vô cùng độc hại, giống như những “quả bom nổ chậm” ở giữa khu dân cư có hàng chục nghìn người đang sinh sống. Đây là bài học nhãn tiền, đừng lặp lại câu chuyện “mất bò mới lo làm chuồng”.

Cùng với đó, phải làm rõ nguyên nhân vì sao trong nhiều năm qua không thực hiện chủ trương di dời các cơ sở này, truy trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức liên quan để có cơ sở xử lý, giữ nghiêm kỷ cương phép nước”, bà An nhấn mạnh.

Chiều 4/9, tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân cho biết khối lượng thủy ngân phát tán sau vụ cháy Rạng Đông có thể lên tới 27,2 kg. Các hóa chất gây ô nhiễm chủ yếu là thủy ngân và một số kim loại nặng.

Các chất này phát tán vào không khí và môi trường xung quanh. Một phần hòa vào nước chảy vào sông Tô Lịch, tích tụ trầm tích ở bùn đáy. Từ các khuyến cáo của WHO, ông Nhân cho biết vùng có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khoẻ con người là trong bán kính 500 m.

Các điểm quan trắc không khí phía trước khu vực cháy và trong nhà kho cháy có giá trị thuỷ ngân cao vượt ngưỡng khuyến cáo của WHO từ 10 đến 30 lần - ngưỡng ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ con người.

Tin cùng chủ đề: Cháy ở Rạng Đông gây ô nhiễm môi trường

Xem toàn bộ ››