Toàn cầu đổ xô đến Việt Nam mua lương thực, Cục Trồng trọt lên kế hoạch gieo trồng 7,1 triệu ha lúa

Thành tích “vô tiền khoáng hậu” của xuất khẩu gạo năm 2023

Đánh giá về kết quả xuất khẩu gạo năm 2023, ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT) cho biết, việc Ấn Độ hạn chế xuất khẩu gạo đã có tác động lớn đến thị trường gạo thế giới.

 “Ấn Độ chiếm 40% lượng gạo xuất khẩu của thế giới vì vậy việc Ấn Độ tạm ngừng xuất khẩu gạo được coi là cơ hội của các nước và Việt Nam đã biến cơ hội đó thành tiền để nâng cao thu nhập cho nông dân”, ông Cường nói.

Cũng theo ông Cường, ngoài nhu cầu của thị trường thế giới tăng đột biến, kết quả xuất khẩu gạo năm 2023 có được còn nhờ sự linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành. 

“Chỉ thị số 24/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 5/8/2023 về việc đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia và thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu gạo bền vững trong giai đoạn hiện nay” đã trở thành định hướng quan trọng để các ngành chức năng, các địa phương thực hiện. Theo đó, Bộ NNPTNT, Cục Trồng trọt liên tục cung cấp thông tin về nguồn cung cho các doanh nghiệp, địa phương; kịp thời điều chỉnh tăng diện tích lúa thu đông năm 2023 từ 650.000ha lên 700.000ha để tận dụng cơ hội giá tốt đồng thời phối hợp với các ngành chức năng, các địa phương bảo vệ tốt vấn đề sản xuất của người dân”, ông Cường khẳng định.

Có thể thấy, xuất khẩu gạo năm 2023 đạt được những thành tích "vô tiền khoáng hậu". Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, trong tháng 12/2023, xuất khẩu gạo cả nước đạt 492.387 tấn, trị giá đạt gần 339 triệu USD, đưa tổng khối lượng gạo xuất khẩu năm 2023 của Việt Nam đạt 8,131 triệu tấn, trị giá gần 4,7 tỷ USD, tăng 14,4% về lượng và 35,3% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là kết quả xuất khẩu cao nhất trong lịch sử của ngành hàng lúa gạo Việt Nam.

Chỉ tính riêng trong tháng 11 năm 2023, giá gạo xuất khẩu bình quân của Việt Nam đạt 667 USD/tấn, tăng 4,1% so với tháng trước và tăng 35,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây cũng là mức giá cao nhất kể từ trước đến nay và cao hơn cả mức giá 665 USD/tấn đối với gạo trắng 5% tấm đang được chào bán trên thị trường.

Giá gạo còn cao, chủ động các phương án sản xuất

Theo nhiều dự báo, giá gạo sẽ còn tăng trong năm 2024 do nguồn cung bị thắt chặt. Theo Bloomberg, thị trường gạo dự kiến sẽ tiếp tục thắt chặt vào đầu năm do các hạn chế xuất khẩu đang diễn ra của Ấn Độ. Trong khi đó, nhu cầu vẫn tăng trong dịp lễ Tết. Những yếu tố này sẽ tạo động lực cho giá gạo tăng cao hơn nữa.

Nhà xuất khẩu hàng đầu Ấn Độ dự kiến sẽ duy trì các hạn chế xuất khẩu gạo cho đến ít nhất là cuộc tổng tuyển cử diễn ra vào tháng 4 hoặc tháng 5. Theo đó, Thủ tướng Narendra Modi tìm cách kiềm chế giá nội địa trước khi cử tri đi bỏ phiếu. Sự khởi đầu của El Nino và tác động tiềm tàng của hiện tượng thời tiết này đối với các khu vực trồng lúa chính đã làm tăng thêm mối lo ngại về nguồn cung.

Các quốc gia trên khắp châu Á và châu Phi đã nỗ lực đảm bảo nguồn cung kể từ khi Ấn Độ tăng cường các biện pháp hạn chế vào tháng 7. Giá gạo ở Philippines tăng cao, trong khi Indonesia yêu cầu quân đội hỗ trợ nông dân tăng sản lượng. Tuy nhiên, giá khó có thể quay trở lại mức kỷ lục năm 2008 là trên 1.000 USD/tấn. Thời điểm đó, làn sóng cấm xuất khẩu gạo lan rộng hơn bây giờ.

Trước những dự báo về giá gạo sẽ còn cao trong năm 2024, Cục trưởng Cục Trồng trọt Nguyễn Như Cường cho biết, dù diện tích lúa có xu hướng giảm nhưng kế hoạch sản xuất năm 2024, ngành trồng trọt vẫn đặt mục tiêu giữ vững diện tích gieo trồng lúa đạt 7,1 triệu hecta, sản lượng lúa trên 43 triệu tấn; đảm bảo xuất khẩu từ 8 triệu tấn gạo trở lên.

Sản lượng gạo thế giới niên vụ 2023/24 ước đạt 518,1 triệu tấn, tăng 271.000 tấn từ mức dự báo trong tháng trước và tăng 5,1triệu tấn so với năm trước. Tiêu thụ và tồn kho thế giới niên vụ 2023/24 được dự báo ở mức kỷ lục 525,0 triệu tấn, giảm 114.000 tấn từ mức dự báo trong tháng trước nhưng tăng gần 4,1 triệu tấn so với năm trước.

Tồn kho cuối kỳ niên vụ 2023/24 được dự báo ở mức 167,8 triệu tấn, tăng 342.000 tấn so với mức dự báo trong tháng trước nhưng giảm 7,0 triệu tấn so với năm trước và là mức thấp nhất trong vòng 6 năm (USDA).

Xuất/nhập khẩu gạo thế giới trong năm 2024 ước đạt 52,1 triệu tấn (gạo xay xát), giảm 710.000 tấn so với mức dự báo trong tháng trước và giảm 270.000 tấn so với năm 2023.