Tổng thống Pháp phát biểu sốc về NATO: Vạch áo cho người xem lưng

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron

Cú đòn này còn nặng hơn và tai hại hơn cả cú đòn mà tổng thống Mỹ Donald Trump đã đánh trực diện vào NATO khi cho rằng "NATO đã lỗi thời". 

Chỉ cần thức thời kịp thời để tự thay đổi cho hợp thời thì có thể khắc phục được tình trạng lỗi thời trong khi ở kẻ bị chết não thì không ai dám chắc não rồi có thể sống lại được hay không và nếu có thể sống lại được thì sau đấy có trở lại như trước đấy được hay không.

Phản ứng của phía Mỹ có vẻ như tâm đắc nhiều hơn là bất bình về nhận xét này của ông Macron trong khi một số thành viên NATO ở châu Âu, đặc biệt và trước hết là Mỹ, phê trách mạnh mẽ ông Macron.

Mỹ không coi NATO hiện bị chết não như ông Macron nhưng không còn mặn mà như lâu nay với NATO, đơn giản vì Mỹ đã xác định lại lợi ích chiến lược với NATO, hay nói đúng hơn là Mỹ thấy NATO hiện không phục vụ đắc lực cho chiến lược của Mỹ nữa. Mỹ muốn NATO phải thay đổi cơ bản trên hai phương diện chính là các thành viên NATO phải đóng góp tài chính nhiều hơn cho quân sự và quốc phòng để tăng cường tiềm lực quân sự và quốc phòng chung cho NATO chứ không dựa cậy chủ yếu vào Mỹ và NATO phải theo Mỹ, cùng Mỹ thực hiện những hoạt động quân sự ở thế giới bên ngoài chứ không chỉ chăm chăm vào việc đối phó Nga ở châu Âu.

Mỹ ép buộc các thành viên NATO ở châu Âu phải trả giá cao đắt hơn cho Mỹ để đổi lấy việc được Mỹ tiếp tục bảo đảm về an ninh trước mối đe doạ an ninh từ Nga. Cho nên phải hiểu việc Mỹ đánh giá NATO bị lỗi thời theo hướng Mỹ phát đi thông điệp về phía các thành viên khác của NATO là Mỹ sẵn sàng để cho NATO chỉ còn hữu danh vô thực nếu các thành viên kia không đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của Mỹ.

Ông Macron còn đi xa hơn thế khi nhìn nhận Nato hiện trong tình trạng bệnh tật hiểm nghèo. Tình trạng chết não hiện tại của NATO được ông hình ảnh hoá để ám chỉ mức độ sa sút nghiêm trọng về vai trò và ảnh hưởng của NATO ở châu Âu và trên thế giới. NATO bất lực trong cuộc chơi chính trị an ninh thế giới và địa chiến lược với Nga ở châu Âu, Ucraine cũng như Syria. Nato bị phân hoá nội bộ sâu sắc giữa Mỹ và các thành viên ở châu Âu. Nato bế tắc định hướng chiến lược nói chung. NATO bị đắm chìm trong tình trạng lực bất tòng tâm giữa tham vọng và năng lực thực tế.

Ông Macron phác hoạ bức tranh bi quan ấy về thực trạng của NATO để thúc ép các thành viên NATO ở châu Âu đồng lòng quyết chí buộc Mỹ phải cam kết với NATO như xưa nay nếu tất cả muốn cứu NATO thoát khỏi tình trạng chết não hoặc các thành viên Nato ở châu Âu phải chủ động tự chủ về an ninh cho chính mình bằng hai cách cụ thể là liên minh, liên kết riêng trên lĩnh vực an ninh tồn tại song song với Nato hoặc ở trong NATO  .

Cách tiếp cận này của ông Macron rất thức thời và cần thiết đối với cả tương lai của NATO lẫn việc đảm bảo an ninh cho các thành viên Nato ở châu Âu, nhưng lại rất khó khả thi. Các thành viên NATO ở châu Âu dù rất muốn duy trì sự tồn tại, vai trò và ảnh hưởng của Nato nhưng lại nghi ngại sâu sắc về mưu tính riêng của ông Macron và nước Pháp với việc chủ động phất cờ đi tiên phong trong chuyện cải tổ NATO và thúc đẩy hợp tác, liên kết về an ninh giữa các nước châu Âu. Họ đều nghiêng về tranh thủ Mỹ nhiều hơn là thiên về phía Pháp.

Ông Macron rất khó có thể tìm được đồng minh trong chuyện này. Mỹ không lo ngại nhiều vì biết rằng nước Pháp của ông Macron có thể không cần cái ô bảo hộ an ninh của Mỹ nhưng các thành viên Nato khác lại vẫn còn cần và vì thế sớm hay muộn thì rồi cũng sẽ dần đáp ứng yêu cầu của Mỹ. NATO trở thành một trong những con chủ bài mới của Mỹ giúp Mỹ xử lý quan hệ với các thành viên kia.

Việc phía NATO tự vạch áo cho kẻ ngoài xem lưng này hiện giúp Nga được lợi nhiều nhất bởi nó không chỉ làm cho NATO tiếp tục suy yếu trên mọi phương diện, làm cho nội bộ NATO càng thêm bị chia rẽ, làm cho bất đồng quan điểm giữa Mỹ và các thành viên NATO ở châu Âu càng thêm sâu sắc. NATO cần rất nhiều thời gian để khắc phục tình trạng đó và hiện chưa ai dám chắc NATO rồi đây có khắc phục được tình trạng đó hay không. Người thầy thuốc giỏi đến mấy cũng chỉ có thể hy vọng chứ đâu dám chắc chắn là bệnh nhân đã bị chết não rồi đây sẽ sống não trở lại.