Trên "dòng di sản"

Blois nằm trong thung lũng sông Loire, thung lũng này được UNESCO xếp vào danh sách các Di sản văn hoá thế giới, nhờ có 66 toà lâu đài đế vương, công hầu, lãnh chúa, đại quý tộc bằng hoa cương, cẩm thạch, nguy nga, lộng lẫy, được xây cất từ thời Trung đại và thời Phục hưng.

Hai bờ sông cho đến nay, vẫn còn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ. Những dải rừng cây érable - ta quen dịch là cây phong - trải dài rờn xanh tới tận chân trời. Những chiếc lá phong mảnh mai xoè năm cánh nhọn, rồi đây sẽ trở nên đỏ thắm vào độ thu tàn đông tới - chiếc lá mà ta vẫn thấy trên quốc kỳ Canada. Bờ sông chỉ một số khúc giữa nội ô là được kè đá dựng đứng, thẳng băng, còn thì vẫn giữ nguyên bờ cỏ tự nhiên hoang dã. Xen lẫn cây phong là các loài cây khác ở vùng ôn đới như: hoè rủ lá, thông tuyết, bách xù, thông đỏ, bạch dương thân óng ánh bạc...

Tác giả bên con suối Chong-gye vốn đen ngòm như sông Tô Lịch ở Hà Nội đã được cải tạo thành dòng nước trong mát giữa lòng Seoul, thủ đô Hàn Quốc.

Hải âu bay lượn rẹt qua mái đầu chúng tôi. Tiếng chim ngói gù cúc cu... cúc cu... trong nội cỏ.

- Ông Thị trưởng Blois rất muốn giới thiệu với thành phố Huế các anh những "mẹo mực" trong việc làm tờ trình, để thuyết phục UNESCO công nhận sông Hương là một "dòng sông di sản" như sông Loire vậy. - Tựa lưng mạn thuyền, trong nắng quái chiều hôm, GS Trần Thanh Vân thân mật nói với ông Nguyễn Văn Cao.

- Đúng là con sông Hương, nhất là ở đoạn thượng nguồn, cho đến nay, vẫn còn giữ được nhiều nét nguyên thuỷ. Nếu không khẩn cấp giữ gìn, thì chẳng bao lâu nữa, vẻ hoang sơ ấy sẽ mãi mãi mất đi! Nhưng, phải nói thật, ở Huế, cũng còn một số cán bộ lo lắng: Sau khi được UNESCO công nhận rồi, thì toàn bộ cảnh quan hai bờ sông Hương sẽ... "đóng băng" mất thôi!

Ông Cao chẳng nói gì thêm. Nhưng chúng tôi hiểu ngay rằng, niềm vinh dự trở thành "dòng sông di sản" hoá ra cũng phải "trả giá" đấy! Bởi vì, nó có thể cản trở việc xây cất lên dọc hai bờ sông Hương các khách sạn bốn, năm sao, các khu resort, spa cao cấp? Như vậy, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Huế có bị chậm lại chăng? Tiền thu thuế khó tăng nhanh chăng?...

- Chẳng có niềm vinh quang nào mà lại không phải... "trả giá"! - GS Vân nói. Vấn đề là ở chỗ ta phải có ngay quy hoạch hợp lý, rõ ràng, nơi nào cần giữ nguyên, nơi nào có thể xây mới.

- Đúng thế! Huế chúng tôi đang gấp rút làm quy hoạch. Xong rồi, mới tính đến chuyện trình UNESCO...

Tôi thầm nghĩ không riêng sông Hương đang mất dần vẻ đẹp nguyên sơ, bao nhiêu con sông khác ở nước ta cũng đang đứng trước mối đe doạ ô nhiễm về mọi mặt, kể cả "ô nhiễm xây dựng".

Nước sông Tô vừa trong vừa mát

Em ghé thuyền đậu sát thuyền anh

Dừng chèo muốn ngỏ tâm tình

Sông bao nhiêu nước thương mình bấy nhiêu…

Con sông Tô "vừa trong vừa mát" của thời đại Lý, Trần, Lê nay thế nào rồi?!!!

Trong những ngày ở thăm Seoul, thủ đô Hàn Quốc, tôi thấy ở trung tâm thành phố con suối Chong-gye nước trong xanh, trông như một dòng sông nhỏ. Con suối ấy, nghe nói, đã có thời bị ô nhiễm nặng nề như sông Tô Lịch bên ta.

Nhưng, sau 2 năm 3 tháng cải tạo, trong thời ông Lee Myung -Bak làm Thị trưởng Seoul, con suối đã được trả lại vẻ trong trẻo nguyên sơ. Dọc theo con suối, bắc 22 cây cầu xinh xắn cho bao đôi thanh niên nam nữ tựa lan can tình tự. Ông Lee Myung Bak đã "ghi điểm" trong kỳ bầu cử Tổng thống Hàn Quốc vừa qua nhờ con suối đó.

Hy vọng sông Hương sẽ trở thành "dòng sông di sản" như sông Loire bên Pháp. Và sông Tô sẽ hồi sinh với dòng nước sạch trong giữa lòng Hà Nội, như con suối Chung-gye ở thủ đô Hàn Quốc...

Hàm Châu