Từ dự thảo Thông tư về quản lý thuốc bảo vệ thực vật: Lợi thế cho nhà nước?

Ông Nguyễn Văn Thiệu (ảnh) - Phó Chủ tịch Hội Doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thuốc BVTV Việt Nam (VIPA) đã khẳng định như vậy khi trao đổi với phóng viên Báo Nông Thôn Ngày Nay. Ông Thiệu cho rằng: “Những khó khăn và sức ép này chính là rào cản phát triển đối với các doanh nghiệp và sự hình thành nền công nghiệp sản xuất, kinh doanh thuốc BVTV Việt Nam. Từ đó, sẽ dẫn đến hệ lụy là tác động tiêu cực đến nền sản xuất nông nghiệp nước nhà khi tình hình sâu bệnh hại cây trồng phát triển thành dịch như đợt dịch rầy nâu, bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá trên lúa, bệnh nấm hồng hại cao su, bệnh chổi rồng hại nhãn,… xuất hiện ngày càng nhiều vừa qua.

Trong bản góp ý của mình, ông cho rằng, dự thảo TT về quản lý thuốc BVTV lần này thiếu tính thực tiễn. Ông có thể cho biết cụ thể về điều này?

- Ở nước ta, việc sản xuất gia công, kinh doanh cung ứng và nhất là sử dụng thuốc BVTV còn nhiều hạn chế, hiệu quả kinh tế còn thấp, mức độ an toàn đối với sinh vật, môi trường chưa cao nên công tác quản lý thuốc BVTV là cần thiết. Tuy nhiên, phải tổ chức thực hiện sao cho phù hợp những nét đặc thù riêng, không thể lấy những tiêu chuẩn, quy định quốc tế áp dụng ở các nước phát triển áp dụng cho mình được. Bên cạnh đó, việc ra những quy định quản lý khó thực hiện, tốn kém không cần thiết như quy định độ độc của thuốc thành phẩm phải được thực hiện bởi các phòng thí nghiệm có tiêu chuẩn; đòi giấy ủy quyền của nhà sản xuất là tổ chức, cá nhân nước ngoài phải được hợp pháp hóa lãnh sự quán tại nước sở tại… cũng không có tính thực tiễn cho lắm.

Tôi nói ví dụ, trên một ruộng lúa có nhiều loại cỏ lá rộng, lá hẹp, một lá mầm, hai lá mầm… cùng xuất hiện gây hại hay việc trong một lần phun, nông dân ta có thói quen trộn 2 – 3 loại thuốc trừ sâu, bệnh, cỏ dại; nay lại không cho đăng ký các loại thuốc hỗn hợp, trong khi nhiều nước trên thế giới hỗn hợp các hoạt chất trừ dịch hại vẫn còn được sử dụng rộng rãi, thì việc quy định này cần phải có sự điều chỉnh.

Với tính “thiếu thực tiễn” như ông vừa nói, nếu trong trường hợp những quy định thuộc dự thảo TT này được ban hành, chúng ta có thực hiện được không, thưa ông?

- Tôi thấy, tính khoa học của bản dự thảo này không có. TT 03/2013 mới áp dụng được hơn 1 năm, chưa bộc lộ hết ưu điểm, tồn tại; các đối tượng thực hiện đang còn phải điều chỉnh hoạt động sản xuất kinh doanh của mình cho phù hợp, thì nay lại ra đời TT mới thay thế với nhiều điều khoản khác hẳn, buộc phải thay đổi sửa chữa lại hoạt động của mình, gây tốn kém, lãng phí công sức, tiền của của các doanh nghiệp.

Nhiều điều, khoản quy định mới trong dự thảo TT này được xây dựng không ngoài mục đích để có cơ sở giảm số tên thương phẩm thuốc trong danh mục, giảm số lượng công ty kinh doanh thuốc BVTV. Các quy định trong TT này hầu hết có tính áp đặt, “mệnh lệnh hành chính”, chưa dựa vào các căn cứ khoa học về cây trồng, dịch hại và thuốc BVTV.

Hiện trên thị trường xuất hiện rất nhiều loại thuốc BVTV giả, kém chất lượng, thuốc nhập lậu… gây thiệt hại mùa màng cho bà con nông dân. Theo ông, chúng ta cần kiểm soát vấn đề này ra sao?

- Hiện nay khâu yếu nhất trong lĩnh vực thuốc BVTV là việc nhập lậu thuốc kích thích tăng trưởng, thuốc trừ cỏ, thuốc BVTV ngoài danh mục, việc lưu hành thuốc giả, thuốc nhái, cửa hàng buôn bán thuốc tràn lan, không đủ điều kiện, người bán thuốc thiếu chuyên môn nghiệp vụ, việc sử dụng thuốc BVTV của nhiều bà con nông dân còn rất tùy tiện, kém hiểu biết và phụ thuộc hoàn toàn vào hướng dẫn sử dụng của cửa hàng, đại lý bán thuốc BVTV. Trình độ của các đại lý bán thuốc BVTV còn yếu kém, thường chạy theo lợi nhuận bất chấp hiệu quả xấu có thể xảy ra. Trong khi đó, các cấp chính quyền từ tỉnh xuống đến huyện, xã dù đã được giao rất nhiều quyền hạn nhưng hầu như vẫn đứng ngoài cuộc đẩy hết cho ngành BVTV đảm trách. Chính vì vậy, thông tư này cần có những quy định thật cụ thể hơn về quyền hạn, trách nhiệm và nghĩa vụ của các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, các đại lý bán thuốc BVTV và người sử dụng thuốc BVTV.

Vây theo ông, những nội dung trong dự thảo TT lần này, cần được điều chỉnh như thế nào cho phù hợp?

Ông Nguyễn Văn Thiệu 

 
 
Phạm vi áp dụng của TT này rất rộng rãi, không chỉ cho ngành BVTV mà còn cho các tổ chức, cơ quan không chuyên sâu về thuốc BVTV như hải quan, thuế, quản lý thị trường… nhưng có nhiều đoạn trong thông tư còn chưa rõ nghĩa, khó hiểu. Điều đó sẽ gây ra hiện tượng các tổ chức, cá nhân có liên quan đến thuốc BVTV ở  địa phương  sẽ hiểu và áp dụng các quy định một cách khác nhau, không thống nhất”.
 

Theo ông, tương lai của ngành công nghiệp sản xuất thuốc BVTV của Việt Nam sẽ ở đâu?

- Tới năm 2015, khi cộng đồng ASEAN được thành lập, hàng rào thuế quan được gỡ bỏ, kinh doanh giữa các nước thông thoáng hơn… thì những quy định trên tự gây khó khăn cho chính các doanh nghiệp trong nước. Tạo điều kiện cho doanh nghiệp nước ngoài hoạt động đối với ngành hàng kinh doanh có điều kiện này và chắc chắn ít nhiều sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp nước nhà. Khi có sâu bệnh bùng phát đại dịch, chí ít thì giá thuốc cũng sẽ tăng rất cao, không quản lý được như một số ngành hàng khác vừa qua.

Xin cảm ơn ông!