Vật tư nông nghiệp kém chất lượng tràn lan: Loay hoay xử lý

Nguyên nhân chính của tình trạng “ma trận” phân bón, thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) giả và kém chất lượng khiến nông dân thua lỗ, sạt nghiệp là thị trường rộng với hàng chục ngàn đại lý ở khắp vùng cùng hàng trăm loại, nhãn hiệu sản phẩm khác nhau... nên cơ quan chức năng cũng loay hoay, bất lực trong khâu quản lý.

Chọn được phân bón tốt, giá hợp lý là khó khăn của nhiều nông dân ở ĐBSCL hiện nay.

Phân dỏm và không rõ nguốn gốc tràn lan

Ngày 17.11, Công an huyện Tân Hồng (tỉnh Đồng Tháp) đã phát hiện và tạm giữ 100 bao phân kali, loại 50kg/bao, không có hóa đơn chứng từ, trên bao bì có ghi: “Kali Israel - Hiệu 2 con rồng”, được nhập khẩu và phân phối bởi Công ty cổ phần Vinacam (địa chỉ số 28, Mạc Đĩnh Chi, quận 1, TP.HCM).

Số phân trên do bà Trần Thị Mỹ Châu - chủ cơ sở mua bán phân bón và thuốc BVTV ở ấp Bắc Trang 1, xã Tân Công Chí, huyện Tân Hồng, mua của một người tên Quốc (không biết địa chỉ) để kinh doanh. Kết quả giám định cho thấy, hàm lượng kali chỉ có 0,03% (rất thấp so với hàm lượng ghi trên bao bì là 61%). Thành phần chính của phân kali này chủ yếu là phẩm màu và cát trắng.

Trước đó, ngày 12.11, UBND tỉnh Đồng Tháp đã ra quyết định xử phạt ông Nguyễn Văn Lực (xã Tân Thành, huyện Lai Vung) 200 triệu đồng về vi phạm trong kinh doanh thuốc BVTV. Ông Huỳnh Văn Tồn – Phó Trưởng phòng NNPTNT huyện Lai Vung cho biết: “Mặc dù liên tục kiểm tra nhưng vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh phân bón, thuốc BVTV vẫn rất phổ biến. Rất nhiều sản phẩm hàm lượng đều thấp hơn so với công bố trên bao bì…”.

Trước đó, ngày 19.10, tại huyện Trà Ôn (tỉnh Vĩnh Long) các cơ quan chức năng tỉnh Vĩnh Long phát hiện 3 chiếc tàu chở 80 tấn phân bón không rõ nguồn gốc. Sau khi bị bắt, các chủ tàu cho biết họ chỉ là người chở thuê về vùng nông thôn các tỉnh trong khu vực ĐBSCL để tiêu thụ, không biết chủ sở hữu thật sự là ai.

Cuối cùng các cơ quan chức năng tịch thu toàn bộ sản phẩm và phạt các chủ tàu 10 triệu đồng. Cuối tháng 8.2012, Chi cục Quản lý thị trường Vĩnh Long đã tiêu hủy 20 tấn phân bón giả nhãn hiệu kali. Số phân bón này do Lê Văn Hết (ngụ huyện Châu Thành, Tiền Giang) đang vận chuyển sang tỉnh Trà Vinh để tiêu thụ, nhưng khi đến huyện Mang Thít (Vĩnh Long) thì bị phát hiện, tạm giữ. Kết quả kiểm tra mẫu cho thấy, số phân này được làm bằng gạch nung xay nhỏ trộn với muối, hàm lượng kali chỉ đạt khoảng 0,1% chứ không phải 60% như ghi trên bao bì.

Ở hầu hết các địa phương khác như Hậu Giang, An Giang, Trà Vinh… các cơ quan chức năng phát hiện nhiều vụ vận chuyển, kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng. Ông Nguyễn Văn Đối – Chánh thanh tra Sở NNPTNT tỉnh Hậu Giang cho biết: “Hàng năm các cơ quan chức năng thường xuyên tiến hành lấy mẫu, kiểm tra lượng phân bón, thuốc BVTV trên địa bàn. Tỷ lệ các sản phẩm vi phạm chiếm từ 15-20%, chủ yếu là phân bón giả, kém chất lượng”.

Nông dân tự bảo vệ mình

Suốt nhiều năm qua, ông Ngũ Văn Cần canh tác 1ha lúa ở thị trấn Kinh Cùng (huyện Phụng Hiệp, Hậu Giang) mua phân đơn (urê, dap, kali…) với những nhãn hiệu uy tín về trộn lại để bón cho lúa. Ông Cần cho biết: “Cách làm này vừa ít tốn kém, lại mang lại hiệu quả cao nhưng cần phải có kinh nghiệp để trộn như thế nào cho thích hợp giúp cây lúa phát triển. Cách làm này giúp nông dân tránh những sản phẩm kém chất lượng hay gặp phân bón giả”. Ngoài ra, khi sử dụng thuốc BVTV, ông Cần cũng chọn mua những sản phẩm có uy tín lâu năm.

Sau nhiều lần gặp phải phân bón, thuốc BVTV kém chất lượng, ông Nguyễn Văn Phúc ở xã Phú Hữu (huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang) đúc kết: “Khi đụng phải phân bón, thuốc dỏm thì nông dân là người chịu thiệt, việc kiện cáo để “bắt đền” doanh nghiệp hay đại lý là hết sức khó khăn. Vì vậy, nông dân phải chấp nhận mua những sản phẩm uy tín, chấp nhận giá cao để không phải gặp sản phẩm dỏm”. Theo nhiều nông dân có kinh nghiệm, những sản phẩm kém chất lượng thường được công ty đưa ra mức chiết khấu cho đại lý rất cao hay nhiều khuyến mãi. Vì vậy, các đại lý ra sức quảng cáo sản phẩm để bán được hàng, hưởng lợi lớn. Khi nông dân ham rẻ là bị “dính” ngay phân, thuốc dỏm.

Hoàng Mai