Vén rèm bí ẩn vụ “vua điên” phải thoái vị

Điều bí ẩn là dấu hỏi “ai là kẻ phao tin đồn?”. Thắc mắc này được giấu kín suốt 76 năm, đến nay mới phát hiện Tổng giám mục Cosmo Gordon Lang mang tội phản vua bằng những thủ đoạn kể trên.

Vua Edward và giám mục Lang

Vị tu sĩ Anh giáo này là chủ giáo phận Cantebury, là bạn thân của Nữ hoàng Mẹ và từng làm lễ rửa tội cho con gái bà này là Nữ hoàng Elizabeth II. Nhưng trong các lá thư được giấu ở cục tàng thư (của Cung Lambeth) cho thấy Lang viết thư nặc danh và phao tin đồn Vua Edward bị tâm thần và nghiện rượu, nhằm dàn dựng vụ thoái vị do nhà vua yêu và muốn cưới bà Wallis Simpson.

“Vị giám xúi”

Edward và em trai Albert

Từ lâu đã có nhận định hai người chịu trách nhiệm ép Edward thoái vị là TTg Baldwin và tổng biên tập Geoffrey Dawson của báo “Times”. Nhưng cha xứ Robert Beaken của vùng Essex-người từng phỏng vấn Nữ hoàng mẹ và mất nhiều thời gian xem các hồ sơ phủ bụi ở Cung Lambeth-khẳng định Lang là “vị giám xúi”. Câu chuyện này sẽ được nêu trong phim tư liệu “Edward VIII: Âm mưu phế vua” chiếu trên một kênh TV Anh ngày 9-5 tới, còn cuốn sách “Cosmo Lang, vị tổng giám mục trong cuộc chiến và khủng hoảng” của Beaken sẽ xuất bản vào tháng 10 tới:

Tiến sĩ Beaken tình cờ phát hiện các hồ sơ này khi nghiên cứu để viết một cuốn sách, nói Lang không hề đứng ngoài cuộc: “Hồ sơ cho thấy ông ép Balwin để bảo đảm nhà vua phải thoái vị lập tức”. Theo Beaken thì Lang rất ghét “ông hoàng ăn chơi” Edward và Lang sợ mất vai trò cố vấn của hoàng gia. Trong lá thư viết tay gởi đến Thủ tướng Stanley Baldwin nêu việc Edward phải từ ngôi lập tức: “Ta hiểu con sẽ gặp đức vua tối nay, và không nghi ngờ gì nữa, con sẽ nêu vấn đề này”.

Lang muốn Baldwin và Dawson phải “chắc cú” Edward nhận được lời đe dọa: vụ quan hệ với Simpson của Edward sẽ bị công bố cho thần dân biết nếu vua không từ ngôi. Vai trò “chủ công” của Baldwin còn Dawson “sẵn sàng” công bố chuyện tình bị cấm của vua.

Lang còn gởi thư cho Dawson: “Con thân quý, cha có nghe nguồn tin đáng tin rằng Bệ hạ bị tâm thần và đầu óc lệch lạc, điều đó sẽ không thể tránh những cuộc cãi vã giữa đức vua với chính phủ nếu Ngài còn ngự ngôi”. Lang cũng nói với Baldwin rằng Edward đã chịu chữa chứng nghiện rượu bằng phương pháp thôi miên, dù ông ta không có chứng cứ. Lang cũng gởi thư đến Baldwin, phản đối ý tưởng để Edward làm vua nhưng Simpson chỉ giữ một tước vị nhỏ chứ không là hoàng hậu.

“Mê gái già”

Edward Albert Christian George Andrew Patrick David (sinh ngày 23-6-1894) là con cả của Vua George V và Nữ hoàng mẹ. Ở tuổi thanh niên, vị thái tử hành xử ngông cuồng và nổi tiếng mê những phụ nữ lớn tuổi hơn và đã có chồng nên mang tiếng “hoàng tử ăn chơi”. Vua cha rất bực nên chẳng muốn truyền ngôi cho cậu cả. Ông từng nói: “Sau khi tôi chết, hắn sẽ tự hủy diệt trong vòng 12 tháng”.

Năm 1929, báo “Times” đưa tin Edward “ghẹo” em dâu Elizabeth (vợ của em trai Albert) bằng cách gọi cô là “Hoàng hậu Elizabeth”, và báo này viết: “Liệu có khi nào công nương thắc mắc chuyện thái tử từng nói sẽ thoái vị ngay sau cái chết của cha, điều sẽ khiến cách gọi ấy thành hiện thực”.

Lời “tiên tri” của vua cha và câu viết ấy đều trở thành sự thực: Edward phải thoái vị trong chưa đầy một năm kế ngôi, Albert thay anh làm vua (vợ thành hoàng hậu) và sau đó truyền ngôi cho con gái là Nữ hoàng Elizabeth II. Vua cha ưng Albert và cháu gái hơn, từng nói với một cận thần: “Ta cầu xin Chúa cho Edward sẽ không bao giờ cưới vợ và có con”.

“Phương án B”

Thái tử Charles muốn bỏ Diana và ngôi báu vì Camilla

Năm 1930, Edward được vua cha cho một ngôi nhà, và ở đó anh “vô tư” quan hệ với những phụ nữ có chồng. Được giới thiệu với Simpson, họ trở thành đôi tình nhân nhưng mối quan hệ này bị vua cha và hoàng hậu không chấp nhận.

Khi vua cha băng hà ngày 2.1.1936, Edward kế ngôi và tháng 11 năm ấy, ông gây ra cuộc khủng hoảng hiến pháp do đề nghị được cưới Simpson làm vợ. Simpson đã ly dị người chồng thứ nhất và đang sắp ly dị người chồng thứ hai. TTg Baldwin phản đối với lý do thần dân Anh không chấp nhận một phụ nữ Mỹ đã ly dị và hai ông chồng còn sống sờ sờ giữ ngôi hoàng hậu.

Bên cạnh đó, cuộc hôn nhân sẽ tác động xấu đến vai trò lãnh đạo Nhà thờ Anh giáo của Edward: đạo này cấm người đã ly dị tái hôn nếu bạn đời cũ của họ còn sống. Edward đề nghị “phương án B” là ông vẫn làm vua nhưng Simpson không thành hoàng hậu mà chỉ nhận một tước vị nhỏ và con của họ sẽ không có quyền kế ngôi. Chính phủ Anh cũng không chấp nhận, còn vì có thông tin Simpson có cảm tình với Đức Quốc xã.

Baldwin dọa chính phủ sẽ từ chức tập thể nếu vua cứ cưới Simpson, nên Edward quyết định thoái vị ngày 10.12.1936. Chỉ ngự ngôi vua 326 ngày, Edward là một trong những vị vua ngự ngai ít nhất trong lịch sử Anh. Ông có câu tuyên bố nổi tiếng: “Trẫm nhận ra không thể gánh vác trách nhiệm nặng nề nếu không có sự giúp đỡ của người phụ nữ trẫm yêu”.

Ông tự phong Công tước Windsor và cưới Simpson ngày 3.6.1937 tại Pháp sau khi bà kết thúc cuộc ly dị “phần 2”, nhưng hoàng gia không đến dự vì vẫn không công nhận Simpson. Edward qua đời ngày 28.5.1972 khi sắp tới sinh nhật 78 tuổi. Em trai Albert lên ngôi vua George VI bị nói lắp nên rất ngại phát biểu trước công chúng. Phim “Diễn văn của Vua” đoạt giải đã kể câu chuyện “nói không” với nói lắp của Albert.

Ám sát vua ?

Edward và Simpson trong ngày cưới

Một cuốn sách mới cũng cho biết sở cảnh sát London cũng bí mật điều tra mối quan hệ của Edward và Simpson. Trong một báo cáo không đề ngày, họ báo cặp tình nhân vào một tiệm buôn đồ cổ và chủ tiệm nhận xét: “xem ra quý bà túm thái tử trong lòng bàn tay”.

Và cơ quan phản gián Anh MI5 tuân chỉ đạo của Baldwin nên từng nghe lén điện thoại giữa Albert và Edward khi vụ ép vua thoái vị lên đỉnh điểm. Ngày 16.7.1936, tên lưu manh Jerome Bannigan người Ireland bị bắt do chĩa súng ngắn toan bắn Edward đang cưỡi ngựa gần Điện Buckingham.

Tại tòa, Bannigan khai “một cường quốc” thuê hắn giết vua, và hắn đã báo động MI5 và sẵn sàng giúp MI5 bắt bọn chủ mưu. Nhưng tòa bác lời khai này và tuyên án Bannigan một năm tù. Ngày nay có ý kiến rằng Bannigan đã báo MI5 nhưng sự xác thực của lời khai của hắn vẫn còn để ngỏ.

Cuốn sách “Elizabeth Nữ hoàng” của Sally Bedell Smith thì nêu chuyện Edward lấy vợ từng có hai đời chồng đã lập lại đối với Nữ hoàng Elizabeth II: Vua bà “bất mãn” chuyện con trai cả là thái tử Charles ly thân với công nương Diana để chạy theo cuộc tình với Camilla Parker, người phụ nữ đã có một đời chồng.

Sách nêu tổng giám mục Lord Carey của giáo phận Canterbury nhớ lại chuyện Nữ hoàng “choáng” khi biết tin Charles toan từ bỏ ngôi thái tử vì Camilla: “Có lúc chúng tôi nói về chuyện ly dị, Nữ hoàng thở dài sườn sượt và thốt lên “Lịch sử đang lập lại”. Năm nay Nữ hoàng kỷ niệm 60 năm ngày đăng quang, Charles vẫn là thái tử nhưng bà vợ sẽ mãi là nữ công tước chứ không thể lên ngôi hoàng hậu khi chồng bà thay mẹ ngự ngôi báu.